Γιατί δεν φταίει μόνο ο Τραμπ
ΟΝτόναλντ Τραμπ δεν έκρυψε ποτέ την πρόθεσή του να τον «σκοτώσει». Θα ήταν, όμως, αφελές να χρεώσουμε αποκλειστικά σε αυτόν την καταδίκη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και ευρύτερα του πολυμερούς εμπορικού συστήματος. Δεν έχουμε να κάνουμε με δολοφονία, αλλά με έναν αργό θάνατο, που άρχισε χρόνια πριν και για τον οποίο έχουν ευθύνη πολλοί.
Ο ΠΟΕ είναι «εγκεφαλικά νεκρός», όπως σχολίασαν ξένα μέσα, από τις 8 Μαρτίου, όταν η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε μονομερώς την επιβολή δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο. Υπήρξαν κάποιες ελπίδες για επιστροφή στη ζωή, αλλά εξανεμίζονται το τελευταίο 48ωρο. Είκοσι τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του, στην οποία πρωτοστάτησαν οι ΗΠΑ, η χρησιμότητα της ύπαρξής του αμφισβητείται επισήμως μόνο από την Ουάσιγκτον. Στην πράξη, όμως, ο ΠΟΕ έχει μπει σε δεύτερη μοίρα από όλες σχεδόν τις μεγάλες δυνάμεις.
Η Κίνα κατηγορείται εδώ και καιρό ότι παρόλο που χρησιμοποίησε την ένταξη στον οργανισμό για να ενισχύσει την παρουσία της στην παγκόσμια σκηνή, υπονόμευε συστηματικά τις αρχές του. Η Ε.Ε. και άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως η Αυστραλία, υπογραμμίζουν ότι πρέπει οι κανόνες του να γίνουν σεβαστοί. Όταν όμως θέλησαν να εξασφαλίσουν εξαίρεση από τους δασμούς, επέλεξαν τις διμερείς διαπραγματεύσεις, παίζοντας το αμερικανικό παιχνίδι, και όχι την προσφυγή στον οργανισμό. Η Ιαπωνία, η μόνη που έμεινε σταθερά να κινείται στο πλαίσιό του, δεν εξαιρέθηκε ποτέ.
Τα όρια του οργανισμού είχαν γίνει αισθητά και τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν υπό τις ενστάσεις της Ινδίας και άλλων οικονομιών, τα μέλη δεν κατάφεραν να υιοθετήσουν ένα ενιαίο πλαίσιο για το ηλεκτρονικό εμπόριο, που σήμερα κυριαρχεί.
Η «υγεία» του, όμως, είχε επιδεινωθεί πολλά χρόνια πριν, κατά τον περιβόητο ή διαβόητο γύρο της Ντόχα. Οι πολυετείς διαπραγματεύσεις για μία πολυμερή συμφωνία εμπορίου, ύστερα από διακοπές, εντάσεις, προσπάθειες επανέναρξης, ναυάγησαν οριστικά τον Δεκέμβριο του 2015. Έκτοτε όλοι ακολούθησαν τον δρόμο των διμερών συμφωνιών, όπως αυτές της Ε.Ε. με την Ιαπωνία και τον Καναδά.
Από τη στιγμή που ορίζουν λεπτομερώς κάθε πτυχή των εμπορικών συναλλαγών, ποια η χρησιμότητα πια του ΠΟΕ; Το μόνο που προσφέρει πια είναι ένας διαιτητικός μηχανισμός. Και η Αμερική φροντίζει να τον κρατά σε παράλυση, αρνούμενη να εγκρίνει τον διορισμό νέων μελών.