Στο τραπέζι του ΙΜΟ τα μη επανδρωμένα πλοία

Η αντιπροσωπεία της Δανίας κατέθεσε μελέτη του Technical University of Denmark στην Επιτροπή Θαλάσσιας Ασφάλειας

Σχέδια από ένα φουτουριστικό μέλλον συζητούνται αυτή την περίοδο στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και συγκεκριμένα στην Επιτροπή Θαλάσσιας Ασφάλειας (Maritime Safety Committee), η οποία συνεδριάζει το διάστημα 7-16 Ιουνίου με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, τα πλήρως αυτοματοποιημένα, μη επανδρωμένα (Unmanned) πλοία.

Το θέμα εισάγει η Δανία, η αντιπροσωπεία της οποίας καταθέτει μία μελέτη του Technical University of Denmark (DTU), η οποία περιλαμβάνει έναν προγραμματισμό καθηκόντων και ενεργειών που θα πρέπει να συνυπολογιστούν στην προσπάθεια να μελετηθεί το μέλλον των μη επανδρωμένων πλοίων και στη συνέχεια μετά από πολλές συζητήσεις που εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν πολλά χρόνια να εξετασθεί η τροποποίηση της συνθήκης Solas για την ασφάλεια στη θάλασσα, έτσι ώστε να επιτρέπεται η δρομολόγηση πλοίων χωρίς πλήρωμα.

Η Δανία εστιάζει στην ανάπτυξη της βιομηχανίας καινοτομίας και ενισχύει τέτοιου είδους προσεγγίσεις και στη στεριά και στη θάλασσα. Ανάλογη ευαισθησία επιδεικνύει και η Ιαπωνία, η οποία επενδύει στις νέες τεχνολογίες, αλλά παράλληλα επιδιώκει και την άνοδο των ναυπηγικών εργασιών ως μία μεγάλη ναυπηγική δύναμη. Ως εκ τούτου και η κυβέρνηση της χώρας αυτής, σε συνδυασμό και με την ισχυρή ναυτιλία που διαθέτει, επικεντρώνει στην ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών που είναι προς όφελος της οικονομίας της στο σύνολό της.

Από την άλλη πλευρά η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα και οι μεγάλες ναυτιλιακές χώρες-μέλη του ΙΜΟ αντιμετωπίζουν τα σχέδια αυτά ως πολύ πρώιμα και σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνεται από αρμόδιους παράγοντες που παρακολουθούν από πολύ κοντά τις εξελίξεις, το μη επανδρωμένο πλοίο ειδικά για τη μεταφορά υγρού και ξηρού φορτίου και επιβατών θεωρείται ακόμη σενάριο επιστημονικής φαντασίας, καθώς τίθενται τεράστια θέματα ασφάλειας,.

Άλλωστε και η ίδια η μελέτη του DTU σημειώνει ότι η πλήρης αυτονομία δεν είναι αναγκαστικά η πλέον κατάλληλη ή βέλτιστη οικονομική λύση για όλους τους τύπους πλοίων και σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει σταδιακή μετάβαση από τον τρέχοντα βαθμό αυτοματοποίησης πλοήγησης στην πλήρη αυτόνομη πλοήγηση.

Η μελέτη αναφέρει ακόμη ότι η μη επάνδρωση θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική εάν συνδεόταν και με την ηλεκτροκίνηση του πλοίου, ενώ καταλήγει σε ορισμένα είδη πλοίων που προσφέρονται για πιο άμεση εφαρμογή των καινοτομιών της μη επάνδρωσης, όπως είναι φορτηγίδες, ρυμουλκά και μικρά πορθμεία που συνδέουν μικρά νησιά. Μάλιστα, σημειώνει ότι τέτοιου είδους επιβατηγά πλοία, καθώς θα είναι μειωμένου κόστους, θα μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα δρομολόγια μεταξύ των δύο λιμανιών συμβάλλοντας στο να ξεπεραστεί η απομόνωση των νησιών.

Η μελέτη του DTU περιγράφει τα διάφορα επίπεδα αυτονομίας του πλοίου, ορισμένα εκ των οποίων ισχύουν σήμερα όπως π.χ. οι αυτόματοι πιλότοι (Automatic course steering), συστήματα που εξασφαλίζουν ότι το πλοίο μπορεί μόνο του να κατευθυνθεί από το σημείο Α στο σημείο Β όπως έχει προγραμματιστεί.

Ένα άλλο στάδιο για παράδειγμα είναι το «παρακολούθηση από μακριά» (remote monitoring) στάδιο, κατά το οποίο η παρακολούθηση του πλοίου γίνεται με αισθητήρες τα αποτελέσματα των οποίων εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο σε ένα κέντρο λειτουργίας στην ξηρά ή σε άλλο πλοίο.

Το υψηλότερο επίπεδο λειτουργίας ενός μη επανδρωμένο πλοίου είναι σύμφωνα με τη μελέτη αυτό της «πλήρους αυτονομίας» (Full autonomy) όπου οι καταστάσεις που αντιμετωπίζει το πλοίο αναλύονται από τα συστήματα και λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Οι υποστηρικτές της «αυξημένης αυτονομίας» του πλοίου υπογραμμίζουν τη δυνατότητα να αυξηθεί σημαντικά η ασφάλεια στη θάλασσα. Σήμερα, παρά τα ήδη ληφθέντα μέτρα και την αυτοματοποίηση ως ένα βαθμό κάποιων λειτουργιών του πλοίου διαπιστώνεται ένας μεγάλος αριθμός ναυτικών ατυχημάτων κάθε χρόνο, με τη European Maritime Safety Agency να σημειώνει ότι το 62% των ατυχημάτων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος στο διάστημα 20112016. Στη μελέτη γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη διεθνή σύμβαση για την πρόληψη συγκρούσεων στη θάλασσα (COLREG), η οποία περιγράφει διαδικασίες αποφυγής ατυχημάτων.

Η εισαγωγή της αυτόνομης ναυτιλίας αναμένεται να καταστήσει δυνατή τη μείωση του αριθμού των ατυχημάτων, ωστόσο από την άλλη πλευρά είναι ακόμη δύσκολη να αναπτυχθούν αλγόριθμοι συμμόρφωσης με το σύνολο των κανονισμών της COLREG, διότι η COLREG είναι ακόμη ανοιχτή για πολλές ερμηνείες σε ορισμένες περιοχές.

Πάντως, σύμφωνα με τον διεθνή ναυτιλιακό τύπο ορισμένες ναυτιλιακές εταιρείες σχεδιάζουν ήδη να δρομολογήσουν αυτόνομα πλοία για να λειτουργούν εντός των παράκτιων υδάτων, όπου δεν χρειάζεται να συμμορφωθούν με τις διεθνείς συμβάσεις του ΙΜΟ. Το πρώτο πλήρως αυτόνομο πλοίο εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο αναμένεται να ξεκινήσει τον επόμενο χρόνο στη Νορβηγία για να μεταφέρει λιπάσματα περίπου 16 μίλια κατά μήκος της ακτής.

[SID:11117777]