Στον «αέρα» οι νέοι κανόνες για τα «κόκκινα» δάνεια

Σχεδιάζει απόσυρση των κατευθυντήριων γραμμών μετά τις αντιδράσεις

ΗΕΚΤ εξετάζει να αποσύρει τους σχεδιαζόμενους κανόνες που θα υποχρέωναν τις τράπεζες να βάλουν στην άκρη περισσότερα κεφάλαια προκειμένου να καλύψουν το απόθεμά τους σε «κόκκινα» δάνεια, μετά τις πολιτικές αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν.

Οι κατευθυντήριες γραμμές, που αναμένονταν έως τον Μάρτιο είχαν παρουσιαστεί ως κεντρικός πυρήνας του σχεδίου της ΕΚΤ για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, που φθάνουν σήμερα τα 759 δισ. ευρώ και επιβαρύνουν τις τράπεζες της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιταλία. Τώρα, η ΕΚΤ εξετάζει εάν απαιτούνται νέες πολιτικές αναφορικά με τα υφιστάμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, «ανάλογα με την πρόοδο που έχει γίνει από κάθε τράπεζα», όπως ανέφερε εκπρόσωπος της κεντρικής τράπεζας. Η εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι καμία απόφαση δεν έχει ληφθεί μέχρι στιγμής και ότι τα επόμενα βήματα συνεχίζουν να αξιολογούνται. Πηγές πάντως της ΕΚΤ δήλωσαν στο Reuters ότι εάν οι κανόνες αποσυρθούν, οι εποπτικές αρχές θα συνεχίσουν την άσκηση πίεσης σε προβληματικές τράπεζες, κάνοντας χρήση των υφιστάμενων αρμοδιοτήτων τους.

Το συμβούλιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ (ΕΕΜ) θα συζητήσει το θέμα σε συνεδρίαση τον επόμενο μήνα, με την τελική απόφαση να αναμένεται τον Ιούνιο, δήλωσε μία από τις πηγές. Η εξυγίανση των ισολογισμών τραπεζών από τοξικό ενεργητικό που συσσωρεύθηκε μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 αποτελεί προϋπόθεση για να δώσουν τη συγκατάθεσή τους κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία, στη σύσταση ενιαίου μηχανισμού εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων.

Ωστόσο, η ΕΚΤ συνάντησε έντονες αντιδράσεις από αρκετά μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, ειδικά από Ιταλία, που έχει συσσωρευμένη μεγάλη ποσότητα από επισφαλή δάνεια, και άλλες παρασκηνιακές ομάδες, αναφορικά με μία άλλη δέσμη κανόνων που αφορούν δάνεια τα οποία θα γίνουν «κόκκινα» στο μέλλον. Οι κανόνες αυτοί δίνουν στις τράπεζες το περιθώριο επτά ετών για να βάλουν στην άκρη κεφάλαια για την κάλυψη νέων ενυπόθηκων «κόκκινων» δανείων που είναι εξασφαλισμένα και δύο χρόνια για τα δάνεια χωρίς ενέχυρα. Το αρχικό σχέδιο της ΕΚΤ προέβλεπε την εφαρμογή αντίστοιχων μέτρων και για το απόθεμα των υφιστάμενων «κόκκινων» δανείων, αλλά πλέον αυτό φαίνεται όλο και περισσότερο απίθανο, δήλωσαν πηγές της ΕΚΤ.

Ευρωβουλευτές είχαν διαμαρτυρηθεί ότι η ΕΚΤ υπερβαίνει τη δικαιοδοσία της, εφαρμόζοντας κανόνες που ισχύουν για όλες τις τράπεζες, αντί για κάθε τράπεζα ξεχωριστά. Τελικά, τον περασμένο μήνα οι κανονισμοί της ΕΚΤ για τη λεγόμενη «ροή» των μη εξυπηρετούμενων δανείων χαλάρωσαν κάπως σε σχέση με τις προηγούμενες προτάσεις.

Αλλά μια έρευνα από οικονομολόγους της ΕΚΤ, η οποία επιχειρεί να προβλέψει την εφαρμογή των κανόνων για το σύνολο των απλήρωτων δανείων που βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών της Ευρωζώνης, ανέδειξε τους κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Ο ΕΕΜ, ο οποίος έχει ανεξαρτητοποιηθεί από την υπόλοιπη ΕΚΤ, κατέληξε σε ένα πιο θετικό σενάριο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι οι τράπεζες θα συνεχίσουν να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όπως έκαναν τα τελευταία δύο χρόνια.

Η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα της Ευρώπης, καθώς θεωρείται ο βασικότερος λόγος για τη χαμηλή κερδοφορία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και την απροθυμία τους για τη χορήγηση νέων δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Εξαιτίας του όγκου των επισφαλών δανείων -«κληρονομιάς» της κρίσης χρέους και της οικονομικής ύφεσης- δεν αφήνει στις τράπεζες μεγάλα περιθώρια για πιστωτική επέκταση, πλήττοντας παράλληλα και την κερδοφορία τους.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το μέσο ποσοστό μη-εξυπηρετούμενων δανείων μειώνεται με αργούς, αλλά σταθερούς ρυθμούς, από το 6,4% του συνολικού χαρτοφυλακίου τον Δεκέμβριο του 2014 στο 5,4% στα τέλη του 2016 και στο 4,2% στα τέλη του Σεπτεμβρίου 2017.

Η μείωση οφείλεται κυρίως τόσο στις προσπάθειες των τραπεζών να «ξεφορτωθούν» τις επισφάλειες, αλλά και από την αύξηση του όγκου των συνολικών δανείων. Παρά την πρόοδο, το τραπεζικό σύστημα της Ε.Ε. εμφανίζει τα υψηλότερα επίπεδα «κόκκινων» δανείων από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη οικονομία, όπως διαπιστώνεται σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Χαρακτηριστικά, το αντίστοιχο ποσοστό επισφαλών δανείων σε ΗΠΑ και Ιαπωνία ήταν μόλις 2% στα τέλη του 2016 (υπολογισμοί Παγκόσμιας Τράπεζας).