Www.naftemporiki.gr
' Εχοντας αποτύχει στην «κατάργηση και αντικατάσταση» της νομοθετικής πράξης του 2010 για την οικονομικά προσιτή περίθαλψη (το λεγόμενο Obamacare), η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, και η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο έχουν προχωρήσει τώρα στη φορολογική μεταρρύθμιση. Οκτώ μήνες μετά την ανάληψη καθηκόντων, η κυβέρνηση κατάφερε να προσφέρει μόνο ένα περίγραμμα του τι έχει κατά νου. Αλλά αυτά που γνωρίζουμε είναι αρκετά ώστε να έχουμε ένα βαθύ αίσθημα έντονης ανησυχίας.
Η φορολογική πολιτική θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις αξίες μιας χώρας και να δίνει απάντηση στα προβλήματά της. Και σήμερα, οι ΗΠΑ -και ο περισσότερος κόσμος- αντιμετωπίζουν τέσσερα κεντρικά προβλήματα: διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας, αυξανόμενη εργασιακή ανασφάλεια, κλιματική αλλαγή και αναιμική αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπροσθέτως, η Αμερική αντιμετωπίζει την ανάγκη αποκατάστασης των παρακμιακών υποδομών και να ενδυναμώσει το υποβαθμισμένο σύστημα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Αλλά αυτό που ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι προσφέρουν ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις είναι ένα φορολογικό σχέδιο που ευνοεί σε συντριπτικό βαθμό όχι τη μεσαία τάξη -ένα μεγάλο ποσοστό της οποίας ενδεχομένως να καταβάλει περισσότερους φόρους- αλλά τους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους της Αμερικής. Εάν η ανισότητα ήταν πριν πρόβλημα, η ενεργοποίηση της φορολογικής μεταρρύθμισης που προτείνουν οι Ρεπουμπλικάνοι θα την επιδεινώσει πολύ περισσότερο.
Εταιρείες και επιχειρήσεις θα είναι μεταξύ των μεγάλων ωφελημένων, μία προκατάληψη δικαιολογημένη βάσει των επιχειρημάτων ότι θα συμβάλει στην τόνωση της οικονομίας. Αλλά οι Ρεπουμπλικάνοι, περισσότερο από όλους τους ανθρώπους, θα πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που μετράει είναι τα κίνητρα: θα ήταν πολύ προτιμότερο να μειωθούν οι φόροι για εκείνες τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην Αμερική και δημιουργούν θέσεις εργασίας και να αυξηθούν οι φόροι για εκείνες που κάνουν το αντίθετο.
Εξάλλου, δεν είναι ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις της Αμερικής «διψούν» για ρευστό. Διαθέτουν μερικά τρισ. δολάρια. Και η έλλειψη επενδύσεων δεν είναι επειδή τα κέρδη, είτε προ είτε μετά φόρων, είναι πολύ χαμηλά. Τα μετά φόρων εταιρικά κέρδη ως ποσοστό επί του ΑΕΠ έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί στη διάρκεια των 30 τελευταίων ετών.
Πράγματι, με τις επενδύσεις να χρηματοδοτούνται κυρίως μέσω χρέους και τις πληρωμές τόκων να εκπίπτουν φορολογικά, ο εταιρικός φόρος μειώνει αναλογικά το κόστος κεφαλαίου και την απόδοση επενδύσεων. Γι’ αυτό τον λόγο, ούτε η θεωρία ούτε τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο προτεινόμενος φορολογικός «μποναμάς» των Ρεπουμπλικάνων στις επιχειρήσεις θα αυξήσει τις επενδύσεις ή την απασχόληση.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ονειρεύονται επίσης ένα εδαφικό φορολογικό σύστημα, όπου οι αμερικανικές επιχειρήσεις φορολογούνται μόνο επί του εισοδήματος που κερδίζουν στις ΗΠΑ. Αλλά αυτό θα μείωνε τα έσοδα και θα προσέφερε ακόμη ένα κίνητρο για τις αμερικανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν την παραγωγή σε χαμηλών συντελεστών φορολογικές έδρες. Η εξίσωση προς τα κάτω στη φορολόγηση επιχειρήσεων μπορεί να αποφευχθεί μόνο με την επιβολή ενός ελάχιστου συντελεστή σε οποιαδήποτε επιχείρηση που δεσμεύεται για επιχειρηματική δραστηριότητα στις ΗΠΑ.
Οι πολιτείες και δημοτικές αρχές της Αμερικής έχουν την ευθύνη για την εκπαίδευση και μεγάλα τμήματα του συστήματος υγείας και κοινωνικής πρόνοιας της χώρας. Και οι πολιτειακοί φόροι εισοδήματος είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη ενός ελάχιστου βαθμού προοδευτικότητας σε περιφερειακό επίπεδο: πολιτείες χωρίς φόρο εισοδήματος βασίζονται συνήθως σε διαφορετικής κλίμακας φόρους προστιθέμενης αξίας, που επιβάλλουν βαρύ φορτίο στους ώμους των φτωχών και εργαζομένων. Γι’ αυτό και δεν είναι απορίας άξιον που η κυβέρνηση Τραμπ, στελεχωμένη από πλουτοκράτες, Το βασικό δίδαγμα από τα «βουντού» οικονομικά της προσφοράς του Ρόναλντ Ρίγκαν δεν έχει αλλάξει: περικοπές φόρων όπως αυτές δεν οδηγούν σε ταχύτερη ανάπτυξη, παρά μόνο σε χαμηλότερα έσοδα. αδιάφορους προς την ανισότητα, θέλουν να καταργήσουν τη δυνατότητα έκπτωσης των πολιτειακών φόρων εισοδήματος από την ομοσπονδιακή φορολογία, παροτρύνοντας τις πολιτείες να στραφούν προς τους φόρους επί των πωλήσεων.
Η αντιμετώπιση της «πανοπλίας» των άλλων προβλημάτων που ενσκήπτουν στις ΗΠΑ προϋποθέτει περισσότερα ομοσπονδιακά έσοδα, όχι λιγότερα. Οι βελτιώσεις στα πρότυπα διαβίωσης, για παράδειγμα, είναι το αποτέλεσμα της τεχνολογικής καινοτομίας, που με τη σειρά της εξαρτάται από τη βασική έρευνα. Αλλά η στήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στην έρευνα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ είναι τώρα σε επίπεδο συγκρίσιμο με ό,τι ίσχυε πριν από εξήντα χρόνια.
Παρότι ο Τραμπ ως υποψήφιος ασκούσε κριτική στην αύξηση του εθνικού χρέους των ΗΠΑ, τώρα προτείνει περικοπές φόρων που θα προσθέσουν τρισεκατομμύρια στο χρέος και μόλις στα επόμενα δέκα χρόνια - όχι «μόνο» το 1,5 τρισ. δολάρια που οι Ρεπουμπλικάνοι ισχυρίζονται ότι θα προστεθεί, χάρη σε κάποιο αναπτυξιακό θαύμα που οδηγεί σε περισσότερα φορολογικά έσοδα. Και όμως, το βασικό δίδαγμα από τα «βουντού» οικονομικά της προσφοράς του Ρόναλντ Ρίγκαν δεν έχει αλλάξει: περικοπές φόρων όπως αυτές δεν οδηγούν σε ταχύτερη ανάπτυξη, παρά μόνο σε χαμηλότερα έσοδα.
Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα τώρα, που το ποσοστό ανεργίας είναι μόλις πάνω από το 4%. Τυχόν σημαντική αύξηση της συλλογικής ζήτησης θα συνοδευόταν από αντίστοιχη αύξηση των επιτοκίων. Το «οικονομικό μίγμα» της οικονομίας θα στρεφόταν, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μακριά από τις επενδύσεις. Και η ανάπτυξη, ήδη αναιμική, θα επιβραδυνθεί.
Ένα εναλλακτικό πλαίσιο θα οδηγούσε σε αύξηση των εσόδων και την τόνωση της ανάπτυξης. Θα προέβλεπε πραγματική μεταρρύθμιση της εταιρικής φορολόγησης, καταργώντας τα κόλπα που επιτρέπουν σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο να καταβάλλουν μικροσκοπικούς φόρους, σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ κατώτερους του 5% των κερδών τους, προσδίδοντάς τους ένα αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των μικρών, τοπικών επιχειρήσεων. Θα καθιέρωνε έναν ελάχιστο φόρο και θα καταργούσε την ειδική μεταχείριση των κεφαλαιουχικών κερδών και μερισμάτων, υποχρεώνοντας τους πολύ πλουσίους να καταβάλλουν τουλάχιστον το ίδιο ποσοστό του εισοδήματός τους σε φόρους όπως και οι υπόλοιποι πολίτες. Και θα θέσπιζε έναν φόρο άνθρακα, ώστε να συμβάλει στη μετάβαση προς μια «πράσινη» οικονομία.
Η φορολογική πολιτική μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη διαμόρφωση της οικονομίας. Πέραν της προσφοράς πλεονεκτημάτων σε εκείνους που επενδύουν, διεξαγωγή έρευνας και δημιουργία θέσεων εργασίας, οι υψηλότεροι φόροι σε κερδοσκοπία επί κτηματικών εκτάσεων και ακινήτων θα κατηύθυναν το κεφάλαιο προς δαπάνες που ενισχύουν την παραγωγικότητα - που αποτελούν το κλειδί για τη μακροπρόθεσμη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Μια κυβέρνηση πλουτοκρατών -οι περισσότεροι εκ των οποίων απέκτησαν τον πλούτο τους από δραστηριότητες προσοδοθηρίας, αντί από παραγωγική επιχειρηματικότηταείναι αναμενόμενο ότι θα ανταμείψουν τον εαυτό τους. Αλλά η προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση των Ρεπουμπλικάνων είναι ένα μεγαλύτερο δώρο προς τις επιχειρήσεις και τους υπερπλουσίους από ό,τι ανέμεναν οι περισσότεροι. Αποφεύγει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και θα αφήσει τη χώρα με ένα βουνό χρέους. Οι συνέπειες -χαμηλές επενδύσεις, φρένο στην αύξηση της παραγωγικότητας και διεύρυνση του χάσματος ανισοτήτων- θα χρειασθούν δεκαετίες για να αποκατασταθούν.
Ο Τραμπ ανέλαβε καθήκοντα υποσχόμενος να «στραγγίξει τον βάλτο» στην Ουάσιγκτον. Αντ’ αυτού, ο βάλτος έχει γίνει μεγαλύτερος και βαθύτερος. Με την προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση των Ρεπουμπλικάνων, απειλεί να «καταπιεί» την αμερικανική οικονομία. [SID:11391977]