Μπορεί να υπάρξει νηφάλια συζήτηση;
Eτσι όπως η δημόσια συζήτηση, με κάθε αιτία και κάθε αφορμή καταφέρνει να «ξεφεύγει» -το έδειξε η προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση της περασμένης εβδομάδας στη Βουλή και τα απόνερά της. το δείχνουν οι εθνικοί μας καβγατζήδες και οι εθνικοί μας νταήδες. το αναδεικνύει η προσέλευση στον κεντρικό τσακωμό των βασικών πολιτικών συντελεστών (Τσίπρας, Μητσοτάκης, μόνον ο Βενιζέλος δείχνει να ξαποσταίνει για λίγο), αλλά και θεσμικών παραγόντων (στην τελευταία φάση των δικαστών) -διερωτάται κανείς αν μπορεί πια να υπάρξει νηφάλια συζήτηση.
Και μάλιστα στα οικονομικά, όπου μόλις πάει κάτι να στρώσει, π.χ. με το κλείσιμο της αξιολόγησης ή την εκταμίευση της δόσης ή και με την εισήγηση Ευρωπαϊκής Επιτροπής για άρση του καθεστώτος υπερβολικού ελλείμματος/επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας, έρχεται στην επιφάνεια η υπόθεση της ασύλληπτης ελαφρότητας Βαρουφάκη/παράλληλου νομίσματος/παράλληλου συστήματος πληρωμών/κινηματικού νομίσματος και… παίρνουν φωτιά τα τόπια, πάλι!
Και όμως. Νηφάλια συζήτηση μπορεί να υπάρξει. Κι ας είναι αντιθετική - απόλυτα αντιθετική. Προσάγουμε εις απόδειξιν μιαν ιδιότυπα πετυχημένη διοργάνωση που προσέφερε προ ημερών, μεσοκαλόκαιρα, το Οικονομικό Επιμελητήριο. Ο Κωνσταντίνος Κόλλιας μπορεί να σεμνύνεται ότι συγκέντρωσε κάπου 300 άτομα κοινό, να παρακολουθήσουν συζήτηση γύρω από το μέτωπο του χρέους και της ανάπτυξης με ένα σχήμα διασταυρωμένων παρεμβάσεων.
Παραλείπουμε τα της σκηνοθεσίας, δίνουμε μια αποκρυστάλλωση θέσεων: Εκείνο στο οποίο στάθηκε κυρίως ο Νίκος Παππάς/ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια αποτίμηση της συμφωνίας του Eurogroup της 15ης Ιουνίου, «μιας δύσκολης συμφωνίας» που μπορεί να μην προχώρησε σε οριστική προδιαγραφή μεσοπρόθεσμης διαρρύθμισης του χρέους, πλην όμως εισήγαγε κάποιου είδους ρήτρα ανάπτυξης και προνοεί ήδη για χρήση αποθεματικού του ESM για διευκόλυνση της επανόδου της Ελλάδας στις αγορές. Ο ίδιος απέφυγε ευγενικά να πιθανολογήσει είτε τον χρόνο, είτε το επίπεδο επιτοκίου έκδοσης που θα θεωρούσε ικανοποιητικό. Κατέγραψε πάντως την έως τώρα βελτίωση στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, ως πρώτο αλλά σαφές δείγμα καλής διάθεσης των αγορών.
Γι’ αυτόν, το αληθινό κριτήριο επιτυχίας της κυβέρνησης θα είναι να επανέλθει μια «δίκαια ανάπτυξη», υπό την έννοια όχι απλώς ρυθμών μεγέθυνσης/growth αλλά γνήσιας ανάπτυξης/deve- lopment, που να ενσωματώνει νέες τεχνολογίες και να εγγυάται την εξωστρέφεια.
Για τον Χρήστο Σταϊκούρα/Ν.Δ., η διαχείριση της σημερινής κυβέρνησης χαρακτηρίστηκε από χαμένο χρόνο -πράγμα που φάνηκε τόσο με την τραγική διαπραγμάτευση του πρώτου 6μήνου του 2015, έτσι που κατέληξε στα capital controls, όσο και με την μακρόσυρτη δεύτερη αξιολόγηση η οποία μόλις τερματίστηκε. Θύμισε ότι το 2014 ξεκινούσε ανάκαμψη, όπως πρόσφατα αναγνώριζε και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ενώ σήμερα και αν υπάρξει επανεκκίνηση αυτό θα γίνει από χαμηλότερο σημείο και με πρόσθετο κόστος μέτρων 5,1 δισ. ευρώ μέχρι το 2022. Με τα υψηλά συμφωνημένα πρωτογενή πλεονάσματα είναι αμφίβολη η μεγέθυνση, ενώ η ίδια η ρήτρα ανάπτυξης κινδυνεύει να λειτουργήσει ως «αντικίνητρο» καθώς μέρος κάθε καλύτερης απόδοσης της οικονομίας θα εκτρέπεται σε εξυπηρέτηση του χρέους. Για τη Ν.Δ. επείγει αλλαγή του μίγματος πολιτικής με μείωση των φόρων, παράλληλα με διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε μεταβολή του παραγωγικού μοντέλου και θα επιτρέψουν «ένταξη αφανούς τμήματος της οικονομίας στο επίσημο».
Ο Γ. Κουτσούκος/ΔηΣυμπ επέμεινε ότι το 2010, όταν το τότε ΠΑΣΟΚ σήκωσε το κόστος του πρώτου Μνημονίου, «δεν υπήρχε άλλος δρόμος» - ενώ και το 2012 το PSI που επετεύχθη («και το οποίο ήδη συνομολογεί ο Αλ. Τσίπρας») εξασφάλισε τη μόνη αληθινή μείωση του χρέους και «βελτιωμένους όρους βιωσιμότητας» με συμφωνία για χαμηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ για την εξυπηρέτησή του. Το πρώτο 6μηνο του 2015, κατ’ αυτόν ανέτρεψε τις τότε προοπτικές. Τώρα, χρειάζεται να υπάρξει αναδιαπραγμάτευση ώστε να περιοριστούν τα συμφωνημένα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και διαρρύθμιση των «κορυφών»/peaks χρέους.
Για τον Ν. Καραθανασόπουλο/ΚΚΕ, συνολικά (και) αυτή η φάση λειτουργίας του καπιταλισμού συνειδητά συνεχίζει μιαν ιστορική παράδοση κινήτρων για πρωτογενή συσσώρευση κεφαλαίου, μέσα από τις διαδικασίες «απελευθέρωσης» των συντελεστών της παραγωγής και τον δανεισμό, που καταλήγει σε πρόσθετο χρέος. Δεν σπάει έτσι ο κύκλος της ανισότητας, ενώ είδαμε «να θεωρητικοποιείται η κατάσταση αναρχίας στο διεθνές οικονομικό σύστημα» και να επιδεινώνονται οι ανισότητες. Συγκέντρωση πλούτου, απαξίωση της εργατικής δύναμης (και με τη λογική των ελαστικών σχέσεων εργασίας και μέσω της ίδιας της παραγωγικότητας), αυτή είναι η εικόνα που εγκαθίσταται και διεθνώς και στην Ευρώπη.
Στιγμές-στιγμές αντιπαραθετικές, όμως κατανοητές και έλλογες διασταυρωμένες τοποθετήσεις - αλήθεια! [SID:11202084] Συγκέντρωση πλούτου, απαξίωση της εργατικής δύναμης (και με τη λογική των ελαστικών σχέσεων εργασίας και μέσω της ίδιας της παραγωγικότητας), αυτή είναι η εικόνα που εγκαθίσταται και διεθνώς και στην Ευρώπη.