Η ώρα της αλήθειας για τα κοιτάσματα στη Δυτική Ελλάδα

Το αργότερο έως το 2022 οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις από ΕΛΠΕ, Energean Oil και διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς

Από τη νότια Κρήτη μέχρι το βόρειο Ιόνιο (βορειοανατολικά της Κέρκυρας) και από τα Ιωάννινα μέχρι την Πελοπόννησο. Σε αυτές τις περιοχές εκτείνονται τα 11 θαλάσσια και χερσαία οικόπεδα στη Δυτική Ελλάδα, στα οποία έχει δρομολογηθεί η αναζήτηση πιθανών αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ώστε το αργότερο μέχρι το 2022 να έχουν ξεκινήσει σε όλα οι πρώτες δοκιμαστικές γεωτρήσεις, ανάλογα με την έκβαση των μελετών που θα προηγηθούν.

Κοινό χαρακτηριστικό και των 11 μπλοκ είναι πως σε όλα δίνουν το «παρών» δύο ελληνικές εταιρείες, τα ΕΛΠΕ και η Energean Oil & Gas, οι οποίες θα διεξαγάγουν τις έρευνες είτε μόνες τους είτε μέσω κοινοπραξιών. Έρευνες που ανοίγουν τον δρόμο για να δοθεί μέσα στην επόμενη πενταετία οριστική απάντηση σε εικασίες και σενάρια που κυκλοφορούν εδώ και δεκαετίες, για την ύπαρξη σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων στη Δυτική Ελλάδα, η εκμετάλλευση των οποίων θα μπορούσε να γίνει σημαντικός πυλώνας για την ελληνική οικονομία.

Αισιόδοξες ενδείξεις

Ειδικοί του κλάδου προειδοποιούν πως σαφή εικόνα για κάθε οικόπεδο θα υπάρξει μόνο από τις δοκιμαστικές γεωτρήσεις, οι οποίες μάλιστα θα πραγματοποιηθούν αν οι εξονυχιστικές μελέτες εντοπίσουν συγκεκριμένα σημεία που θα δικαιολογούν την απόφαση (και τις επενδύσεις) για να γίνει το επόμενο βήμα. Ωστόσο, όπως συμπληρώνουν, δεν λείπουν τα ενθαρρυντικά σημάδια που κάνουν τους ανάδοχους να προχωρούν στο επενδυτικό ρίσκο.

Ένα από αυτά αφορά το Ιόνιο, στο οποίο εντοπίζονται γεωλογικές δομές ανάλογες με το κοίτασμα «Ζορ» που εντοπίστηκε πρόσφατα στην Αίγυπτο, στο οποίο εκτιμάται πως υπάρχουν 30 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Παράλληλα, είναι γνωστό πως στη Δυτική Ελλάδα υπάρχουν υδρογονάνθρακες αφού νοτιότερα, και πιο συγκεκριμένα στο δυτικό Κατάκολο, έχει επιβεβαιωθεί ήδη από το 1981 η ύπαρξη κοιτάσματος πετρελαίου.

Έτσι, από τα τέλη του 2016 η περιοχή «φιλοξενεί» και επίσημα στο δυτικό Κατάκολο το τρίτο ενεργό «πεδίο» υδρογονανθράκων στη χώρα, μετά το κοίτασμα πετρελαίου στον Πρίνο και το (εξαντλημένο πλέον) κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόλπο της Καβάλας.

Σύμφωνα, μάλιστα, με την Energean Oil, που είναι η ανάδοχος και η οποία εκμεταλλεύεται το κοίτασμα του Πρίνου, η δυναμικότητά του ανέρχεται σε 35-40 εκατ. βαρέλια και η πρώτη παραγωγική γεώτρηση αναμένεται το 2019-2020.

Η ιστορία των παραχωρήσεων

Το δυτικό Κατάκολο ανήκει στα 11 οικόπεδα που παραχωρήθηκαν μέσα στην τελευταία τετραετία. Μαζί με το συγκεκριμένο «πεδίο», τον Μάιο του 2014 η Energean Oil ανέλαβε και το χερσαίο οικόπεδο των Ιωαννίνων, ενώ τα ΕΛΠΕ το θαλάσσιο μπλοκ του Πατραϊκού, σε έναν γύρο παραχωρήσεων που ακολούθησε την ψήφιση του νόμου του (τότε) ΥΠΕΚΑ, τον Αύγουστο του 2011, και ο οποίος εκσυγχρόνισε το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο.

Δύο χρόνια αργότερα το υπουργείο προχώρησε ακόμη περισσότερο αναθέτοντας στη νορβηγική εταιρεία PGS τη διενέργεια επίσημων σεισμικών ερευνών στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Έτσι, με υπουργική απόφαση, τον Ιούλιο του 2014 δρομολογήθηκε η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για 20 θαλάσσια οικόπεδα στη συγκεκριμένη περιοχή. Με ανάλογη απόφαση, τον ίδιο μήνα, ξεκίνησε η ίδια διαδικασία για τρία χερσαία μπλοκ στη Δυτική Ελλάδα («Άρτα - Πρέβεζα«, «ΒΔ Πελοπόννησος», «Αιτωλοακαρνα- νία»), αυτή τη φορά έπειτα από την εκδήλωση ενδιαφέροντος από την Enel για τα εν λόγω μπλοκ.

Διάψευση προσδοκιών

Η πρόθεση του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού να ερευνήσει τις συγκεκριμένες περιοχές, αλλά και η αγορά των δεδομένων της PGS από τις ExxonMobil και Total αναζωπύρωσαν τις ελπίδες για την ύπαρξη σημαντικών ποσοτήτων ορυκτού πλούτου, χωρίς -όπως είναι φυσικόνα λείψουν οι υπερβολές για το ότι «περπατάμε και κολυμπάμε πάνω από τη σωτηρία μας», ή για «τον θησαυρό που βρίσκεται στα έγκατα της ελληνικής γης». Ωστόσο, παρ’ όλο που τον Φεβρουάριο του 2014 ακόμη και ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έκανε λόγο για ισχυρές ενδείξεις εσόδων ύψους 150 δισ. ευρώ για το ελληνικό δημόσιο σε βάθος 25-30 ετών, οι εξελίξεις δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες.

Ενδεικτικό είναι πως για το σύνολο των 20 θαλάσσιων μπλοκ κατατέθηκαν τελικά τρεις μόνο προσφορές. Μάλιστα, για το Οικόπεδο 1 (βορειοδυτικό Ιόνιο) και το Οικόπεδο 10 (Κυπαρισσιακός κόλπος) αποκλειστικά από τα ΕΛΠΕ, ενώ μόνο για το Οικόπεδο 2 (δυτικά της Κέρκυρας) από κοινοπραξία με διεθνή συμμετοχή (Total, Edison, ΕΛΠΕ).

Σε αυτή την εξέλιξη μεγάλο ρόλο έπαιξε η πολιτική αστάθεια εκείνης της εποχής. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για την απόφαση της Enel να αποσύρει το ενδιαφέρον της για τα χερσαία μπλοκ και ο σχετικός διαγωνισμός να γίνεται ελληνική υπόθεση, ώστε τελικά τα ΕΛΠΕ να ανακηρυχθούν ανάδοχος στα μπλοκ «Άρτα - Πρέβεζα» και «ΒΔ Πελοπόννησος», ενώ η Energean στην περιοχή «Αιτωλοακαρνανία», με τις αντίστοιχες συμβάσεις να υπογράφονται μόλις πριν από έναν μήνα. Παράλληλα, όμως, με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, καταλύτης ήταν και η μεγάλη πτώση τότε των διεθνών τιμών του πετρελαίου, που έκανε τους παγκόσμιους ενεργειακούς κολοσσούς να επικεντρωθούν σε «ώριμα» κοιτάσματα, ήδη εξερευνημένα.

Η επιστροφή των κολοσσών

Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, φαίνεται πως έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες αρχίζουν να εντάσσουν ξανά την Ελλάδα στον χάρτη των ερευνών τους. Χαρακτηριστική απόδειξη η νέα αίτηση ενδιαφέροντος από τις Total, ExxonMobil και ΕΛΠΕ, στο τέλος Μαΐου, για δύο καινούργια θαλάσσια μπλοκ ανοικτά της Κρήτης. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι πως τα βάθη στη συγκεκριμένη περιοχή είναι αρκετά μεγάλα, κάτι που φαίνεται πως δεν αποθάρρυνε τις δύο ξένες εταιρείες.

Είσοδο στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων έχει κάνει, όμως, από τον περασμένο Μάρτιο και η ισπανική Repsol, ένας πετρελαϊκός κολοσσός με παρουσία σε 40 χώρες και ημερήσια παραγωγή πετρελαίου 700 χιλιάδες βαρέλια. Η εταιρεία εξαγόρασε από την Energean το 60% των παραχωρήσεων στα Ιωάννινα και την Αιτωλοακαρνανία, στις οποίες θα αναλάβει και ρόλο operator. Μία κίνηση που θα επισπεύσει τις σεισμικές έρευνες, ώστε οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις να αρχίσουν το 2020-2021 και το 2021-2022 αντίστοιχα. [SID:11104122]