Στο τραπέζι μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων
Ασπίδα στην αποσύνθεση της Ε.Ε. και φρένο στις προτάσεις για «εθνικές» λύσεις
Φρένο στα σενάρια αποσύνθεσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να βάλουν οι Βρυξέλλες και οι κυβερνήσεις των ισχυρότερων μελών, κόντρα στις φωνές των ευρωσκεπτικιστών που υποδεικνύουν την έξοδο και την επιστροφή στο «εθνικό» νόμισμα ως λύση διά πάσα νόσο. Ενώ όμως έως και πρόσφατα εκφραζόταν η άποψη ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα μπορεί να σωθεί μόνο με κοινή πορεία όλων των μελών προς βαθύτερη ενοποίηση, μετά την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Μάλτας έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο η ιδέα της Ευρώπης των «πολλών ταχυτήτων». Την προκρίνει το Βερολίνο, την εξετάζει θετικά το Παρίσι, αλλά και τη στηρίζει η Ρώμη, πιστεύοντας ότι στη μετα-Brexit εποχή είναι η πιο ρεαλιστική λύση.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναγνωρίζουν ότι δεν υπάρχει επιθυμία από το σύνολο των κρατώνμελών να συμμετέχουν στον ίδιο βαθμό και σε όλες τις εκφάνσεις της ολοκλήρωσης. Εκτιμούν λοιπόν ότι για να ανακοπούν οι τάσεις απόσχισης και διάλυσης θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα σε όσους επιθυμούν να κινηθούν ταχύτερα προς την οικονομική και πολιτική ενοποί- ηση και σε όσους δεν θέλουν να μην ακολουθήσουν. Αυτό που σήμερα δηλαδή συμβαίνει σε επίπεδο νομίσματος, με μόνο 19 από τα 28 κράτη-μέλη να μοιράζονται το ευρώ, θα μπορούσε να επεκταθεί σε ενδεχόμενες πρωτοβουλίες για δημοσιονομική ολοκλήρωση ή και στον στόχο για ανάπτυξη πραγματικά κοινής αμυντικής πολιτικής.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ, στον απόηχο της Συνόδου. «Τα τελευταία χρόνια έδειξαν πως θα υπάρξει μία Ευρωπαϊκή Ένωση πολλών ταχυτήτων και ότι δεν είναι δυνατόν να συμμετέχουν πάντα όλες οι χώρες στα ίδια στάδια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» είπε στους δημοσιογράφους. Όπως υποστήριξε, μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η συνοχή της Ένωσης, σε μία περίοδο κατά την οποία ο ευρωσκεπτικισμός βρίσκεται σε έξαρση και σε πολλές χώρες η κοινή γνώμη είναι άκρως επιφυλακτική ή και αρνητική στην ιδέα της ολοκλήρωσης.
Είναι η πρώτη φορά που η καγκελάριος αναφέρεται επι- σήμως στην Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων, αναγνωρίζοντας πως οι αναφορές στην ανάγκη ενοποίησης, όχι μόνο δεν βοηθούν στη μάχη κατά των λαϊκιστών και των ακραίων δυνάμεων, αλλά ίσως τις ενισχύουν. Σημείωσε μάλιστα ότι στο ανακοινωθέν της Συνόδου του Μαρ- τίου, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό των 60 ετών από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, θα πρέπει να υπάρξει ρητή αναφορά στη συγκεκριμένη πρόταση.
Γερμανοί αναλυτές σχολίαζαν στο περιοδικό Spiegel πως οι δηλώσεις της είναι μία «χείρα βοηθείας» προς μικρότερα κράτη-μέλη, που είτε δεν είναι σε θέση είτε δεν επιθυμούν να συμ- μετάσχουν σε όλα τα στάδια της ολοκλήρωσης.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του δημόσιου τηλεοπτικού σταθμού Rai Tre, ο Σάντρο Γκότζι, Ιταλός υπουργός αρμόδιος για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, σχολίασε πως «είναι πολύ θετικό που η Γερμανίδα καγκε- λάριος υιοθέτησε θέσεις που έχουν επεξεργαστεί η Ιταλία και άλλα κράτη-μέλη». Όπως είπε, «είναι απατηλό να πιστεύει κανείς ότι σε μία Ένωση με 27 μέλη (μετά την έξοδο της Βρετανίας) μπορούν να προχωρήσουν όλοι μαζί με την ίδια ταχύτητα και με κοινούς στόχους και πολιτική». Αυτό, ωστόσο, όπως είπε, δεν σημαίνει μόνο να επιτραπούν εξαιρέσεις σε όσους δεν είναι έτοιμοι να κάνουν βήματα ολοκλήρωσης, αλλά και να διευκολυνθούν όσοι είναι έτοιμοι να προχωρήσουν ταχύτερα. «Όσες χώρες επιθυμούν να προχωρήσουν με ταχύτερο ρυθμό θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν με τη γενικότερη συναίνεση» τόνισε.
Ο κ. Γκότζι συμφώνησε μάλιστα ότι η διακήρυξη της Συνόδου της 25ης Μαρτίου θα πρέπει να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να καταστεί σαφές πως η κοινότητα μπορεί να λειτουργήσει για όλους, όσο διαφορετικές κι αν είναι οι ανάγκες τους. «Το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σήμερα είναι ότι πρόκειται για ένα ένδυμα το οποίο για ορισμένους είναι πολύ φαρδύ, ενώ για άλλους πολύ στενό. Πρέπει να το φτιάξουμε ξανά, ραμμένο ακριβώς στα μέτρα των αναγκών των Ευρωπαίων πολιτών» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ιταλός υπουργός. [SID:10820723]