Αναμένουν μόλις 1 δισ. επιπλέον καταθέσεις

Το μακροοικονομικό περιβάλλον «ψαλιδίζει» τις εκτιμήσεις των τραπεζών για βελτίωση της ρευστότητας του συστήματος

Οριακή αναμένεται η άνοδος της καταθετικής βάσης για φέτος, καθώς το μακροοικονομικό περιβάλλον «ψαλιδίζει» σταθερά τις εκτιμήσεις των τραπεζών για βελτίωση της ρευστότητας του συστήματος. Από την αισιόδοξη εκτίμηση για άνοδο κατά 6 δισ. ευρώ στις αρχές του 2016, η προσδοκία περιορίστηκε στα 4 με 5 δισ. ευρώ, ποσά τα οποία θα μπορούσαν δυνητικά να επιστρέψουν με τη χαλάρωση των capital controls όσον αφορά το νέο χρήμα. Πλέον, και παρά τη συγκυριακή αύξηση του Αυγούστου που αποδίδεται στη συμβολή του τουρισμού, οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι το σύστημα θα κερδίσει μόλις 1 δισ. ευρώ.

Τον Αύγουστο οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 1.361 εκατ. ευρώ, με τις καταθέσεις των επιχειρήσεων να αυξάνονται κατά 1.047 δισ. ευρώ και των νοικοκυριών, με αισθητά μικρότερο ρυθμό, κατά 269 εκατ. ευρώ. Συνολικά, σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2015, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων αυξήθηκαν μόλις κατά 518 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 435 εκατ. ευρώ είναι η αύξηση των καταθέσεων των επιχειρήσεων και 83 εκατ. ευρώ είναι η αύξηση των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών. Είναι σαφές πως η επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες είναι μια δύσκολη υπόθεση και ένα μεγάλο στοίχημα για τα πιστωτικά ιδρύματα.

Οι τράπεζες «πατώντας» πάνω στη χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων ξεκίνησαν μια εκστρατεία προώθησης καταθετικών προϊόντων, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τηλεφωνήματα από το δίκτυο σε πελάτες λιανικής, αλλά και πιο στοχευμένα, επαφή με μεγαλύτερους πελάτες. Ο στόχος ήταν να αξιοποιηθεί η απελευθέρωση του «νέου χρήματος» και να ενισχυθούν οι δεσμοί με το πελατολόγιο, προσδοκώντας ότι θα μπορούσε να διαμορφωθεί τουλάχιστον μια τάση επιστροφής καταθέσεων από τα 15 με 20 δισ. ευρώ που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, βρίσκονται αποθησαυρισμένα.

Εξαρχής ο πήχης των προσδοκιών κινήθηκε χαμηλά γιατί, όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, για τη σοβαρή επάνοδο καταθέσεων θα χρειαστεί μακρά περίοδος πολιτικοοικονομικής σταθερότητας και εμπέ- δωσης της εμπιστοσύνης των καταθετών.

Οι αποδόσεις δεν αποτελούν δέλεαρ όταν η φυγή των καταθέσεων προκύπτει από ανησυχία για το μέλλον της χώρας, σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, υπενθυμίζοντας ότι τα υψηλά επιτόκια, άνω του 5%, της περιόδου 2010-2011 δεν ανέκοψαν καμία από τις φάσεις εκροής των τελευταίων ετών.

Άλλωστε οι τράπεζες, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν έχουν τη δυνατότητα για προσφορά αξιοσημείωτων αποδόσεων. Τα επιτόκια που δίνονται για όσους φέρουν τα χρήματά τους από τις θυρίδες ή από το εξωτερικό που διαμορφώνονται στο 1,30% περίπου και έχουν περισσότερο ως στόχο την τόνωση της ψυχολογίας, ενώ τα συμβατικά επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις έχουν υποχωρήσει στο ιστορικό χαμηλό του 0,80%.

Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, όσο διατηρείται η αβεβαιότητα δεν θα δούμε καταθέτες να επιστρέφουν, ενώ οι κατασχέσεις λογαριασμών για οφειλές προς το Δημόσιο λειτουργούν αποθαρρυντικά σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς να παραγνωρίζει κανείς ότι μεγάλο μέρος των καταθέσεων που έφυ- γαν από το σύστημα το 2015 «κάηκαν» σε υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και καθημερινές ανάγκες.

Στον αντίποδα, η ανησυχία από την εφαρμογή του περιουσιολογίου και του ηλεκτρονικού πόθεν έσχες μπορεί να λειτουργήσει θετικά, καθώς οι φορολογούμενοι έχουν πλέον την υποχρέωση να δηλώσουν τα μετρητά που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, δηλαδή σε θυρίδες ή στρώματα, εφόσον αυτά υπερβαίνουν τις 15.000 ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι κίνητρο ή φόβητρο για μερίδα των καταθετών που θα εξετάσουν έτσι την επανείσοδο στο σύστημα, εκτιμούν τραπεζίτες.

Διστάζουν τα νοικοκυριά

Το υπόλοιπο των καταθέσεων που διατηρούν τα νοικοκυριά από τον Μάιο, μήνα ολοκλήρωσης της α’ αξιολόγησης, μέχρι και τον περασμένο μήνα, έχει ενισχυθεί κατά 859 εκατ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το κουαρτέτο, στελέχη του τραπεζικού κλάδου μιλούσαν για ενίσχυση των καταθέσεων κατά 4,5 δισ. ευρώ το τελευταίο διάστημα, χωρίς όμως να προσδιορίζουν πώς προκύ- πτει αυτή η αύξηση. Τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος που δημοσιεύτηκαν χθες δείχνουν ότι αυτό το ποσό -για την ακρίβεια 4,634 δισ. ευρώπροκύπτει μόνο αν ληφθεί υπ’ όψιν η μεταβολή του συνόλου των καταθέσεων και των repos από τον περασμένο Μάιο μέχρι και τον Αύγουστο, δηλαδή με την προσθήκη και των καταθέσεων του Δημοσίου, οι οποίες ενισχύθηκαν από την εκταμίευση της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ.

Δηλαδή, η αύξηση των 4,634 δισ. ευρώ στο διάστημα ΜαΐουΑυγούστου δεν αντανακλά κάποιο «κύμα» επιστροφής καταθέσεων, αλλά οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες.

Το Δημόσιο βρέθηκε με αυξημένο υπόλοιπο στον τραπεζικό του λογαριασμό λόγω της εκταμίευσης της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ, ενώ οι επιχειρήσεις έχουν αυξήσει τα υπόλοιπά τους και λόγω των εισπράξεων κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν μέσω του πλαστικού χρήματος. Στα νοικοκυριά, τα υπόλοιπα αυξάνονται με πολύ αργό ρυθμό, ενώ οι αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις του Σεπτεμβρίου είναι πιθανό να ανακόψουν και τις όποιες αυξήσεις καταγράφηκαν μέχρι τώρα.

Συνολικά, οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών τον Αύγουστο ήταν 102,271 δισ. ευρώ έναντι 102,001 δισ. ευρώ τον Ιούλιο και 102,188 δισ. ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο. Από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο έχει καταγραφεί μια αύξηση της τάξεως των 859 εκατ. ευρώ καθώς τα νοικοκυριά διέθεταν τον κρίσιμο μήνα των διαπραγματεύσεων με το κουαρτέτο μόλις 101,412 δισ. ευρώ.

Από τα 102,27 δισ. ευρώ, τα 50,074 δισ. ευρώ αφορούν καταθέσεις ταμιευτηρίου οι οποίες έχουν φθίνουσα πορεία. Από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο μειώθηκαν κατά 174 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, αυξητικά κινήθηκαν και τον Αύγουστο οι καταθέσεις προθεσμίας, παρά το γεγονός ότι τα επιτόκια έχουν υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Οι καταθέσεις προθεσμίας φτάνουν πλέον στα 42,429 δισ. ευρώ έναντι 42,125 δισ. ευρώ τον Ιούλιο. Συνολικά, από τον περασμένο Μάιο, οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά 1,461 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις ταμιευτηρίου έχουν μειωθεί κατά 798 εκατ. ευρώ, προφανώς λόγω της μεταφοράς χρημάτων από τους απλούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου στους προθεσμιακούς. [SID:10539623]