Η «στενωπός» του Κοσόβου, η Ε.Ε. και οι Βαλκάνιοι
Ηαπόφαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης να ψηφίσει υπέρ της ένταξης του Κοσόβου προκάλεσε νέο γύρο αναταράξεων στις σχέσεις Πρίστινας - Βελιγραδίου, με τα «σκάγια» να παίρνουν και την Αθήνα. Η έγκριση της έκθεσης της Ντόρας Μπακογιάννη χαιρετίστηκε από την ηγεσία των Αλβανών, εξόργισε όμως τους Σέρβους.
Για τον δυτικό παράγοντα, και δη τον ευρωπαϊκό, ο αποκλεισμός του νεοπαγούς και ασταθούς κράτους, σε μια ευαίσθητη περιοχή της Ευρώπης, ήταν και παραμένει, χρόνια τώρα, μια «μαύρη τρύπα» για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία έπρεπε να κλείσει.
Ηταν λογικό, ωστόσο, να υπάρξουν αντιδράσεις δεδομένης της υπερευαισθησίας και των δύο πλευρών σε οτιδήποτε θεωρούν ότι στη μεταξύ τους εθνικιστική διελκυστίνδα λειτουργεί ευνοϊκά υπέρ του άλλου.
Σέρβοι και Αλβανοί (θεωρητικά) βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων για την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων, στη βάση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου, που προβλέπει ότι το Βελιγράδι δεν θα εμποδίσει την ένταξη του Κοσόβου στους διεθνείς οργανισμούς, έναντι ανταλλαγμάτων. Αυτό συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2023, στη συνάντηση Βούτσιτς και Κούρτι στην Αχρίδα, αλλά δεν υπογράφηκε, με ευθύνη των Σέρβων.
Η συμφωνία προέβλεπε μεταξύ των ανταλλαγμάτων για τους Σέρβους την ίδρυση Ενωσης Σερβικών Δήμων με επίκεντρο το βόρειο Κόσοβο, αλλά και την κατοχύρωση της περιουσίας σερβικών μοναστηριών στο Κόσοβο, με κορυφαία την περίπτωση της Μονής του Ντέτσανι. Αποδείχθηκε, ωστόσο, λάθος της ευρωπαϊκής διαμεσολάβησης να καταστήσει διμερές ζήτημα τη λειτουργία ενός τέτοιου οργάνου, που δημιουργούσε προϋποθέσεις συγκρότησης de facto σερβικής κυβέρνησης εντός άλλου ανεξάρτητου κράτους, όπως έγινε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με τη «Ρεπούμπλικα Σρπτσκα», που λειτουργεί ως κράτος εν κράτει-δορυφόρος του Βελιγραδίου.
Μολονότι είναι το συμβούλιο των ΥΠΕΞ των κρατών-μελών που θα εγκρίνει ή θα απορρίψει την έκθεση –πολύ πιθανό να θέσει και άλλες προϋποθέσεις– δεν παύει η εξέλιξη να προκαλεί ανησυχίες λόγω της συσσωρευμένης έντασης, σε μια δύσκολη για τη σταθερότητα στην περιοχή περίοδο.
Ως προς τους φόβους περί δημιουργίας προηγούμενου για την Κύπρο, διπλωματικές πηγές επικαλούνται την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης περί μοναδικότητας του Κοσόβου.
Οσο για τις προσωπικές επιθέσεις του αμετροεπούς Αλεξάνταρ Βούτσιτς κατά της Ντόρας Μπακογιάννη, δεν προκαλούν έκπληξη. Από την εποχή του Μιλόσεβιτς ακόμη, συνεχίζουν να μας θεωρούν «δεδομένους» όταν μας έχουν ανάγκη. Οταν όμως η Ελλάδα τούς χρειάστηκε, όπως στη διένεξη με τα Σκόπια, δεν δίστασαν να αναγνωρίσουν, από τους πρώτους, την τότε «Δημοκρατία της Μακεδονίας» με το συνταγματικό της όνομα.