Μιλώντας για Δημόσια Διοίκηση
Hακραία κατάσταση που - για πολλοστή βέβαια φορά!- προέκυψε με την απεργία των συμβασιούχων (ήδη: «παρατασιούχων» - αποκτήσαμε με τη βοήθεια Σκουρλέτη και Ελεγκτικού Συνεδρίου μια νέα λέξη!) στην καθαριότητα των Δήμων, δηλαδή με το πήξιμο των πόλεων ανά την Ελλάδα στο σκουπίδι, έφερε βίαια στο προσκήνιο την αυτάρεσκα συνεχιζόμενη παθολογία της Δημόσιας Διοίκησης.
Παίρνουμε την αφορμή για να πούμε δυο λόγια για ένα πικρά σοφό βιβλίο, του βετεράνου των θεμάτων Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης Πάνου Μαΐστρου: «Μεταρρυθμίσεις ή Επικοινωνιακές Φωτοβολίδες; Η Δημόσια Διοίκηση την τριετία 20162018». Το βιβλίο αυτό ξεκινά με τη διαπίστωση ότι μια ευρύτατη «στρατηγική μεταρρυθμίσεων» έχει ήδη συμφωνηθεί και αποκρυσταλλωθεί για τη Δημόσια Διοίκηση με... μνημονιακή επίσπευση, με 3ετή δομή και με σαφές διάγραμμα υλοποίησης με τον νόμο 4336/15, τον γνωστό και ως «Μνημονιακό Νόμο».
Σε πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου, ο Π. Μαΐστρος σημείωνε ότι «στη δεκαετία του 1980, αναπτυξιακοί θεσμοί της αυτοδιοίκησης θεσμοθετήθηκαν. Στη δεκαετία του ‘90 το ΑΣΕΠ, τα ΚΕΠ, ο Συνήγορος του Πολίτη, ο “Καποδίστριας”. Πρόσφατα ο “Καλλικράτης” και η “Διαύγεια”. Δεν ήταν ενταγμένα όμως σε μια συνολική στρατηγική, σε ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα, αλλά ήταν “ενδεχομενικές μεταρρυθμίσεις”. Όπου κάποιοι προοδευτικοί πολιτικοί -και με την τυπική και με την ουσιαστική έννοια του όρου- ανακάλυψαν ένα “παράθυρο ευκαιρίας” και με πολύ βολονταρισμό υπερέβησαν τις αδράνειες και τις αντιστάσεις του συστήματος».
Ήδη όμως και υπό την πίεση των πραγμάτων -γιατί αυτό ήταν που έφερε τη μνημονιακή υποχρέωση για 3ετή στρατηγική μεταρρυθμίσεων στα θέματα Δημόσιας Διοίκησης/Αυτοδιοίκησης: βρισκόμαστε ήδη στο μέσο της!- η συζήτηση περιήλθε σε άλλο επίπεδο. Με συγκεκριμένο οδικό χάρτη. Με διαθέσιμη επιχειρησιακή δομή.
Όπως παρατηρούσε στην παρουσίαση του βιβλίου του Π. Μαΐστρου ο Αλέκος Παπαδόπουλος «οι αλλαγές στη δημόσια διοίκηση έπρεπε να ήταν το πρώτο μέλημα, το πρώτο καθήκον και η πρώτη έγνοια για το σύνολο όλων των δυνάμεων που δρουν στη χώρα [...] έπρεπε να είναι υπόθεση και των άλλων υποτιθέ- μενων φυσικών ηγεσιών που έχει η χώρα, κοινωνικών, πνευματικών, ακαδημαϊκών. Και οι δανειστές, η Ευρώπη, θα έπρεπε αυτό να το είχαν θέσει ως μια πρώτη προτεραιότητα και να είχε σταματήσει -μέχρι αυτού του ακραίου σημείου πάω!- η οποιαδήποτε περαιτέρω αξιολόγηση, εάν δεν ερχόταν ένας τέτοιος νόμος».
Για τον Αλ. Παπαδόπουλο «χρειάζεται η συστημική προσέγγιση της δημόσιας διοίκησης ως λειτουργικού τμήματος του τετραγώνου: “Δημόσια Διοίκηση-Πολιτική-Οικονομία - Κοινωνία”. Εκεί πρέπει να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις, δηλαδή στους πολιτικούς θεσμούς, στη δημόσια διοίκηση, στην οικονομία, στην κοινωνία, καθώς και στη συνεκτικότητά τους. Πρέπει να γίνουν για να μπορέσουν να επιβιώσουν και τα τέσσερα αυτά συστήματα μαζί, συστημικά».
Στην ίδια παρουσίαση του βιβλίου Π. Μαΐστρου, ο Αντώνης Μακρυδημήτρης -πανεπιστημιακός, ο και «εφευρέτης» της έννοιας «επανίδρυση του Κράτους» (την οποία στη συνέχεια είχε το πικρό προνόμιο να δει εκ του σύνεγγυς να εκφυλίζεται...)- συνεισέφερε με τα ακόλουθα: «Το μείζον πρόβλημα, η αχίλλειος πτέρνα αν θέλετε του διοικητικού μας συστήματος δεν ήταν παρά η έντονη πολιτικοποίηση ή κομματικοποίηση της διοικητικής δομής του κράτους στο κέντρο και στην περιφέρεια.
Άμεση συνέπεια αυτής της τάσης της πολιτικοποίησης ή κομματικοποίησης ήταν η ελάττωση, μέχρι της εξαφανίσεως, του πνεύματος και της νοοτροπίας της επαγγελματικής και επιστημονικής εξειδίκευσης, αλλά και του πνεύματος της ουδετερότητας που πρέπει να έχουν απέναντι στα κομματικά ή κυβερνητικά στελέχη και της αφοσίωσης στο δημόσιο συμφέρον και όχι στο κομματικό ή στην εκάστοτε κομματική βουλητική».
Αντίστοιχα, η Καλλιόπη Σπανού -με την πρόσθετη εμπειρία από τον Συνήγορο του Πολίτη- συνεισέφερε το εξής: «Το θέμα είναι με τα σύμβολα, γιατί χρησιμοποιούνται; Ποιος συγκινείται και τι κερδίζει αυτός που τα αξιοποιεί και εν πάση περιπτώσει πόσο ενδιαφέρεται για το γεγονός ότι η αποτυχία τους οδηγεί σε κυνισμό; Διότι η διαρκής χρήση συμβόλων χωρίς νόημα, χωρίς περιεχόμενο, καταλήγει σε έναν κυνισμό και από τους μεταρρυθμιστές και από την κοινωνία η οποία βλέπει τα αποτελέσματα. Το ότι χάνει η κοινωνία είναι προφανές. Το θέμα είναι να καταλάβουμε πια ότι αυτός ο δρόμος έχει κορεστεί».
Μη μου πεις, φίλε αναγνώστη, ότι στη Μάχη των Σκουπιδιών δεν τα αναγνωρίζεις τα στοιχεία αυτά;
[SID:11157713] Οι μεταρρυθμίσεις που θεσμοθετήθηκαν τις περασμένες δεκαετίες -οι αναπτυξιακοί θεσμοί της αυτοδιοίκησης, το ΑΣΕΠ, τα ΚΕΠ, ο Συνήγορος του Πολίτη, ο «Καποδίστριας», ο «Καλλικράτης», η «Διαύγεια»- δεν ήταν ενταγμένες σε μια συνολική στρατηγική, σε ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα, αλλά ήταν «ενδεχομενικές μεταρρυθμίσεις». Όπου κάποιοι προοδευτικοί πολιτικοί -και με την τυπική και με την ουσιαστική έννοια του όρου- ανακάλυψαν ένα «παράθυρο ευκαιρίας» και με πολύ βολονταρισμό υπερέβησαν τις αδράνειες και τις αντιστάσεις του συστήματος.