ΑμΕΑ χάνουν φοροαπαλλαγές λόγω επιδομάτων

Επιστολή στα υπουργεία

Ττης ην επανεξέταση του θέματος

προσμέτρησης των προνοιακών επιδομάτων στο συνολικό εισόδημα των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες ζητά ο Συνήγορος του Πολίτη, με επιστολή που απέστειλε στα συναρμόδια υπ. Οικονομικών και Εργασίας, επειδή σύμφωνα με την εκτίμησή του, σε αρκετές περιπτώσεις ο συνυπολογισμός των επιδομάτων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια φορολογικών απαλλαγών, με χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά της απαλλαγής από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και τον ΕΝΦΙΑ. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την ειδική εισφορά αλληλεγγύης η οποία επιβάλλεται στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ των φυσικών προσώπων, τα άτομα με αναπηρία που δεν περιλαμβάνονται στις εξαιρέσεις του ν. 4172/2013, σύμφωνα με το πόρισμα του Συνηγόρου, δεν έχουν την απαλλαγή του νόμου στην περίπτωση που το εισόδημά τους, στο οποίο προσμετράται το προνοιακό επίδομα που λαμβάνουν, υπερβαίνει το προβλεπόμενο από το νόμο ποσό. Όπως επισημαίνει ο Συνήγορος, στην περίπτωση του ΕΝΦΙΑ ο ν. 4223/2013 προβλέπει χορήγηση έκπτωσης 100% στα άτομα με αναπηρία άνω του 80%, εφόσον πληρούνται σωρευτικά και άλλες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η προϋπόθεση το συνολικό φορολογητέο εισόδημα του προηγούμενου φορολογικού έτους να μην υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος. Επομένως και σε αυτή την περίπτωση, η προσμέτρηση του προνοιακού επιδόματος στο φορολογητέο εισόδημα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της έκπτωσης. Όπως επισημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη, τα περιοδικώς καταβαλλόμενα προνοιακά επιδόματα θεωρούνται εισόδημα το οποίο αν και απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος, προσμετράται όμως στο συνολικό εισόδημα το οποίο λαμβάνεται υπόψη για διάφορες φορολογικές απαλλαγές, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης ή του ΕΝΦΙΑ. Ωστόσο, διαπιστώνεται ότι η θέση της ΑΑΔΕ ως προς τη φύση των επιδομάτων αυτών έχει μεταστραφεί σε σχέση με το παρελθόν, χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποια νομοθετική αλλαγή, στον τρόπο, τους λόγους, το σκεπτικό ή τις προϋποθέσεις χορήγησής τους. Μάλιστα, στη σχετική επιστολή του Συνηγόρου επισημαίνεται ότι σε έγγραφό της η τέως ΓΓΔΕ επισήμαινε ότι τα επιδόματα που καταβάλλονται στα άτομα με αναπηρία βάσει των σχετικών ΚΥΑ «δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, το οποίο ορίζεται ως το περιοδικό αποτέλεσμα από την εκμετάλλευση μιας διαρκούς πηγής, η οποία, συνίσταται είτε σε κεφάλαιο, είτε σε εργασία είτε και στα δύο, αλλά αντίθετα συνιστούν κοινωνικές προνοιακές παροχές, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, οι οποίες αντικρίζουν τις πρόσθετες δαπάνες που τους δημιουργεί η πάθησή τους». Όπως αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, η εγκύκλιος αυτή έπαψε να ισχύει μεν, με την έναρξη ισχύος του ν. 4172/2013, όμως «αποτυπώνει την εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη σε σχέση με αυτή που η Διοίκηση υιοθετεί σήμερα ως προς τη συγκέντρωση των εννοιολογικών χαρακτηριστικών του εισοδήματος από τα συγκεκριμένα επιδόματα».

Πέραν του κινδύνου απώλειας απαλλαγών όπως οι προαναφερθείσες, θα θέλαμε επίσης να παρατηρήσουμε ότι τα προνοιακά επιδόματα χορηγούνται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια σε άτομα τα οποία είναι ανασφάλιστα ή εμμέσως ασφαλισμένα, με σκοπό να τα ενισχύσουν οικονομικά, λόγω της ευαλωτότητάς τους, των ειδικών συνθηκών στις οποίες διαβιούν, των αυξημένων αναγκών τους και της ενδεχόμενης αδυναμίας τους να εργαστούν. Δεν αποτελούν αντάλλαγμα προσωπικής εργασίας, κεφάλαιο ή καρπούς περιουσιακών στοιχείων, αλλά θεωρούνται εισόδημα (ΝΣΚ 375/2009). Συμπερασματικά, καταλήγει ο Συνήγορος, «υπό το πρίσμα των ανωτέρω, έχουμε την άποψη ότι πρέπει να επανεξεταστεί η προσμέτρησή τους στο συνολικό εισόδημα, σύμφωνα με τον πραγματικό σκοπό για τον οποίο χορηγήθηκαν από τον νομοθέτη στα άτομα με αναπηρία».