Ανθεί η βιομηχανία του labeling στην ευρωπαϊκή τουριστική αγορά
Μελέτη για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενιαίου ευρωπαϊκού σήματος - Τι επεσήμαναν οι φορείς
Να βάλουν τάξη στη «βιομηχανία» των πιστοποιήσεων των τουριστικών επιχειρήσεων με αναγνωρισμένα σήματα (label) που προωθούν τη βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον ανάπτυξη στοχεύουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Ε.Κ.).
Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού του Ε.Κ. συνέταξε μια μελέτη με τίτλο «European Tourism Labeling» σχετική με τη «βιομηχανία» των πιστοποιήσεων στην ευρωπαϊκή τουριστική αγορά.
Η «Γαλάζια Σημαία» για τις ακτές, και το «Siverthistle» για καταλύματα στο Kleinwalsertal της Αυστρίας ήταν οι πρώτες ετικέτες ποιότητας (labels) στον τουρισμό που ξεκίνησαν το 19871988, αναφέρει η μελέτη που εστιάζει στην τρέχουσα κατάσταση σχετικά με την ποιότητα και βιωσιμότητα του labeling (σήμανση) στον τουρισμό κλάδο της Ε.Ε.
Σήμερα υπολογίζονται σε 231 τα εθνικά και διεθνή σήματα (labels) που περιλαμβάνονται στην έκδοση «Tourism 2030» του 2017.
Εκτιμάται ότι σε όλο τον κόσμο πιστοποιημένες με κάποιο σήμα -σε μία προσπάθεια να προσελκύσουν ένα κοινό πιο ευαισθητοποιημένο σε διάφορα θέματα, όπως το περιβάλλον, οι τοπικές συνήθειες και ιδιαιτερότητες, οι γαστρονομικές εμπειρίες, κ.λπ.- είναι μεταξύ 40.000 και 50.000 τουριστικών επιχειρήσεων ή περίπου το 1% όλων των τουριστικών επιχειρήσεων.
Επίσης, το 2017 υπήρχαν 45 διεθνή τουριστικά σήματα στην Ευρώπη. Επιπλέον 114 είναι τα τοπικά. Έτσι, στην ευρωπαϊκή ήπειρο μαζί με τα διεθνή έχουν καταγραφεί συνολικά 159 πιστοποιήσεις και σήματα που αφορούν το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη στον τουρισμό. Αυτό σημαίνει ότι το 69% όλων των σημάτων είναι παρόντα στην Ευρώπη και υπολογίζεται ότι σχεδόν 17.000 -που αντιπροσωπεύουν μόνο το 1% της αγοράς- είναι οι πιστοποιημένες τουριστικές επιχειρήσεις στη γηραιά ήπειρο.
Τα ετήσια τέλη κυμαίνονται από 100 ευρώ για μια μικρή επιχείρηση έως 10.000 ευρώ για έναν προορισμό.
Ο σκοπός της «σήμανσης» στον τουρισμό είναι να βελτιώσει την εικόνα της επωνυμίας, να μειώσει τα κόστη συναλλαγών και να επιτύχει τον συντονισμό των ενεργειών των συμμετεχόντων και την αποφυγή άσκοπων κινήσεων που οφείλονται στην ελλιπή πληροφόρηση. Όμως, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι ο σημερινός όγκος και η ποικιλία των «ετικετών» δεν διευκολύνουν τις επιλογές των καταναλωτών και επίσης οδηγούν σε σύγχυση και δεν βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής τουριστικής βιομηχανίας.
Η μελέτη εστιάζει στην πιθανότητα εισαγωγής ενός προτύπου σε επίπεδο Ε.Ε., ενός «EU standard(s)», για τις τουριστικές υπηρεσίες. Εξετάζει δηλαδή το ενδεχόμενο δημιουργίας ενιαίου ευρωπαϊκού σήματος για τον τουρισμό.
Για να το επιτύχει αυτό η μελέτη έχει τέσσερις βασικούς στόχους:
να συνοψίσει την τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά το labeling του τουρισμού στην Ε.Ε.,
να εξετάσει τη δυνατότητα συντονισμού, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το κόστος και τα οφέλη της οποιασδήποτε δράσης,
να αξιολογήσει την ανάγκη για ενιαίο σήμα της Ε.Ε. για τον τουρισμό, εάν είναι εφικτό και πιθανό
να εξετάσει τρόπους βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού τομέα της Ε.Ε., και
να συστήσει δράσεις για άμεση και έμμεση στήριξη των labels.
Όπως επισημαίνει η μελέτη, το labeling είναι ένα καλά εδραιωμένο φαινόμενο στον τομέα του τουρισμού.
Από τις 28 χώρες κράτη-μέλη της Ε.Ε. μόνο η Φινλανδία δεν διαθέτει εγκεκριμένη σε εθνικό επίπεδο «ετικέτα» ποιότητας ξενοδοχείου.
Ωστόσο, η επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο προετοιμασίας της μελέτης έδειξε ότι μόνο σε οκτώ από τα κράτη-μέλη οι Εθνικοί Οργανισμοί Τουρισμού προωθούν τουλάχιστον ένα ή περισσότερα σήματα ποιότητας μέσω των ιστοσελίδων τους και συνολικά μόνο οι 13 από τις 50 χώρες της γηραιάς ηπείρου.
Η μελέτη αναφέρει ότι υπάρχει σημαντικός κατακερματισμός και ποικιλομορφία στα κριτήρια που εφαρμόζονται, στις αρχές και στη διαχείριση των «ετικετών».
Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται ότι ένα ακόμη ευρωπαϊκό σήμα χωρίς μια σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία το μόνο που θα έκανε θα ήταν να δημιουργούσε φαινόμενα αλληλοεπικάλυψης άλλων σημάτων.
Επίσης τονίζεται ότι η παρέμβαση σε επίπεδο Ε.Ε. απαιτεί ευαίσθητο χειρισμό και πρέπει να κατευθύνεται προς την παροχή υποστήριξης και συντονισμού υφιστάμενων σημάτων, παρά στη δημιουργία ενός νέου, και φέρνει ως παράδειγμα το σήμα Hotelstars Union, το οποίο δημιουργήθηκε το 2009 από την ευρωπαϊκή ένωση ξενοδόχων HOTREC, στο οποίο «συμμετέχουν» 17 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Επίσης άλλο παράδειγμα είναι το EU Ecolabel.
Άκαμπτη συγκέντρωση
Εν κατακλείδι, η μελέτη επισημαίνει ότι οι φορείς που συμμετείχαν στην πρώτη φάση της σχετικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη σύνταξη της μελέτης, χαιρέτισαν την ιδέα μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την υποστήριξη της πιστοποίησης και της επισήμανσης στον τουρισμό, καθώς:
Δημιουργούνται κοινά πρότυπα σε διάφορα κράτη-μέλη.
Αυξάνεται η αναγνώριση των σημάτων.
Μειώνεται ο κατακερματισμός και η σύγχυση στην αγορά.
Όμως από την άλλη πλευρά στέκονται αρνητικά στην ιδέα εισαγωγής ενός ενιαίου σήματος που θα αντικαταστήσει άλλα τοπικά, καθώς θεωρούν ότι θα παρατηρηθεί μία συγκεντρωτική προσέγγιση υπερβολικά άκαμπτη, που θα αδυνατεί να συμπεριλάβει διάφορες τοπικές αξίες και ανάγκες.
Επίσης θα υπάρξει ανταγωνισμός και αλληλοεπικάλυψη με υφιστάμενα συστήματα και επιπλέον κόστος στις επιχειρήσεις για την προώθηση του νέου σήματος.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη βλέπουν ως πιο θετική προοπτική την παροχή ενός προγράμματος υποστήριξης και βοήθειας υφιστάμενων σημάτων και την εισαγωγή ενός ευρωπαϊκού προτύπου ως κριτηρίου αναφοράς για τα συστήματα πιστοποίησης.
Επίσης τονίζεται ότι η Ε.Ε. πρέπει να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Global Sustainable Tourism Council (GSTC) για την καθιέρωση κοινής πρωτοβουλίας για την προώθηση της αναγνώρισης των προτύπων με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.