Η πορεία του παγκόσμιου χρέους

Ανάλυση με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου για το β' τρίμηνο 2017

Ηαύξηση του παγκόσμιου χρέους (δημοσίου και ιδιωτικού), σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (The Institute of International Finance-IIF), έχει επιβραδυνθεί τα τελευταία χρόνια, ωστόσο σε απόλυτα μεγέθη το παγκόσμιο χρέος στο δεύτερο τρίμηνο του 2017 κατέγραψε νέο ιστορικά υψηλό, αγγίζοντας τα 226 τρισ. δολάρια (324% του παγκόσμιου ΑΕΠ), με αποτέλεσμα να σημειώσει αύξηση κατά 7,6 τρισ. δολάρια ή 3,5% από την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Παρά τη σημειωθείσα άνοδο, ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου χρέους είναι μικρότερος κατά 0,7 ποσοστιαία μονάδα από εκείνον που είχε καταγράψει την αντίστοιχη περίοδο του 2016.

Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, εκτιμάται ότι ένα τμήμα της σημειωθείσας επιβράδυνσης οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις στην Κίνα ενέτειναν τις προσπάθειες περιορισμού του δανεισμού τους με την υποστήριξη του Δημοσίου. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά συνεχίζουν να αυξάνουν σημαντικά τα επίπεδα χρέους τους (ετήσια μεταβολή 2,6 τρισ. δολάρια και 2 τρισ. δολάρια αντίστοιχα).

Η εξυπηρέτηση του χρέους

Σύμφωνα με το IIF, παρά τα χαμηλά επιτόκια που επικρατούν διεθνώς, πολλές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση του χρέους τους. Υπολογίζεται ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα τόκων συγκεντρώνουν στη Βραζιλία, την Ινδία και την Τουρκία άνω του 20% του συνολικού ενεργητικού του επιχειρηματικού κλάδου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Κίνα διαμορφώνεται στο 15%.

Ωστόσο, οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες δεν αποτελούν φαινόμενο αποκλειστικό των αναδυόμενων οικονομιών.

Αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων που καταγράφουν οικονομική αδυναμία έχει αρχίσει να παρατηρείται και στις ανεπτυγμένες οικονομίες (Καναδάς, Γερμανία, Γαλλία, ΗΠΑ). Εν αντιθέσει, αξιοσημείωτη βελτίωση των οικονομικών τους εμφανίζουν οι επιχειρήσεις σε Ιαπωνία και Ηνωμένο Βασίλειο.

Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η ισχυρότερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ έχει συμβάλει στη μείωση του συνολικού παγκόσμιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το παγκόσμιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκε το β’ τρίμηνο του 2017 σε 324%, μειωμένο κατά μία περίπου ποσοστιαία μονάδα από το β’ τρίμηνο του 2016.

Το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι στην Κίνα ο δείκτης του χρέους των νοικοκυριών ως προς το διαθέσιμο εισόδημα έχει ανέλθει στο 104%, ήτοι σε διπλάσιο επίπεδο από εκείνο που βρισκόταν το 2009 και υψηλότερα από αυτό που παρατηρείται στις ΗΠΑ και στην Ευρωζώνη.

Στην Κίνα, ο ρυθμός αύξησης του χρέους εμφανίζεται πολύ ταχύτερος και απότομος από αυτόν που καταγράφηκε στις ΗΠΑ την περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2008 ή στην Ιαπωνία στο πλαίσιο της τραπεζικής κρίσης του 1991. Αν και ο ρυθμός αύξησης του χρέους των επιχειρήσεων στην Κίνα έχει επιβραδυνθεί, εξακολουθεί το β’ τρίμηνο του 2017 να είναι μεγαλύτερος κατά τουλάχιστον 660 δισ. δολάρια από το β’ τρίμηνο του 2016.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το χρέος δεν κατανέμεται ομοιόμορφα, καθώς ορισμένες χώρες έχουν εισέλθει σε διαδικασία απομόχλευσης, ενώ κάποιες άλλες έχουν δημιουργήσει πολύ υψηλά επίπεδα χρέους, γεγονός που μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην αναπτυξιακή τους διαδικασία και ενδεχομένως να διαταράξει τη χρηματοπιστωτική τους σταθερότητα.

Τα επίπεδα του χρέους διαφέρουν ανά χώρα και τομέα της οικονομίας, εντούτοις η συνεχιζόμενη άνοδος του χρέους σε συνδυασμό με την επιδείνωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης για τον μη χρηματοπιστωτικό τομέα, κυρίως στις αναδυόμενες οικονομίες, προκαλεί υψηλές δανειακές υποχρεώσεις για αρκετές χώρες.

Το ευρωπαϊκό ΑΕΠ

Σύμφωνα με την εκτίμηση της Eurostat, στο τρίτο τρίμηνο του 2017, ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνθηκε στο 0,5% σε τριμηνιαία βάση, έναντι 0,6% στο δεύτερο τρίμηνο. Ωστόσο, σε ετήσια βάση ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αυξήθηκε για τέταρτο διαδοχικό τρίμηνο, στο 2,5% έναντι 2,3% στο δεύτερο τρίμηνο.

Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από το πρώτο τρίμηνο του 2011. Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, όπως επισημαίνεται στο δελτίο Τύπου της ΕΚΤ (26/10/2017), παρουσιάζει αδιάπτωτη δυναμική και είναι ευρείας βάσης.

Αναλυτικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση στηρίζεται από την άνοδο της απασχόλησης, η οποία ωφελείται επίσης από προηγούμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, και από την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών.

Η ανάκαμψη των επιχειρηματικών επενδύσεων εξακολουθεί να ωφελείται από τις πολύ ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και τη βελτίωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.

Επίσης, έχουν ενισχυθεί οι επενδύσεις στον τομέα των κατασκευών, ενώ, παράλληλα, η παγκόσμια ανάκαμψη στηρίζει τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της ΕΚΤ (Σεπτέμβριος 2017), ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο 2,2% το 2017, προσεγγίζοντας τον αντίστοιχο ρυθμό της οικονομίας των ΗΠΑ, ο οποίος εκτιμάται περί το 2,4% (Ομοσπονδιακή Τράπεζα, Σεπτέμβριος 2017).

[SID:11462699]