Τα «οικονομικά του παραλόγου»

Νόμπελ Οικονομικών δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο το «Βραβείο Οικονομικής Επιστήμης», που έχει καθιερώσει η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, αλλά η απονομή του γίνεται με την ίδια επισημότητα που ισχύει για τα πέντε αυθεντικά Νόμπελ, με αποτέλεσμα ο νικητής -που για το 2017 ανακοινώνεται σήμερα- να συγκεντρώνει τα βλέμματα όλου του πλανήτη, αλλά και να αποκαλείται διεθνώς νομπελίστας. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι το βραβείο θα έπρεπε να καταργηθεί, καθώς, όπως υποστηρίζουν, τα οικονομικά δεν είναι ακριβώς επιστήμη. Τα πιο πικρόχολα σχόλιά τους θέλουν να μη διαφέρουν πολύ από τους αστρολόγους, ενώ τα πιο ήπια τους συγκρίνουν με τους σεισμολόγους. Μπορούν να σου πουν το μέγεθος μιας καταστροφής και να σου αναλύσουν τα αίτιά της, μόνο αφού συμβεί.

Οι οικονομολόγοι απέτυχαν να προβλέψουν την παγκόσμια πιστωτική ασφυξία του 2008 ή τη μετεξέλιξή της σε κρίση χρέους στην Ευρωζώνη λίγα χρόνια αργότερα. Αποτυγχάνουν σταθερά την τελευταία πενταετία στις εκτιμήσεις τους για την παγκόσμια ανάπτυξη ή ακόμη και για τον αντίκτυπο μεγάλων πολιτικών γεγονότων, όπως η ψήφος του Brexit ή η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, αδυνατούν να προβλέψουν την αντίδραση επενδυτών και καταναλωτών.

Στο πλαίσιο αυτό ίσως η πιο επίκαιρη υποψηφιότητα είναι αυτή του Richard Thaler, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σικάγο, ο οποίος ειδικεύεται στα οικονομικά της συμπεριφοράς και έχει αναδείξει με το έργο του πως οι άνθρωποι πολύ συχνά αντιδρούν εντελώς διαφορετικά από ό,τι προβλέπει η τυπική οικονομική θεωρία. Κάποιοι το έχουν πει και «οικονομικά του παραλόγου». Και ακούγεται μάλλον ταιριαστό με τη σημερινή εποχή. [SID:11392137]