Αμοιβές «ψίχουλα» για 6 στους 10 πτυχιούχους μετά το 2011

Λαμβάνουν μισθό από 400 - 800 ευρώ - Σημαντική μείωση χρηματοδότησης - Πτυχιούχοι το 24,6% των ανέργων

Σημαντική αναποτελεσματικότητα και αστοχία στη λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καταγράφει μελέτη του ΙΟΒΕ στην οποία αναλύονται, εκτός των άλλων, η επίδραση και οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και της διαχείρισής της σε αυτήν. Υπογραμμίζεται η ανάγκη μιας κατάλληλα σχεδιασμένης και τολμηρής παρέμβασης στο θεσμικό πλαίσιο, που δεν θα στρέφεται προς το παρελθόν αλλά στο μέλλον. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ανώτατη εκπαίδευση, προκειμένου να συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός νέου παραγωγικού προτύπου για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, που θα βασίζεται στη γνώση, τις υψηλές δεξιότητες, την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, ενώ επισημαίνεται ότι σχεδόν 6 στους 10 εργαζόμενους οι οποίοι έλαβαν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μετά το 2011 δηλώνουν ότι λαμβάνουν μισθό από 400 έως 800 ευρώ.

Ζημιές στη διαχείριση των ΑΕΙ

Γεγονός είναι ότι η συνολική χρηματοδότηση έχει μειωθεί σημαντικά (24% μεταξύ 2010-2014), ύστερα από μια περίοδο μεγάλης αύξησης (150% μεταξύ 2001-2009). Η μείωση αυτή είναι μικρότερη της μείωσης του συνόλου της Γενικής Κυβέρνησης μετά το 2010 (31%) αλλά μεγαλύτερη από την αντίστοιχη μείωση του συνόλου της εκπαίδευσης (20%). Ως ποσοστό του ΑΕΠ, η συνολική δαπάνη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα κατατάσσεται το 2015 ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης (0,9% έναντι 0,7%, και 0,8% αντίστοιχα), λόγω και της μεγάλης μείωσης του ΑΕΠ. Η δαπάνη όμως στο σύνολο της εκπαίδευσης, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στην Ελλάδα (4,3%) υπολείπεται του μέσου όρου της Ε.Ε.-28 (4,9%) και της Ευρωζώνης (4,7%). Οι ίδιοι πόροι των ιδρυμάτων του πανεπιστημιακού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, που προέρχονται κυρίως από τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητές τους, σημείωσαν σημαντική αύξηση (47% μεταξύ 2011 και 2015). Αντίθετα, σημαντικές ζημιές σημειώθηκαν στη διαχείριση της περιουσίας των ΑΕΙ. Εξάλλου η Ελλάδα υστερεί από τον μέσο όρο της Ε.Ε. στις δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) (2% ως ποσοστό του ΑΕΠ). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η υστέρηση αυτών των δαπανών στον επιχειρηματικό τομέα (0,28% έναντι 1,3% του ΑΕΠ στην Ε.Ε. το 2014).

Πτυχία - χαμηλή απασχόληση

Σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη μετέπειτα ζωή των αποφοίτων, από την έρευνα προκύπτει ότι επί συνόλου 2,04 εκατ. ατόμων με τριτοβάθμια εκπαίδευση, το 63% (ή 1,3 εκατ. άτομα) εργάζεται, το 13% (ή 274 χιλ. άτομα) είναι άνεργο και το υπόλοιπο 24% (ή 484 χιλ. άτομα) δεν είναι οικονομικά ενεργό (αποτελεί δηλ. τους συνταξιούχους ή άτομα που δεν αναζητούν εργα- σία). Από τα 3,7 εκατ. εργαζομένους το 2016, το 1,3 εκατ. (ή 35% του συνόλου) έχουν πτυχίο ή μεταπτυχιακές σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ ίδιος σχεδόν είναι ο αριθμός των εργαζομένων με λυκειακή εκπαίδευση (1,28 εκατ. ή 34%). Tο υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης (δηλαδή το ποσοστό του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας που απασχολείται) καταγράφεται στα άτομα με μεταπτυχιακές σπουδές ή διδακτορικό (79%), ενώ στους απόφοιτους πανεπιστημίων ή ΤΕΙ οι οποίοι κατέχουν μόνο πρώτο πτυχίο, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν χαμηλότερο κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες το 2016.

Ωστόσο, το μερίδιο των ανέργων με τριτοβάθμια εκπαίδευση (στο σύνολο των ανέργων) σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο (από 14,7% το 2001 σε 24,6% το 2016). Οι περισσότεροι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απασχολούνται σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Οι απόφοιτοι πανεπιστημίων, όμως, απασχολούνται περισσότερο σε δημόσιες υπηρεσίες (62% έναντι 28% των ΤΕΙ).

Στον ιδιωτικό τομέα το 55% των απασχολούμενων με τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου και το 33% απόφοιτοι ΤΕΙ. Το μεγαλύτερο μερίδιο εργαζομένων με μεταπτυχιακό ή διδακτορικό απασχολείται σε επιχειρήσεις ελεγχόμενες από το Δημόσιο και σε ΝΠΔΔ/ΝΠΙΔ.

Μετά το 2009 καταγράφεται μεγάλη μείωση των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα (27%), σε αντίθεση με τους απασχολούμενους στον ιδιωτικό τομέα, που παρατηρείται αύξηση (κατά 15%).

Η αύξηση στον ιδιωτικό τομέα οφείλεται στην αύξηση των αποφοίτων πανεπιστημίων κατά 4%, ενώ οι απόφοιτοι ΤΕΙ αυξήθηκαν κατά 26%. Το ποσοστό απασχόλησης όσων αποφοίτησαν μετά το 2011 είναι χαμηλότερο από το σύνολο (56% έναντι 62% του συνόλου). Το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται στο 36%, σχεδόν διπλάσιο από το σύνολο.

Οι μισθολογικές απολαβές τους είναι χαμηλότερες, καθώς σχεδόν 6 στους 10 εργαζόμενους οι οποίοι έλαβαν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μετά το 2011 δηλώνουν ότι λαμβάνουν μισθό από 400 έως 800 ευρώ, ενώ ποσοστό 16% δηλώνει ότι αμείβεται με λιγότερα από 400 ευρώ.