Χαμένες ισορροπίες στη δίνη της κρίσης
Ο Γιάννης Σαρακατσάνης μιλά για «Το δάνειο»
«Είναι εμπνευσμένο από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης» εξηγεί ο ηθοποιός Γιάννης Σαρακατσάνης για το βραβευμένο έργο του Ισπανού συγγραφέα Τζόρντι Γκαλθεράν «Το δάνειο», το οποίο παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία των Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και Παντελή Δεντάκη, για δεύτερη συνεχή χρονιά, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου), από τις 5 Οκτωβρίου.
Μιλήστε μας για αυτήν την εξαιρετικά επίκαιρη κωμωδία.
«Το “Δάνειο” είναι, προφανώς, εμπνευσμένο από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης. Αυτό που κατορθώνει όμως με μοναδικό τρόπο είναι να μιλήσει πολιτικά, χωρίς να κάνει ούτε μία πολιτική αναφορά! Εμείς παρακολουθούμε την απέλπιδα προσπάθεια ενός επίδοξου δανειολήπτη να πείσει τον διευθυντή ενός τραπεζικού καταστήματος να του δώσει ένα δάνειο. Ο δανειολήπτης παρακαλεί για το δάνειο, επιμένοντας ότι το έχει μεγάλη ανάγκη. Ο διευθυντής, όμως, δεν μπορεί να του το δώσει, γιατί ο δανειολήπτης δεν πληροί καμία προϋπόθεση, για να του εγκριθεί. Με αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας Τζόρντι Γκαλθεράν καταφέρνει να ενσαρκώσει τις δύο αντιμαχόμενες “τάσεις” της κρίσης σε δύο κανονικούς και καθημερινούς ανθρώπους. Από τη μία, τις φτωχές χώρες που έχουν ανάγκη τα χρήματα και, από την άλλη, τις πλούσιες χώρες που χρειάζονται εγγυήσεις, για να δανείσουν».
Ποια θέματα θίγει ο Τζόρντι Γκαλθεράν στο έργο;
«Οι δύο χαρακτήρες έχουν πρόθεση να επικοινωνήσουν ο ένας με τον άλλον, αλλά μιλούν διαφορετική γλώσσα. Ο δανειολήπτης μιλάει τη γλώσσα της ανάγκης και του φιλότιμου και ο διευθυντής τη γλώσσα των χρημάτων και των εγγυήσεων. Έτσι, δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Νομίζω πως αυτό το πρόβλημα επικοινωνίας είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο οδήγησε και στην κρίση. Το χρηματοοικονομικό σύστημα, ενώ απελευθέρωσε τον άνθρωπο πριν από έναν - δύο αιώνες, τώρα πια έχει αποβάλει τελείως τον ανθρώπινο παράγοντα και, έτσι, αποτυγχάνει. Έτσι και στην παράσταση, ο διευ- θυντής θέλει να βοηθήσει τον δανειολήπτη, αλλά η “ανάγκη” δεν είναι κάτι που το σύστημα (και άρα, ο ίδιος) μπορεί να αντιληφθεί».
Ποιον από τους δύο ήρωες ενσαρκώνετε και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;
«Ο χαρακτήρας μου είναι ο Αντόνιο, ο δανειολήπτης. Το κείμενο δεν αποκαλύπτει και πολλές λεπτομέρειες για το βιογραφικό του και, καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, ο θεατής αναρωτιέται αν η ανάγκη είναι πραγματική ή αν ο Αντόνιο είναι ένας απατεωνάκος. Το μεγάλο χαρτί που παίζει μάλιστα, προκειμένου να πάρει το δάνειο, είναι μια “απειλή”. Αν ο διευθυντής δεν του το δώσει, τότε αυτός θα του ξελογιάσει τη γυναίκα! Όμως, πάλι δεν καταλαβαίνουμε κατά πόσο είναι ικανός να υλοποιήσει την απει- λή του. Ούτε ο διευθυντής, όμως, μπορεί να καταλάβει αν πρέπει να πιστέψει την απειλή, γιατί ο Αντόνιο δεν του γεμίζει το μάτι για “εραστής”. Όμως, ο Αντόνιο του λέει ότι η κρίση τον αναγκάζει να κάνει πράγματα που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα έκανε και αυτό είναι και ένα από τα βασικά νοήματα του έργου: ότι η κρίση μάς έχει βγάλει εκτός ισορροπίας και, πλέον, φοβόμαστε. Φοβόμαστε και για πράγματα που μπορεί να συμβούν, αλλά και για πράγματα που δεν πρόκειται να συμβούν με τίποτα».
Τι συναισθήματα σας προκαλεί η σημερινή Ελλάδα;
«Κατ’ αρχάς, χαίρομαι που η κατάσταση, τον τελευταίο χρόνο περίπου, είναι τουλάχιστον σχετικά σταθερή, μετά το τραγικό περσινό καλοκαίρι. Κατά βάθος, όμως, νιώθω μια απογοήτευση και αναρωτιέμαι πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν ακόμα μέχρι να καταλάβουμε όλοι -ή τουλάχιστον μια κρίσιμη πλειοψηφία- πως δεν υπάρχουν ούτε κάποιοι “κακοί” που θέλουν την καταστροφή μας, αλλά ούτε και μαγικές λύσεις. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική μας και η λύση στα χέρια μας».
Υπάρχει χώρος για αισιοδοξία;
«Όλο και λιγότερος… Όμως, είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος και η απογοήτευση δεν κρατάει πολύ. Πραγματικά, πιστεύω πως κάποια στιγμή θα φτάσουμε στον πάτο που πρέπει να φτάσουμε και μετά θα αρχίσουν να φτιάχνουν τα πράγματα. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι -και θα μου επιτρέψετε να βάλω και τον εαυτό μου σε αυτήν την κατηγορία- που έχουν όρεξη να δημιουργήσουν και να δουλέψουν και να εμπνεύσουν τους υπόλοιπους και κάποια στιγμή θα απελευθερωθούν και θα παρασύρουν και τους υπόλοιπους». [SID:10533357]