> Οι καταλύτες σε Ελλάδα και Ευρώπη
(φωτογραφία αριστερά), πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ), μέλους της FEACO, εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος για την πορεία της αγοράς το 2017, ως αποτέλεσμα του θετικού momentum της οικονομίας. Μιλώντας στη «Ν», προβλέπει ότι η ελληνική αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών μάνατζμεντ, η αξία της οποίας υπολογίζεται σε 212 εκατ. ευρώ για το 2016, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι υπηρεσίες εξωτερικής ανάθεσης εργασιών (outsourcing) και επιλογής και εκπαίδευσης προσωπικού, θα αναπτυχθεί με ρυθμό περί το 3%. Καταλύτες εκτιμάται ότι θα είναι η εφαρμογή των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων 2014-2020, η αυξανόμενη ανάγκη για χρηματοοικονομική και επιχειρησιακή αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, οι οποίες πρέπει να «συμμορφωθούν» με τη νομοθεσία για τα «κόκκινα δάνεια», και επιπλέον οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της FEACO Ezio Lattanzio (φωτογραφία δεξιά), σχολιάζοντας τα στοιχεία της έρευνας, τονίζει ότι ο κλάδος αναδεικνύεται σε μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, γεγονός που συσχετίζεται με τον ηγετικό ρόλο των συμβούλων μάνατζμεντ στην προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, με έμφαση στην αυξανόμενη χρήση social media, κινητών τηλεφώνων/συσκευών και big data. Από τα στοιχεία σε όλες σχεδόν τις χώρες επιβεβαιώνεται μια αυξανόμενη ζήτηση για technology consulting καθώς και για άλλες υπηρεσίες, κυρίως γύρω από θέματα στρατηγικής και επιχειρηματικών λειτουργιών. σε υψηλά επίπεδα, μειώνεται (φθάνοντας το 23,1% τον Δεκέμβριο του 2016 και συνεχίζει να μειώνεται το 2017 γύρω στο 21%).
Έτσι, μετά τη στασιμότητα που κατέγραψε η αγορά το 2016, εκτιμάται ότι θα αυξηθεί το 2017, αν και με χαμηλότερο ρυθμό συγκριτικά με τις υπόλοιπες 12 χώρες που αποτελούν τον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας συμβουλευτικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τη FEACO.
Σε ένα περιβάλλον σκληρού ανταγωνισμού για τον κλάδο, με κολοσσούς της παγκόσμιας βιομηχανίας συμβούλων να αναλαμβάνουν σημαντικά έργα και να βολιδοσκοπούν την αγορά για να αναπτύξουν την παρουσία τους (όπως π.χ. η BlackRock) ή ακόμη και να ανοίξουν γραφεία (πληροφορίες της «N» θέλουν την Oliver Wyman να διερευνά τη στελέχωση τμήματος), οι μικρομεσαίες εταιρείες του κλάδου βρίσκονται μπροστά σε προκλήσεις.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα έξι χρόνια ύφεσης που προηγήθηκαν, είναι αξιοσημείωτη η σχετική σταθερότητα της ελληνικής αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών μάνατζμεντ την τελευταία τετραετία. Γι’ αυτό οι εταιρείες του κλάδου επιζητούν στήριξη προκειμένου να προσεγγίσουν νέες αγορές, να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες/προϊόντα, εργαλεία και διαδικασίες και να επεκταθούν. Εμπόδια σε αυτόν τον προσανατολισμό, όπως τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Management Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) Βασίλης Ρεγκούζας, είναι η υψηλή φορολόγηση και η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος που χαρακτηρίζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα. Σημειώνεται δε, ότι η τιμολόγηση των υπηρεσιών συμβουλευτικών υπηρεσιών μάνατζμεντ στη χώρα μας υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Αυτά τα δεδομένα οδηγούν τις επιχειρήσεις στο να δίνουν προτεραιότητα στον εξορθολογισμό ή και στη συμπίεση του κόστους, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μερίδιο στην εγχώρια αγορά (68%) ελέγχουν οι μεγάλες εταιρείες συμβουλευτικών υπηρεσιών μάνατζμεντ, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών αλλά και των θυγατρικών πολυεθνικών. Σε αυτές πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό η σταθερότητα της αγοράς, καθώς αναπτύσσονται, την ώρα που οι μεσαίου μεγέθους συμβουλευτικές εταιρείες παραμένουν μάλλον στάσιμες και η πλειονότητα των μικρών εταιρειών βλέπουν τον κύκλο εργασιών και τα μερίδιά τους να μειώνονται.
Αν και οι τοποθετήσεις των επικεφαλής των συμβουλευτικών εταιρειών για τις προοπτικές του κλάδου ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος της εταιρείας (από αισιόδοξες για τις μεγάλες μέχρι συντηρητικές για τις μικρού και μεσαίου μεγέθους), οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναφέρουν μια συγκρατημένη ανάπτυξη της αγοράς, με τόνωση της απασχόλησης, σε έναν κλάδο που το 90% των επαγγελματιών είναι υψηλής επιστημονικής κατάρτισης.
Σημαντικές διακυμάνσεις
Ο ετήσιος κύκλος εργασιών ανά επαγγελματία, που θεωρείται κι ένας καλός δείκτης παραγωγικότητας για τις συμβουλευτικές