Παραβολή της αιώνιας μάχης των δύο φύλων
H «Πενθεσίλεια» σε σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη
Έρωτας και πόλεμος, πάθος και ανελέητα παιχνίδια εξουσίας, τρυφερότητα και αέναη μάχη των δύο φύλων κυριεύουν τη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (λεωφόρος Συγγρού 107), μέσα από το έργο του Χάινριχ φον Κλάιστ «Πενθεσίλεια», που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη, από τις 14 έως τις 23 Φεβρουαρίου (εκτός Δευτέρας και Τρίτης), στις 9 το βράδυ. Υπάρχει το σχήμα «κυρίαρχος και αιχμάλωτος» στην αγάπη; Μπορεί κανείς να ερωτευτεί τον εχθρό του; H «Πενθεσίλεια» ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1876, περίπου 70 χρόνια μετά τη συγγραφή της. Οι σύγχρονοι του έργου δεν μπόρεσαν να το καταλάβουν και να το αποδεχτούν. Χαρακτηριστική είναι η φράση του Γκαίτε: «Δεν μπορώ να καταλάβω την “Πενθεσίλεια”. Ανήκει σε ένα φύλο τόσο θαυμαστό και αλλόκοτο και κινείται σε μια περιοχή τόσο ξένη που χρειάζομαι χρόνο για να βρω τα κατατόπια». Το έργο άρχισε να ανεβαίνει πιο συχνά μετά το 1911 (100 χρόνια από τον θάνατο του Κλάιστ). Η Ricarda Schmidt εκτιμά ότι δύο λόγοι εμπόδισαν τη σκηνική πορεία του έργου τον 19ο αιώνα: «η απεικόνιση της γυναίκας ως όντος ικανού να δράσει αποτελεσματικά στον πόλεμο και στις υποθέσεις του κράτους, δηλαδή σε παραδοσιακά “αρσενικές” περιοχές, και η φρικτή πράξη κανιβαλισμού στο φινάλε του έργου». Δεν είναι τυχαίο ότι η «Πενθεσίλεια» άρχισε να γίνεται πιο δημοφιλής με την αφύπνιση του γυναικείου κινήματος, στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι καλλιτέχνες άρχισαν να τη «διαβάζουν» ως παραβολή για την αιώνια μάχη των δύο φύλων. πρωτότυπος και μοναδικός στην εποχή του, ούτε ρομαντικός, ούτε κλασικός, εμπνέεται από ένα -άγνωστο σε πολλούς- τρωικό επεισόδιο, για να αφηγηθεί μια συντριπτική ερωτική ιστορία, που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου. Οι Έλληνες και οι Αμαζόνες πολεμούν μπροστά στα τείχη της Τροίας. Η βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια και ο αρχηγός των Ελλήνων Αχιλλέας μετατρέπουν σταδιακά τις μάχες σε ένα επικίνδυνο ερωτικό παιχνίδι. Οι ερωτευμένοι γίνονται τέρατα που θέλουν να καταστρέψουν ο ένας τον άλλον. Έτσι η εμμονική ανάγκη για κυριαρχία του ενός επί του άλλου εξελίσσεται σε ένα φρικιαστικό όργιο αίματος.
«Η “Πενθεσίλεια” είναι ένας γιγάντιος πόθος που γκρεμίζεται και γίνεται κομμάτια» γράφει ο συγγραφέας και φίλος του Κλάιστ, φον Κόμελ. Το έργο διατρέχουν, όμως, δύο ιστορίες και δύο συγκρούσεις: της Πενθεσίλειας με τον Αχιλλέα και της Πενθεσίλειας με το Χρέος και τον Νόμο.