Γιατί δεν ανεβαίνει ο πληθωρισμός, παρά την ανάκαμψη

Η μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητος οφείλεται κυρίως στην αύξηση της επενδυτικής δαπάνης και όχι της καταναλωτικής

Πτου αρά τη σταδιακή συμπίεση

ποσοστού ανεργίας, στο πρώτο τρίμηνο του 2018, δεν παρατηρούνται σημάδια αναζωπυρώσεως του πληθωρισμού, σημειώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο της. Σύμφωνα με τα εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 20,6% τον Ιανουάριο του 2018, από 20,8% τον Δεκέμβριο του 2017 και 23,2% τον Ιανουάριο του 2017. Η παραπάνω μείωση αποδίδεται στην αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων (15-74 ετών) κατά 2,7%, σε ετήσια βάση, τον Ιανουάριο του 2018, και παράλληλα, στην έντονη μείωση του αριθμού των ανέργων κατά 11,5%.

Οι παραπάνω εξελίξεις συνδέονται με τη σταδιακή και ήπια ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία στηρίζει τον ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, ενώ παράλληλα ενισχύεται και η απασχόληση στον δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, τα βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας στην παρούσα φάση έχουν ως ακολούθως:

Πρώτον, όσον αφορά τις ροές μισθωτής απασχολήσεως στον ιδιωτικό τομέα με βάση το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς στο πρώτο τρίμηνο του 2018 το ισοζύγιο των ροών προσλήψεων/ απολύσεων ήταν θετικό στις 55.580, καταγράφοντας την υψηλότερη επίδοση πρώτου τριμήνου από το 2001.

Δεύτερον, οι κλάδοι της οικονομικής δραστηριότητας που στήριξαν την απασχόληση και την οικονομική δραστηριότητα το 2017, όπως ο τουρισμός, η μεταποίηση, ο ευρύτερος δημόσιος τομέας και το εμπόριο εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να συμβάλλουν θετικά.

Με βάση τις πρόσφατες προβλέψεις του ΔΝΤ (Απρίλιος 2018), το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα αναμένεται να υποχωρήσει στο 19,8% κατά μέσο όρο το 2018 και περαιτέρω στο 18% το 2019, από 21,5% το 2017.

Γιατί, ωστόσο, η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητος και της απασχόλησης δεν ακολουθείται από ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων;

Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητος το 2017 οφείλεται κυρίως στην αύξηση της επενδυτικής και όχι της καταναλωτικής δαπάνης. Τούτο σημαίνει ότι η αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή δεν οφειλόταν στην ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης από τα νοικοκυριά, καθώς η πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2017 ήταν σχεδόν μηδενική (+0,1%), αλλά στην αύξηση της φορολογίας στην κατανάλωση και την άνοδο των τιμών ενέργειας. Το 2017, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 1,1%, ενώ ο ίδιος δείκτης, υποθέτοντας σταθερούς φορολογικούς συντελεστές και εξαιρουμένης της επιπτώσεως των τιμών ενέργειας, μειώθηκε οριακά κατά 0,1%.

Τους πρώτους μήνες του 2018, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή κατέγραψε οριακή αύξηση 0,3%, έναντι μεγαλύτερης αυξήσεως κατά 1,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2017.

Το 2018, σύμφωνα με την πρόσφατη πρόβλεψη του ΔΝΤ (World Economic Outlook, Απρίλιος 2018), ο πληθωρισμός στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί σε 0,7% (χαμηλότερα έναντι του 2017).

Στη μικρότερη αυτή αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή εκτιμάται ότι θα συμβάλει η προβλεπόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου (+15,3%), δεδομένου ότι η ιδιωτική κατανάλωση προσδοκάται ότι θα παραμείνει υποτονική και δεν αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στη φορολογία αγαθών και υπηρεσιών.

Δεύτερον, ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ συνεχίζει να υπολείπεται εκείνου του δυνητικού ΑΕΠ, με αποτέλεσμα το παραγωγικό κενό να παραμένει αρνητικό στην Ελλάδα.

Το παραγωγικό κενό αντανακλά την ένταση των πληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία, καθώς όταν το παραγωγικό κενό είναι θετικό, οι τιμές αρχίζουν να αυξάνονται ως αποτέλεσμα της ενισχυμένης ζήτησης.

Στην Ελλάδα, ωστόσο, παρά την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2017, το παραγωγικό κενό παρέμεινε αρνητικό και σύμφωνα μάλιστα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, θα παραμείνει αρνητικό και το 2018, στο -2,5%.