Προσδοκίες σταθεροποίησης στην κτηματαγορά υπό προϋποθέσεις
Τι αναφέρει η ετήσια έκθεση για το 2017 και ποιες οι εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά
Προσδοκίες για σταθεροποίηση των αξιών, αλλά με προϋποθέσεις, καταγράφονται για την κτηματαγορά στην ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα για το 2017. Όπως επισημαίνεται, η βελτίωση του οικονομικού κλίματος και των προσδοκιών, η επάνοδος της οικονομίας σε θετικούς -αν και χαμηλούς- ρυθμούς ανάπτυξης το 2017, καθώς και η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης δημιουργούν προσδοκίες σταδιακής σταθεροποίησης της αγοράς ακινήτων. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από τις πρόσφατα καταγεγραμμένες εξελίξεις των αξιών των ακινήτων. Ωστόσο, παράγοντες όπως το υψηλό ποσοστό ανεργίας, η επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών, η έλλειψη ρευστότητας, η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και το συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό πλαίσιο δυσχεραίνουν την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων.
Για τα επόμενα τρίμηνα η ΤτΕ εκτιμά ότι θα συνεχιστεί η πορεία σταθεροποίησης των τιμών των ακινήτων, ο ρυθμός της οποίας θα εξαρτηθεί από την ενίσχυση του κλίματος σταθερότητας και από τις εξελίξεις στους επιμέρους τομείς της οικονομίας. Η σταδιακή σταθεροποίηση των τιμών και η αναμενόμενη περαιτέρω κινητοποίηση επενδυτικών κεφαλαίων στην αγορά ακινήτων εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν αρχικά τη ζήτηση για ακίνητα υψηλών προδιαγραφών. Η βαθμιαία απορρόφηση του αντίστοιχου περιορισμένου διαθέσιμου αποθέματος αναμένεται να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη νέων ακινήτων σε στοχευμένους τομείς, αλλά και στην αναβάθμιση του παλαιότερου και υποδεέστερων χαρακτηριστικών αποθέματος. Προϋπόθεση, ωστόσο, για βιώσιμη ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων είναι, παράλληλα με τη διατήρηση των προοπτικών μεγέθυνσης της οικονομίας, η αποκατάσταση της ροής χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα. Η ΤτΕ δεν παραλείπει να επισημάνει ακόμη ότι «τα διαχρονικά ζητήματα, που αφορούν μεταξύ άλλων τον εξορθολογισμό της φορολόγησης των ακινήτων, την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδοτήσεων, τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, αλλά και τη δυνατότητα πρόσβασης σε δημόσια δεδομένα, παραμένουν πάντοτε επίκαιρα και η επίλυσή τους είναι πρωταρχικής σημασίας για την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων».
Η αγορά κατοικιών
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται, η αγορά των κατοικιών συνέχισε το 2017 να χαρακτηρίζεται από πτωτική τάση των τιμών, αν και με πιο συγκρατημένους ρυθμούς, καθώς οι υψηλοί ρυθμοί μείωσης των τιμών που είχαν καταγραφεί το 2012 και το 2013 μετριάστηκαν από το 2014 και έπειτα, ενώ στη διάρκεια του β’ εξαμήνου του 2017 παρατηρήθηκε τάση σταδιακής σταθεροποίησης των τιμών. Ειδικότερα, βάσει των στοιχείων-εκτιμήσεων που συλλέγονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων υποχώρησαν το 2017 με μέσο ετήσιο ρυθμό 1%, αισθητά μικρότερο από τον αντίστοιχο ρυθμό μείωσης 2,4% το 2016 και 5,1% το 2015 (με σημαντική αποκλιμάκωση της μείωσης των τιμών στα επιμέρους τρίμηνα: -1,9%, -1,2%, -0,6% και -0,3% το α’, β’, γ ‘και δ’ τρίμηνο του 2017 αντίστοιχα).
Σωρευτικά, πάντως, από το 2008 έως το 2017 (ετήσιοι μέσοι όροι) οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν κατά 42% (σε ονομαστικούς όρους), ενώ από την ανάλυση των στοιχείων κατά παλαιότητα προκύπτει ότι η μείωση αυτή ήταν μεγαλύτερη για τα παλαιά διαμερίσματα. Με διάκριση κατά γεωγραφική περιοχή, εντονότερη υποχώρηση των τιμών εξακολουθεί να καταγράφεται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα: -44,2% και Θεσσαλονίκη: -46,3%) έναντι των άλλων μεγάλων πόλεων (-39,5%) και των λοιπών περιοχών (38%). Η τάση σταθεροποίησης των τιμών των κατοικιών εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και το 2018. Ο ρυθμός σταθεροποίησης ενδέχεται ωστόσο να επηρεαστεί από τη δυνητική μαζική πώληση ακινήτων προς ιδιω-