Ρεκόρ και οικονομικής ανάπτυξης
- Τι δείχνει η σύγκριση με τις επιδόσεις στα «ταμπλό» - Ποιος ήταν ο αντίκτυπος σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη
μειώθηκαν με ρυθμούς 3,1% ετησίως, δηλαδή συνολικά κατά περίπου 25% στην οχταετία. Στην έκθεση «Wage Developments in Εuro Area, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2015) δίνει αναλυτικά τη ζοφερή εικόνα για τη χώρα μας.
Ενώ ο ακαθάριστος μισθός αυξήθηκε 5% το 2008 και 4% το 2009, το 2010 μειώθηκε 5%, το 2011 έκανε βουτιά 10%, το 2012 συρρικνώθηκε επιπλέον 12% και το 2013 και πάλι περίπου 10%, ενώ το 2014 αυξήθηκε οριακά και το 2015 έμεινε στάσιμος.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, από το 2008 έως και έως και τον Ιανουάριο του 2010 η κορυφαία οικονομία του πλανήτη έχασε 8,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Έκτοτε άρχισε η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, η οποία συνεχίστηκε με πολύ μικρά διαλείμματα. Δημιουργήθηκαν έως και τα τέλη του 2016 περίπου 22,31 εκατ. θέσεις.
Ο τέως Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, λίγο πριν από την εκπνοή της θητείας του είχε φροντίσει να επισημάνει πως όταν παρέλαβε τα ηνία από τη διακυβέρνηση Μπους, οι ΗΠΑ είχαν 134,844 εκατ. απασχολούμενους. Όταν παρέδωσε εκείνος την εξουσία είχαν 152,111 εκατ. απασχολούμενους και σήμερα προσεγγίζουν τα 154 εκατομμύρια. Εξ αυτών, περίπου τα 127 εκατ. είναι πλήρως απασχολούμενοι.
Όσον αφορά τους μισθούς, σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Στατιστικών Δεδομένων για την Εργασία (Bureau of Labor Statistics), το 2011, όταν άρχισε η τόνωση της αγοράς εργασίας, αυξήθηκαν μόλις 1,8% και το 2012 1,5%.
Από το 2013 έως και το 2015 αυξάνονταν επίσης με απογοητευτικούς ρυθμούς (περίπου 2%), παρά την αισθητή μείωση του ποσοστού ανεργίας, ενώ ελαφρώς καλύτερη, αλλά πάντως όχι ικανοποιητική ήταν η εικόνα το 2016 (+2,7%).
Η Federal Reserve έχει επανειλημμένα αναφερθεί στη βραδεία ανάκαμψη των μισθών ως «αγκάθι» για την οικονομία. Είναι άλλωστε ένας από τους βασικούς λόγους που την ανάγκασε να προβεί με πιο αργά βήματα από ό,τι αρχικά υπολόγιζε σε επιτοκιακές αυξήσεις την τελευταία διετία.
Πόσα έμειναν στην τσέπη
Στις ΗΠΑ, όπως προκύπτει από στοιχεία της FED, το διαθέσιμο εισόδημα του μέσου νοικοκυριού ήταν κοντά στα 35.960 δολάρια στις αρχές του 2008 και δύο χρόνια αργότερα υποχώρησε στα 35.200 δολάρια. Ακολούθησε από το 2011 η ανάκαμψη και σήμερα έχει ανέλθει στα 39.350 δολάρια, αυξημένο κατά 9,4%.
Εντός της ζώνης του ευρώ, σύμφωνα με τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το διαθέσιμο εισόδημα των γερμανικών νοικοκυριών αυξήθηκε κατά περισσότερο από 15% την περίοδο 2008-2014. Εκείνη η περίοδος ήταν, ωστόσο, ιδιαίτερα επώδυνη για τις χώρες του Νότου. Τα νοικοκυριά στην Ιταλία, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ, είδαν το διαθέσιμο εισόδημά τους να υποχωρεί κατά 4%. Στην Κύπρο έχασαν το 22% του διαθέσιμου εισοδήματός τους, ενώ στην Ελλάδα, με το μαχαίρι σε μισθούς / συντάξεις και τις φοροαυξήσεις, το 24% του εισοδήματος έκανε φτερά.
Έρευνα για την περίοδο 2008-2013 είχε επίσης δείξει ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών έκανε βουτιά 27,9% στην Ελλάδα, 12,2% στην Πορτογαλία, περίπου 9% στην Ισπανία, 6,1% στην Ιταλία και 2% συνολικά στη νομισματική ένωση.
Θα πρέπει να επισημάνουμε σε αυτό το σημείο πως η κρίση διεύρυνε τις εισοδηματικές ανισότητες τόσο μεταξύ των κρατών-μελών όσο και εντός της κάθε οικονομίας. Οι εσωτερικές ανισότητες εξηγούνται εν μέρει από το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε μετοχές (στις οποίες στρέφονται σε μεγαλύτερο βαθμό εύπορα νοικοκυριά) απέφεραν αποδόσεις κατά πολύ υψηλότερες από τις όποιες αυξήσεις στους μισθούς και το διαθέσιμο εισόδημα.
Η εικόνα των αγορών
Από τον Οκτώβριο του 2007 έως τον Μάρτιο του 2009 ο Dow Jones υποχώρησε 54,1% (από τις 14.164 στις 6.443 μονάδες) και ο S&P 500, o πλέον αντιπροσωπευτικός δείκτης της αμερικανικής αγοράς, σημείωσε πτώση 56,8%.
Ήταν 9 Μαρτίου του 2009 όταν οι χρηματιστηριακοί δείκτες στις ΗΠΑ, αλλά και διεθνώς, βουτούσαν στο ναδίρ τους. Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος δεν είχε ακόμη συνέλθει από την κατάρρευση της Lehman Brothers και οι μεγάλες οικονομίες του πλανήτη παρέμεναν παγιδευμένες σε ύφεση.
Από την επομένη, όμως, άρχισε μία θεαματική ανάκαμψη διαρκείας. Ο Dow έχει πλέον υπερβεί τις 23.000 μονάδες, καταγράφοντας άνοδο 257%. Περίπου 270% είναι τα κέρδη για τον S&P 500. Έχει σκαρφαλώσει περισσότερες από 1.800 μονάδες από τα χαμηλά του 2009 έως σήμερα, ενώ σε αυτό το διάστημα έχουν προστεθεί 20 τρισ. δολάρια στην αξία των αμερικανικών μετοχών.
Στη γηραιά ήπειρο ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx Europe 600 είχε βουτήξει στις 172 μονάδες τον Μάρτιο του 2009 από τις 349 μονάδες στις αρχές του 2008. Το 2011 κάλυψε μέρος του χαμένου εδάφους ανακάμπτοντας κοντά στις 290 μονάδες, αλλά τη διετία 2012-2013 βρέθηκε σε πτώση.
Σήμερα κυμαίνεται πάνω από τις 390 μονάδες. Είναι δηλαδή περισσότερο από 120% υψηλότερα από το ναδίρ του. Εντυπωσιακή είναι και η πορεία του γερμανικού δείκτη Dax, που από τις 3.600 μονάδες στις αρχές του 2009, έχει αναρριχηθεί πάνω από τις 13.000 μονάδες σήμερα, παρουσιάζοντας έτσι κέρδη ανάλογα εκείνων των αμερικανικών δεικτών (260%).
Ζοφερή είναι στον αντίποδα η εικόνα για το ελληνικό χρηματιστήριο. Στις αρχές του 2008 ο Γ.Δ. του Χ.Α. κυμαινόταν πάνω από τις 5.200 μονάδες, για να βρεθεί τον Μάρτιο του 2009 κάτω από τις 1.500.
Ανέκαμψε προς τα τέλη εκείνου του έτους στις 2.900 μονάδες, αλλά στα μέσα του 2010 είχε και πάλι υποχωρήσει κοντά στις 1.450. Δύο χρόνια αργότερα καταποντίστηκε στις 500 μονάδες και σήμερα κυμαίνεται λίγο πάνω από τις 730.
[SID:11429060]