Τα δύσκολα είναι μπροστά

Ουδείς γνωρίζει εάν το ισχυρό σοκ που προκάλεσε στην κυβέρνηση η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ, ότι το τρένο της ανάπτυξης δεν κάνει ακόμη «στάση» στην Ελλάδα, ταρακούνησε και τους υπεύθυνους του οικονομικού σχεδιασμού, καθώς φαίνεται ότι μέχρι πρότινος δεν είχαν γνώση του τι πραγματικά συμβαίνει στο… πεζοδρόμιο. Το σίγουρο είναι ότι η κοινωνία και η αγορά γνώριζαν εκ των προτέρων ότι τα αποτελέσματα θα είναι αρνητικά, αφού η απλή καθημερινότητα είναι τραγική. Δεν είναι τυχαίο ότι τον προηγούμενο μήνα το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα εμφάνισε σημαντική επιδείνωση, λόγω της κάμψης των προσδοκιών στους περισσότερους κλάδους της οικονομίας. Ούτε φυσικά είναι τυχαία η σημαντική κάμψη που σημειώθηκε και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία προσέγγισε το επίπεδο του Απριλίου 2016, το οποίο ήταν και το χαμηλότερο από τον Αύγουστο του 2013. Το αποτέλεσμα είναι ένα και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, καθώς, όπως έδειξε και η πρόσφατη έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, η οικονομική και δημοσιονομική δυσπραγία, έπειτα από οκτώ και πλέον συναπτά έτη ύφεσης, συρρίκνωσης των εισοδημάτων και των δικαιωμάτων, έχει λάβει χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης. Και δυστυχώς, διευρύνεται συνεχώς η έννοια των ευάλωτων ομάδων, περιλαμβάνοντας όλο και περισσότερες ομάδες ανθρώπων που μέχρι πρόσφατα θα μπορούσαν να διατηρήσουν ένα βιοτικό επίπεδο σχετικά αξιοπρεπές. Δεν θα μπορούσε όμως να είναι διαφορετικά τα αποτελέσματα από τη στιγμή που οι ευέλικτες και υποαμειβόμενες μορφές εργασίας σαρώνουν την αγορά, οι μισθοί συμπιέζονται ακόμα περισσότερο και οι αριθμοί δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Μισθούς πείνας προσφέρει πλέον η μερική απασχόληση, εάν αναλογιστεί κανείς ότι περίπου 600.000 εργαζόμενοι λαμβάνουν κάτω από 400 ευρώ τον μήνα. Οι οιωνοί είναι αρνητικοί, με αποτέλεσμα ήδη να εκφράζονται φόβοι ότι πλέον η πιθανότητα ισχυρής ανάκαμψης για το σύνολο του 2017 είναι μηδενική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πραγματική οικονομία, την απασχόληση, ακόμη και για τις τράπεζες. Τα δύσκολα είναι μπροστά, όχι μόνο γιατί η επιδείνωση των στοιχείων του ΑΕΠ, εν μέσω των κρίσιμων διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη αξιολόγηση, μπορεί να ωθήσει τους δανειστές σε πιο συντηρητικές προσεγγίσεις για την εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών και τη βιωσιμότητα του χρέους. Αλλά κυρίως γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η «ψυχρολουσία» της ύφεσης, της σταθερής ανεργίας, της μείωσης των καταθέσεων, της συρρίκνωσης της κατανάλωσης και όλων των αρνητικών πραγματικών μεγεθών να μην ταρακουνήσει τελικά κανέναν… [SID:10900606]