Πώς θα λειτουργήσει το Χρηματιστήριο Ενέργειας
Tο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την ίδρυσή του
Ένα βήμα πιο κοντά στην έναρξη λειτουργίας του μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2018 ήρθε χθες το Χρηματιστήριο Ενέργειας, καθώς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την ίδρυσή του. Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, η διαβούλευση του οποίου θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου, ανοίγει ο δρόμος ώστε η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να μεταβεί από το καθεστώς της υποχρεωτικής αγοράς (mandatory pool) στο μοντέλο των τεσσάρων διακριτών αγορών που επιτάσσει το ΜοντέλοΣτόχος (Target Model) της Ε.Ε. Μάλιστα, θέτει τις βάσεις ώστε σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα να δημιουργηθεί μία ανάλογη χρηματιστηριακή αγορά και για περιβαλλοντικά προϊόντα (όπως εγγυήσεις προέλευσης), όπως επίσης και για μια ανάλογη αναδιάρθρωση της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια.
Όσον αφορά τον ηλεκτρισμό, που είναι το πρώτο προϊόν το οποίο θα «εγκαινιάσει» τον νέο θεσμό, η δημιουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας αποτελεί πυλώνα του Μοντέλου-Στόχου της Κομισιόν, με σκοπό τη σύγκλιση των ευρωπαϊκών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας. Με αυτό τον τρόπο αναμένεται να επιφέρει μείωση του ενεργειακού κόστους στον τελικό καταναλωτή, είτε πρόκειται για βιομηχανίες και επιχειρήσεις είτε για τα απλά νοικοκυριά. Εξάλλου, όπου έχει συσταθεί χρηματιστήριο ενέργειας υπήρξε μείωση των τιμών ρεύματος.
Επίσης, ο νέος θεσμός προβλέπεται πως θα βελτιώσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και θα ενισχύσει τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών στο μίγμα, ενώ θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να αυξηθεί το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, σε συνδυασμό με τη σύζευξη με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές (σε πρώτη φάση με την Ιταλία) εκτιμάται ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα εργαλείο για να αρθούν στρεβλώσεις της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι 4 νέες αγορές
Το νομοσχέδιο κινείται πάνω στον σχεδιασμό του Χρηματιστηρίου Ενέργειας από τον Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ) και το Χρηματιστήριο Αθηνών, τα οποία συνεργάζονται γι’ αυτό τον σκοπό από τον περασμένο Φεβρουάριο. Για να μπορέσει να ξεκινήσει ο νέος θεσμός μέσα στο πρώτο μισό της επόμενης χρονιάς, μέχρι το τέλος Ιανουαρίου αναμένεται να έχει πάρει σάρκα και οστά η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας», η σύσταση της οποίας προβλέπεται στο νομοσχέδιο και αποτελεί βασική προϋπόθεση για να μπορέσει αυτό να λειτουργήσει.
Οι τέσσερις νέες αγορές θα είναι η αγορά επόμενης ημέρας, η ενδοημερήσια (spot αγορές), η αγορά ενεργειακών χρηματοπιστωτικών μέσων και η αγορά εξισορρόπησης. Στην αγορά ενεργειακών χρηματοπιστωτικών μέσων, που είναι μία αγορά παραγώγων, θα γίνεται διαπραγμάτευση συμβολαίων αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ στο μέλλον θα μπορούν να γίνουν συναλλαγές συμβολαίων σε άλλα ενεργειακά προϊόντα. Επίσης, αποτελεί διεύρυνση της προθεσμιακής αγοράς, καθώς δεν απαιτεί υποχρεωτικά τη φυσική παράδοση των προϊόντων.
Από την άλλη πλευρά, μέσω της αγοράς της επόμενης ημέρας θα συναλλάσσονται ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας για παράδοση στο επόμενο 24ωρο, ενώ η ενδοημερήσια αγορά θα αφορά αγοραπωλησίες για παράδοση ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας μέσα στην ίδια ημέρα, ώστε να καλυφθούν κενά από τη μη εκπλήρωση παραδόσεων από παραγγελίες που έχουν «κλείσει» το προηγούμενο 24ωρο, μέσω της αγοράς της επόμενης ημέρας. Σε ό,τι αφορά την αγορά εξισορρόπησης (Balancing), θα λειτουργεί ως «ύστατη εφεδρεία» στην περίπτωση μη προβλέψιμων αλλαγών στην κατανάλωση ή την παραγωγή, που δεν μπορούν να καλυφθούν ούτε μέσω συναλλαγών στο πλαίσιο της ενδοημερήσιας αγοράς. Δικαίωμα συμμετοχής στις παραπάνω αγορές θα έχουν παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εμπορία ρεύματος. Επίσης, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο νομοσχέδιο και αυτοπρομηθευόμενοι πελάτες, δηλαδή φυσικά ή νομικά πρόσωπα τα οποία επιλέγουν να προμηθεύονται ενέργεια απευθείας από τις αγορές για ιδιοκατανάλωση, αλλά και φορείς σωρευτικής εκπροσώπησης (aggregator), δηλαδή νομικά πρόσωπα που εκπροσωπούν στις αγορές έναν ή περισσότερους παραγωγούς ή καταναλωτές για ένα ή περισσότερα σημεία σύνδεσης, είτε για παραγωγή είτε για ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Η αγορά εξισορρόπησης (Balancing) θα λειτουργεί από τον ΑΔΜΗΕ. Έτσι, η Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας Α.Ε. θα είναι υπεύθυνη για τις τρεις πρώτες αγορές και την παροχή υπηρεσιών διαπραγμάτευσης σε αυτές, ενώ θα συσταθεί επίσης μία 100% θυγατρική της η οποία θα αναλάβει την εκκαθάρισή του. Πρακτικά, ο ρόλος της ανώνυμης εταιρείας σημαίνει πως θα αποκτήσει όλες τις αρμοδιότητες του κλάδου ηλεκτρικής ενέργειας που μέχρι σήμερα κατείχε ο ΛΑΓΗΕ. Έτσι, στη δικαιοδοσία του ΛΑΓΗΕ θα παραμείνει η διαχείριση των ΑΠΕ και των εγγυήσεων προέλευσης, γι’ αυτό και θα μετονομασθεί σε «Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης». Η Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας Α.Ε. θα είναι πολυμετοχική, ενώ όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο η συνολική συμμετοχή επιχειρήσεων, στις οποίες το Δημόσιο κατέχει το σύνολο ή την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου, δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη του 35% του μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, πέρα από τον ΛΑΓΗΕ και το Χρηματιστήριο Αθηνών, έχει ήδη «κλειδώσει» η συμμετοχή στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΣΦΑ.
Ωστόσο, ΛΑΓΗΕ και Χρηματιστήριο Αθηνών θέλουν να κάνουν όσο το δυνατόν πιο ευρεία την εκπροσώπηση παραγόντων της αγοράς στην εταιρεία (και τη θυγατρική) της, για να έχουν ενεργητικό ρόλο στη λειτουργία του νέου καθεστώτος. Έτσι, γι’ αυτό τον σκοπό, έχουν βολιδοσκοπήσει φορείς των εναλλακτικών προμηθευτών, τη ΔΕΗ, αλλά και ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς.
Παράλληλα, επιδίωξή τους είναι το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας να μην παραμείνει... ελληνικό, αλλά να αποκτήσει τον ρόλο χρηματιστήριου όλων των γειτονικών ενεργειακών αγορών. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν βολιδοσκοπήσει για τη συμμετοχή στην ανώνυμη εταιρεία και φορείς από όμορα κράτη, όπως το Χρηματιστήριο της Κύπρου.
[SID:11522102]