Ο διττός ρόλος του φαρμάκου στην ανάπτυξη
Ηαναπτυξιακή διάσταση του φαρμάκου ως βιομηχανικό προϊόν σε συνδυασμό με τον ρόλο του ως βασικό κοινωνικό αγαθό αποτέλεσε το θέμα συζήτησης του πρώτου πάνελ με θέμα «Το φάρμακο ως μοχλός ανάπτυξης: Η σημασία του φαρμάκου ως κοινωνικό αγαθό και οι παραγωγικές δυνατότητες στον χώρο των εξαγωγών, της απασχόλησης και της έρευνας», κατά το 1ο Συνέδριο της «Ναυτεμπορικής» για τον κλάδο της Υγείας με τίτλο «Ο ρόλος της Υγείας στην Ανάπτυξη».
Προλογίζοντας τη συζήτηση, ο συντονιστής του πάνελ, κ. Γιάννης Περλεπές, γενικός διευθυντής της «Ναυτεμπορικής», τόνισε ότι «το φάρμακο είναι ένα προϊόν που συμμετέχει είτε άμεσα είτε έμμεσα στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας μας και εν τέλει στην ανάπτυξη. Διαβάζουμε ειδικά ότι με τις δεδομένες συνθήκες η χώρα μας θα μπορούσε να εντάξει το φάρμακο ως προϊόν, αλλά και ως συστατικό μέρος των υπηρεσιών υγείας στις αναπτυξιακές της προτεραιότητες».
Βασίλης Αραχωβίτης, δικηγόρος με εξειδίκευση σε θέματα Υγείας/Νομοθετικά/Business, συντονιστής στην Επιτροπή Σοφών του Galien Think Tank Greece: «Το 1990, τα 70 με 80 από τα 100 φάρμακα που ήταν στο ράφι του φαρμακείου συσκευάζονταν ή παράγονταν στη χώρα. Οι πολιτικές που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις ήταν καταστροφικές και σήμερα το ποσοστό αυτό έχει καθηλωθεί στο 20%. Ακόμη και όταν το 2012 ο αρμόδιος υπουργός είχε αναφέρει στη Βουλή ότι υπήρχε συνεννόηση με την Ε.Ε. ώστε το rebate που επιβάλλεται στη βιομηχανία φαρμάκων να είναι διαφορετικό στην περίπτωση που ένα φάρμακο παρασκευάζεται ή συσκευάζεται στη χώρα, τίποτα δεν έγινε. Επίσης για τις κλινικές μελέτες πρέπει να υπάρχει κοινή δράση των υπουργείων Ανάπτυξης και Υγείας. Θα ήταν ιδανικό για τη χώρα να θεσμοθετηθεί ένας ειδικός γραμματέας κλινικών μελετών, ώστε να είναι δίπλα στη νομοθετική αρμοδιότητα και πολύ γρήγορα να συντονίζει αυτός το “τρέξιμο”».
Ηλίας Γιαννόγλου, Β’ αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων: «Είμαστε υπό καθεστώς σκληρής επιτροπείας και όλοι οι νόμοι περνούν από την έγκριση των θεσμών. Αν δεν ξεφύγουμε από αυτήν τη μέγγενη, δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη. Μέχρι τώρα η τακτική των θεσμών ήταν η μείωση των τιμών και αυτό πρακτικά απέτυχε. Ως πολιτική ηγεσία και ως ΕΟΦ, κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μπορέσουμε να μην καταβαραθρωθούν οι τιμές των γενοσήμων, για να μπορέσει να υπάρξει βιομηχανία. Η “τρόικα” ζητά να πάει το μερίδιο των γενοσήμων στο 60% και ταυτόχρονα το τιμωρεί αυξάνοντας το rebate όσο παίρνει όγκο. Όταν κλείσει η αξιολόγηση και μπορέσουμε να ανασάνουμε, νομίζω ότι ένα από τα πρώτα που πρέπει να δει η πολιτική ηγεσία είναι η αύξηση κατ’ αρχάς της δημόσιας δαπάνης. Είμαστε οριακά στο 1,945 δισ. ευρώ. Επίσης ήδη την 1η Ιουνίου ξεκινάει στο υπουργείο Υγείας η Επιτροπή Ελέγχου Φαρμακευτικής Δαπάνης με εκπροσώπηση όλων των φορέων».
Δρ. Χάρης Λαμπρόπουλος, μέλος δ.σ. του ΕΒΕΑ, γενικός γραμματέας Φαρμακευτικού Φόρουμ ΕΒΕΑ-EPhForT: «Τα 100 εκατ. ευρώ για κλινικές μελέτες σε σχέση με τα 35 δισ. ευρώ που είναι η πίτα των μελετών στην Ευρώπη δεν αντιστοιχούν στο ποσοστό που έχει η Ελλάδα σαν μερίδιο στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ και το οποίο είναι 1%. Μία μεταρρύθμιση λοιπόν είναι να δούμε γιατί δεν προχωρούν οι κλινικές έρευνες ενώ υπάρχει αυτό το θεσμικό πλαίσιο, αυτή η υπουργική απόφαση. Εάν τα πολλαπλασιάσουμε με έναν μέτριο πολλαπλασιαστή 3,5 φορές τα 400 εκατομμύρια γίνονται αμέσως 1,5 δισ. ευρώ. Επίσης έχουμε πει ότι αν κάθε μία πολυεθνική εταιρεία έβαζε δύο φάρμακα στις γραμμές παραγωγής θα μπορούσε να υπάρξει επίσης μία τεράστια προστιθέμενη αξία στο ΑΕΠ της χώρας. Επίσης, αυτή η διαδικασία ανατρέπει και το brain drain. Η κοστολόγηση που έχουμε κάνει στο ΕΒΕΑ για το κόστος του brain drain ετησίως ως διαφυγόν ΑΕΠ στη χώρα μας ανέρχεται σε 5 με 7 δισ. ευρώ».
Χρήστος Λιονής, καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης: «Η χώρα μας περνάει μία πάρα πολύ δύσκολη περίοδο και φοβάμαι ότι δεν γίνεται αναφορά στην αναγκαιότητα αλλαγής της κουλτούρας η οποία δεν υπάρχει στις υπηρεσίες υγείας, στους επαγγελματίες υγείας, στους ίδιους τους ασθενείς, όπως δεν υπάρχει ακόμη και στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Επίσης η επένδυση στην αυτόχθωνα γνώση, μπορεί να προσδώσει αξία και στην ελληνική ιστορία και στον ελληνικό πολιτισμό, αλλά να δώσει και καινούργια στοιχεία στην έρευνα. Η αναφορά μου αυτή δεν είναι προσωπική, είναι η εμπειρία από το Πανεπιστήμιο Κρήτης από την Ιατρική Σχολή, μέσα από τη συνεργασία με μία ελληνική φαρμακευτική εταιρεία, με μια ελληνική βιομηχανία τροφίμων και δύο συνεταιρισμούς αγροτών για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε τη γνώση που έχει αρχαιοελληνικές και μινωικές ρίζες σε κλινικές δοκιμές».
Κωνσταντίνος Λουράντος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου: «Είναι γεγονός ότι έχουν επενδύσει μόνο σε… περικοπές. Δεν γίνονται μόνο εδώ περικοπές, γίνονται και στο εξωτερικό, και σε μεγάλα κράτη μάλιστα. Αυτό, όμως, δεν είναι επένδυση. Εμείς καταθέσαμε και στη Βουλή ένα αίτημα: να δημιουργηθεί μία επιτροπή, μία ομάδα επιστημόνων, κάθε ένα μέτρο που έρχεται στην Ελλάδα και εάν εφαρμόζεται στην Ευρώπη τι απόδοση έχει. Π.χ. στη Ρουμανία, τέσσερις αλυσίδες έχουν δημιουργήσει καρτέλ με μεγάλη αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης και από 1η του έτους σταματάει πια αυτό το σύστημα. Να σημειώσω ακόμη ότι πάρα πολλά πράγματα που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζονται επειδή η τρόικα τα θέλει, καθώς υπάρχει και η “εσωτερική τρόικα”. Επισημαίνω ακόμη σχετικά με την απελευθέρωση, ότι το φαρμακείο είναι ένας χώρος υγείας που το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό. Το σούπερ μάρκετ είναι ένας χώρος καθαρά καταναλωτικός, όπου ο αγοραστής δεν είναι ελεγχόμενος. Τέλος, για τα ΜΗΣΥΦΑ θεωρώ ότι το καλύτερο θα ήταν να υπάρχει η δυνατότητα να μην υπάρχει πάνω στο κουτί η λιανική τιμή».
Κωνσταντίνος Παναγούλιας, αντιπρόεδρος της ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε., αναπληρωτής πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ): «Αν ανατρέξουμε σε μελέτη που είχε γίνει το 2012 θα δούμε ότι οι 86 χιλιάδες θέσεις εργασίας που καταγράφηκαν το 2015 και οι οποίες οφεί- λονται άμεσα ή έμμεσα στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία ήταν τότε 135.000 θέσεις. Η δε συμβολή στο ΑΕΠ που είναι σήμερα κατά 3,5% ήταν 4% και οι πολλαπλασιαστές ήταν πολύ υψηλότεροι από αυτούς του τουρισμού και της ναυτιλίας. Έχασαν λοιπόν 50.000 άνθρωποι τη δουλειά τους γιατί η φαρμακευτική δαπάνη έπεσε με οριζόντια μέτρα και όχι ορθολογικά. Πρέπει να πω επίσης ότι η φαρμακοβιομηχανία δεν έχει πια λίπος. Πρόσφατα με τον νέο νόμο θεσμοθετήθηκαν μέτρα τα οποία δυσκολεύουν την εισαγωγή νέων προϊόντων στην ελληνική αγορά. Είναι απαγορευτικό για μία εταιρεία στο να εισάγει ένα νέο προϊόν στην Ελλάδα. Σκεφτείτε τώρα πώς μπορούμε να απαιτούμε από μία εταιρεία να κάνει επενδύσεις όταν δεν ξέρει στον τρέχοντα χρόνο αν θα πληρώσει 5 εκατ. clawback, 10 ή 15. Πώς θα μπορέσει αυτή η εταιρεία να παρουσιάσει ένα επενδυτικό πρόγραμμα;».
Βασίλης Σερέτης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ): «Εδώ και δεκαετίες, σε όλη την Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο, το φάρμακο είναι ουσιαστικός πυλώνας ανάπτυξης και πυλώνας της κοινωνικής φροντίδας, των κοινωνικών συστημάτων, του ασφαλιστικού συστήματος, της κοινωνίας ολόκληρης. Το τι αποδόσεις έχει φάνηκε κυρίως τα τελευταία 15-20 χρόνια από μελέτες σε παγκόσμιο επίπεδο για την επένδυση στην υπεύθυνη αυτοφροντίδα και αυτοθεραπεία, που γίνεται μέσα από τη σωστή ενημέρωση, από τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και από τον ουσιαστικότατο ρόλο του φαρμακοποιού ο οποίος προωθεί αυτές τις υπηρεσίες. Κάθε ένα δολάριο που επενδύεται στην αυ- τοθεραπεία γυρίζει πίσω στην κοινωνία 6 δολάρια. Αυτό είναι ένα συγκλονιστικό νούμερο, το οποίο θα έπρεπε να μας προβληματίσει ιδιαίτερα. Σε όλη την Ευρώπη αυτή η κατηγορία κατά μέσο όρο είναι περίπου το 15% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης. Στην Ελλάδα είναι 5,5%6%. Άρα έχει μια τριπλάσια “προοπτική” να μπορέσει να αναπτυχθεί και να φέρει όλα τα προσδοκώμενα οφέλη».
Σπύρος Φιλιώτης, αντιπρόεδρος και υπεύθυνος Κλινικής Έρευνας του ΣΦΕΕ, αντιπρόεδρος & γενικός διευθυντής της Pharmaserve-Lilly S.A.C.I.: «Τα οφέλη των κλινικών μελετών είναι πολλά. Η φαρμακευτική επιχείρηση πληρώνει για να γίνει η έρευνα. Η χώρα μας “πουλάει” μία υπηρεσία και η φαρμακευτική επιχείρηση προσφέρει δωρεάν φάρμακα, εξετάσεις, περίθαλψη. Έχει άνω του 100% προστιθέμενη αξία για τον τόπο μας. Πρέπει το πολιτικό σύστημα να λειτουργεί σταθερά και προβλέψιμα. Όταν το πετύχουμε αυτό, μετά πρέπει να καταλάβουμε ότι παίζουμε σε ένα παγκόσμιο ανταγωνιστικό παιχνίδι όπου όλες οι χώρες προσπαθούν να προσελκύσουν τα χρήματα για κλινικές μελέτες. Στην Ελλάδα έχουμε δουλειά να κάνουμε για να βελτιώσουμε κυρίως τα φορολογικά κίνητρα και για να έχουμε μεγαλύτερη ταχύτητα. Όλη η διαδικασία για τις εγκρίσεις των μελετών μπορεί να τελειώσει σε 30 μέρες και στην Ελλάδα μπορεί να κάνει 300. Πολλοί νομικοί σύμβουλοι ΥΠΕ, ΔΥΠΕ, νοσοκομεία, διοικητές νοσοκομείων, επιστημονικά συμβούλια. Όλοι αυτοί πρέπει να πειστούν για να το θέλουν αυτό το πράγμα, και μόνο τότε μπορούμε να πετύχουμε ταχύτητα».
[SID:11085036]