Κινητά μνημεία 37 έργα συλλογής του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου

Τριάντα επτά έργα του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ από το Μουσείο -Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη- Teriade χαρακτηρίστηκαν μνημεία από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ). Πρόκειται για έργα που ζωγράφισε ο Θεόφιλος για τον συλλέκτη έργων τέχνης Στρατή Ελευθεριάδη - Teriade, μετά τη γνωριμία τους στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στη Μυτιλήνη. Τα έργα φιλοτεχνήθηκαν από το 1927 έως το 1933. Σημειώνεται ότι μέσα στα έξι αυτά χρόνια ο Θεόφιλος δημιούργησε πάνω από 120 πίνακες. Τα 37 από αυτά ο συλλέκτης τα δώρισε στο Μουσείο, που φέρει το όνομά του στη Βαρειά της Λέσβου, και τα υπόλοιπα τα στέγασε στο γειτονικό Μουσείο Θεόφιλου, που χτίστηκε με δικές του δαπάνες και στη συνέχεια το δώρισε στον Δήμο Μυτιλήνης. Τα έργα του Θεόφιλου απεικονίζουν μια ποικιλία ελληνικών θεμάτων, που χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: αυτά που παρουσιάζουν τη φύση και τον άνθρωπο (προσωπογραφίες, τοπία, εικόνες της καθημερινής ζωής) και εκείνα που περιγράφουν θέματα από την ελληνική μυθολογία, ιστορία και θρησκεία. Το 1976, το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε σε χαρακτηρισμό των έργων του Θεόφιλου «οπουδήποτε και εάν ευρίσκονται» ως έργα «χρήζοντα ειδικής κρατικής προστασίας». Την προστασία είχε ζητήσει με έγγραφό του, έναν χρόνο πριν, ο τότε αναπληρωτής προϊστάμενος της Εφορείας Κλασικών Αρχαιοτήτων Βόλου και μετέπειτα πανεπιστημιακός Γεώργιος Χουρμουζιάδης. Όπως διαπιστώνει η Διεύθυνση Νεότερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η κήρυξη του 1976 εντάσσεται σε μια ευρύτερη περίοδο έντονης προβολής και ενδιαφέροντος για το έργο του Θεόφιλου, αλλά και ευρύτερα για τη λαϊκή τέχνη. Η ομόφωνη κήρυξη στο πρόσφατο ΚΣΝΜ για τα 37 έργα από τη συλλογή του Μουσείου Teriade έχει ως στόχο την εξατομίκευση του χαρακτηρισμού του 1976 για τα 37 έργα και τον χαρακτηρισμό ως συλλογής των ίδιων έργων. Σημειώνεται ότι η παραπάνω κήρυξη δεν αναιρεί τον γενικό χαρακτηρισμό του 1976 του συνόλου της καλλιτεχνικής παραγωγής του Θεόφιλου, αλλά εξατομικεύει τα έργα, με σκοπό την καλύτερη προστασία του έργου του ζωγράφου.

[SID:10539837]