Υπό έλεγχο οι επενδύσεις ξένων σε λιμάνια, ενέργεια και δίκτυα

Πρόταση -με τον χαρακτήρα του επείγοντος- σύστασης νομικού πλαισίου στην Ε.Ε.

Τη σύσταση νομικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα ελέγχει τις ξένες επενδύσεις (από επιχειρήσεις τρίτων χωρών) σε στρατηγικής σημασίας τομείς, όπως οι υποδομές (λιμάνια) και τα ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα στα κράτη - μέλη της Ε.Ε. πρότεινε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λίγες ώρες μετά την προχθεσινή δήλωση του προέδρου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ενώπιον της Ευρωβουλής.

Η χθεσινή πρόταση, που φαίνεται ότι έχει επείγοντα χαρακτήρα, αποσκοπεί στο να θέσει κάτω από κεντρικό έλεγχο οποιαδήποτε διείσδυση από την πλευρά κυρίως κρατικών επιχειρήσεων τρίτων χωρών (Κίνα), οι οποίες τα τελευταία χρόνια αγοράζουν υποδομές και δίκτυα στον Νότο της Ένωσης (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία).

Η Κομισιόν υποστηρίζει ότι πρόθεσή της δεν είναι να παρεμποδίσει τις ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη, αλλά να υπάρξει πλήρης διαφάνεια σε ευαίσθητους τομείς, που επηρεάζουν όχι μόνο ένα κράτος μέλος, αλλά έχουν πανευρωπαϊκό αντίκτυπο. Μάλιστα, επισημαίνει ότι το μέτρο του ελέγχου εφαρμόζεται ήδη από 12 κράτη - μέλη και είναι συμβατό με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για λόγους ασφάλειας.

Η Επιτροπή διευκρινίζει επίσης ότι δεν θα αποφασίζει η ίδια αλλά τα κράτη - μέλη, εάν μια επένδυση σε στρατηγικό τομέα έχει αρνητικό αντίκτυπο για το μέλλον της Ευρώπης.

Διευκρινίστηκε επίσης από τον αρμόδιο αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Γίρκι Κατάινεν, με αφορμή την πώληση του ΟΛΠ στην Cosco, ότι η πρόταση για την εισαγωγή νομικού πλαισίου ελέγχου των επενδύσεων δεν αφορά τις εξαγορές του παρελθόντος.

Ειδικότερα, η Επιτροπή τονίζει ότι το νέο νομικό πλαίσιο θα δώσει τη δυνατότητα στην Ευρώπη να διατηρήσει τα ουσιώδη συμφέροντά της. Το εν λόγω πλαίσιο περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων από τα κράτη - μέλη για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων διαφάνειας, του κανόνα της ίσης μεταχείρισης για τις ξένες επενδύσεις διαφορετικής προέλευσης και της υποχρέωσης να διασφαλίζονται επαρκείς δυνατότητες προσφυγής όσον αφορά αποφάσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των εν λόγω μηχανισμών επανεξέτασης.

Μηχανισμό συνεργασίας μεταξύ των κρατών - μελών και της Επιτροπής. Ο μηχανισμός μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν μια συγκεκριμένη ξένη επένδυση σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη ενδέχεται να επηρεάσει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη άλλου κράτους - μέλους.

Έλεγχο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης στις περιπτώσεις που οι άμεσες ξένες επενδύσεις στα κράτη μέλη μπορεί να επηρεάσουν έργα ή προγράμματα που ενδιαφέρουν την Ένωση. Αυτό περιλαμβάνει έργα και προγράμματα στους τομείς της έρευνας («Ορίζοντας 2020»), του Διαστήματος (Galileo), των μεταφορών (διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών - ΔΕΔ-Μ), της ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) και των τηλεπικοινωνιών.

Το νέο πλαίσιο ελέγχου των επενδύσεων σε επίπεδο Ε.Ε. θα διασφαλίζει τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα για τους επενδυτές και τις εθνικές κυβερνήσεις. Θα βασιστεί στους εθνικούς μηχανισμούς επανεξέτασης που εφαρμόζονται ήδη σε 12 κράτη - μέλη και δεν θα επηρεάσει τη δυνατότητα των χωρών της Ε.Ε. να εγκρίνουν νέους μηχανισμούς επανεξέτασης ή να παραμείνουν χωρίς τους εν λόγω εθνικούς μηχανισμούς. Όταν πρόκειται για αποφάσεις σχετικά με άμεσες ξένες επενδύσεις, το ευρωπαϊκό πλαίσιο θα διατηρήσει την αναγκαία ευελιξία σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη - μέλη εξακολουθούν να έχουν την τελευταία λέξη στον έλεγχο επενδύσεων.

Η Επιτροπή εν αναμονή της υιοθέτησης της πρότασης από το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή, εισηγείται παράλληλα να προχωρήσουν άμεσα δύο συμπληρωματικά μέτρα, ώστε να μη χαθεί χρόνος.

Το πρώτο αφορά τη δημιουργία μιας ομάδας συντονισμού για τις εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις, η οποία θα καλύψει όλα τα θέματα στο πλαίσιο του προτεινόμενου κανονισμού για τον έλεγχο, αλλά θα αποτελέσει και φόρουμ για μια ευρύτερη συζήτηση. Το ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων της θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό τομέων και στοιχείων του ενεργητικού που έχουν στρατηγικές συνέπειες από άποψη ασφάλειας, δημόσιας τάξης ή ελέγχου κρίσιμων στοιχείων του ενεργητικού σε εθνικό, διασυνοριακό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ομάδα θα προεδρεύεται από την Επιτροπή και θα απαρτίζεται από εκπροσώπους όλων των κρατών - μελών.

Η ομάδα θα ανταλλάξει πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές, καθώς και αναλύσεις σχετικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Θα συζητήσει θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως οι επιδοτήσεις και άλλες πρακτικές από τρίτες χώρες που διευκολύνουν στρατηγικές εξαγορές.

Το δεύτερο μέτρο προβλέπει ότι έως το τέλος του 2018, η Επιτροπή θα προβεί σε εμπεριστατωμένη ανάλυση των ροών άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ε.Ε., η οποία θα εστιάζει σε στρατηγικούς τομείς (όπως η ενέργεια, το διάστημα, οι μεταφορές) και στοιχεία του ενεργητικού (καίριες τεχνολογίες, υποδομές ζωτικής σημασίας, ευαίσθητα δεδομένα), ο έλεγχος των οποίων μπορεί να εγείρει ανησυχίες για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν ο επενδυτής ανήκει ή ελέγχεται από τρίτη χώρα ή επωφελείται από σημαντικές κρατικές επιδοτήσεις. Σε συνεργασία με τα κράτη - μέλη, η Επιτροπή θα συλλέξει λεπτομερή δεδομένα, θα αναλύσει τις τάσεις και θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο των επενδύσεων, μεταξύ άλλων μέσω μελετών κατά περίπτωση.

Ο κ. Κατάινεν αναφέρθηκε σε παραδείγματα επενδύσεων τρίτων χωρών που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα στην Ε.Ε. και σε κράτη - μέλη.

Όπως είπε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε συμφωνήσει στην ενίσχυση διασυνοριακών ενεργειακών δικτύων και αν σε 5 χρόνια μια εταιρεία τρίτης χώρας θέλει να αγοράσει ένα κομμάτι του δικτύου, τότε υπάρχει πρόβλημα που γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, αν η ίδια εταιρεία έχει αγοράσει και άλλα κομμάτια και ξαφνικά βρεθεί να ελέγχει μια κατάσταση που πολιτικά δεν θα είναι καλή για την Ένωση. Μπορεί να μην έχουμε αμφίδρομες ροές στους αγωγούς παρότι το έχουμε αποφασίσει γιατί θα μπορεί μια εταιρεία να τις παροπλίσει, είπε, προσθέτοντας ότι πρέπει να ξέρουμε τι γίνεται και τι διακυβεύεται.

Το ίδιο ισχύει και για τις υποδομές που έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ε.Ε., ως κομμάτια γενικού συμφέροντος, όπως στα λιμάνια. Εάν ένα λιμάνι ή άλλη φυσική σύνδεση παίρνει ενίσχυση από την Ευρώπη για οδικές συνδέσεις, πρέπει να δούμε τι συμβαίνει αν θέλει ένας τρίτος να το αγοράσει, τόνισε.

Στο σημείο αυτό, απαντώντας σε ερώτηση τι θα έκανε η Κομισιόν αν το μέτρο ίσχυε πριν παραχωρηθεί το λιμάνι του Πειραιά στην Cosco, ο κ. Κατάινεν υπογράμμισε ότι η Κομισιόν δεν έχει κάνει καμία ανάλυση παλαιότερα για τον Πειραιά, ωστόσο αν η πώληση γινόταν με το νέο καθεστώς που προτείνεται τώρα, οι ελληνικές αρχές θα ενημέρωναν τους εταίρους, οι οποίοι θα μπορούσαν να εκφράσουν την άποψή τους.

Ο αξιωματούχος της Κομισιόν πρόσθεσε ότι η Επιτροπή δεν θέλει να περιορίσει τις επενδύσεις, αλλά θέλει μεγαλύτερη διαφάνεια σε τομείς που αφορούν την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη των κρατών - μελών και της Ε.Ε. Εάν δεν το κάνουμε τότε τα κράτη - μέλη θα πωλούσαν τμήμα του δικτύου τους και στο τέλος θα βλέπαμε ένα υπέροχο δίκτυο να βρίσκεται στα χέρια τρίτης χώρας, είπε.

Σύμφωνα με την αρμόδια για το εμπόριο επίτροπο Σεσίλια Μάλμστρομ, στόχος της πρότασης είναι να παραμείνει η Ε.Ε. ανοιχτή στις ξένες επενδύσεις, με ένα διαφανές και προβλέψιμο πλαίσιο που δεν εισάγει διακρίσεις, αλλά θα μας επιτρέψει να αντιδρούμε συλλογικά και να υπερασπιζόμαστε τα ευρωπαϊκά στρατηγικά μας συμφέροντα όταν βρίσκονται σε κίνδυνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ξένοι επενδυτές μπορεί να επιδιώκουν να αποκτήσουν στρατηγικά στοιχεία του ενεργητικού που τους επιτρέπουν να ελέγχουν ή να επηρεάζουν ευρωπαϊκές επιχειρήσεις των οποίων οι δραστηριότητες είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη, κατέληξε η Σουηδέζα επίτροπος.

[SID:11331785]