Πώς αλλάζουν την αγορά πλαστικών η οικολογική σκέψη και συμπεριφορά

Βιοδιασπώμενα, εύκαμπτα και επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα αποτελούν το μέλλον του κλάδου της πλαστικής συσκευασίας

Ραγδαίες αναμένονται να είναι οι αλλαγές στον τομέα της πλαστικής συσκευασίας, που παρά τις πιέσεις και τις δυσκολίες εμφανίζει αύξηση παραγωγής και κύκλου εργασιών. Όπως τονίζουν σε σχετική μελέτη (Φεβρουάριος 2018) οι αναλυτές της Infobank Hellastat οι τάσεις αναδιαμορφώνονται και παρατηρείται ενίσχυση του τομέα της εύκαμπτης συσκευασίας, αύξηση της ζήτησης των ανακυκλούμενων, βιοδιασπόμενων και των επαναχρησιμοποιούμενων προϊόντων. Στην εξέλιξη αυτή σημαντικό ρόλο έχει παίξει η επιβολή του περιβαλλοντικού τέλους, καθώς και οι νέες συνήθειες των καταναλωτών. Στις νέες συνήθειες περιλαμβάνεται και η πρόθεση από την πλευρά της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών να πάψουν να χρησιμοποιούν μη βιοδιασπώμενα πλαστικά καλαμάκια και αναδευτήρες ποτών στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Περιβαλλοντικό τέλος

Όπως τονίζεται στη μελέτη της IBHS, το περιβαλλοντικό τέλος (4 ευρωλεπτά) που επιβλήθηκε από την 1/1/2018 (από 1/1/2019 στα 9 ευρωλεπτά) δημιουργεί νέα δεδομένα στην καταναλωτική ζήτηση με τη σταδιακή απόσυρση της λεπτής πλαστικής σακούλας από την αγορά. Το γεγονός αυτό αποτελεί πρόκληση για περίπου 200 ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες παρήγαγαν μέχρι πρόσφατα τα εν λόγω προϊόντα.

Η συνολική παραγωγική δυναμικότητα του τομέα ανέρχεται σε 20.000 τόνους, ενώ ο ετήσιος κύκλος εργασιών διαμορφώνεται σε 50 εκατ. ευρώ. Οι επιχειρήσεις αυτές νομοτελειακά θα στραφούν στην παραγωγή επαναχρησιμοποιούμενων σακουλών, καθώς η ζήτηση της λεπτής σακούλας συνεχώς θα μειώνεται. Σύμφωνα μάλιστα με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας (ΣΒΠΕ), η επένδυση που απαιτείται για τη μετατροπή των γραμμών παραγωγής ώστε να παραχθούν οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες είναι αρκετά χαμηλή.

Ήδη κάποιες βιομηχανίες έχουν αναπτύξει τα προϊόντα τους και τα έχουν εισάγει στο λιανεμπόριο, όπου όμως διατίθενται ταυτόχρονα και εισαγόμενες συνθετικές σακούλες. Ο ΣΒΠΕ τονίζει ότι οι εγχώριες σακούλες είναι ανακυκλώσιμες, σε αντίθεση με τις εισαγόμενες συνθετικές που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.

Σύμφωνα, πάντως, με παράγοντες της αγοράς, το σκηνικό στον κλάδο θα ξεκαθαρίσει ύστερα από 3-4 μήνες, δεδομένου ότι η πλειονότητα των καταναλωτών (8 στους 10) ήταν ανέκαθεν συνηθισμένοι στη χρήση λεπτής σακούλας μεταφοράς, ενώ διαπιστώνεται γενικότερη έλλειψη περιβαλλοντικής κουλτούρας, καθώς και υποδομών για την ορθή διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων.

Το περιβαλλοντικό τέλος σύντομα θα καταστήσει τις λεπτές πλαστικές σακούλες σε μεγάλο βαθμό παρελθόν, ενώ αντιθέτως θα ενισχύσει τη ζήτηση για επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες μεγαλύτερου πάχους, οι οποίες είναι βεβαίως ακριβότερες, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν αρκετές φορές για ψώνια (και στη συνέχεια για οικιακά απορρίμματα). Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ πάνω από τα δύο τρίτα των νοικοκυριών επιλέγουν αυτή τη λύση για τις αγορές τους. Η συνολική μείωση της πλαστικής σακούλας τον Ιανουάριο του 2018 ανήλθε σε 65%-70%.

Η εικόνα της αγοράς θα αλλάξει δραστικά όταν εισέλθουν οι βιοαποικοδομήσιμες σακούλες που χρησιμοποιούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τον κ. Νικόλα Γκουζέλο, πρόεδρο & διευθύνοντα σύμβουλο της Infobank Hellastat, «Το θετικό momentum που παρατηρείται στη μεταποίηση -σε περίπτωση που δεν προκύψουν έκτακτες αναταράξειςθα ευνοήσει τον κλάδο ειδών πλαστικής συσκευασίας. Επίσης, διέξοδο αποτελεί η περαιτέρω ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας του κλάδου στα είδη εύκαμπτης συσκευασίας (ιδίως σε αναδυόμενες χώρες, όπως ασιατικές)».

Προκλήσεις - ευκαιρίες

Σύμφωνα με τον κ. Χρήστο Παπάζογλου, μέλος του Δ.Σ. του ΣΒΠΕ, οι προκλήσεις που συνδέονται με την παραγωγή, την κατανάλωση και το τέλος ζωής των πλαστικών μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρία για την Ε.Ε. και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Είναι λυπηρό όμως που μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν κίνητρα ώστε οι ελληνικές εταιρείες, που έχουν πληγεί από την κατάργηση της λεπτής σακούλας, να συμμετάσχουν σε μεγάλο βαθμό στη νέα αγορά της επαναχρησιμοποιήσιμης σακούλας.

Στην Ε.Ε. το δυναμικό για ανακύκλωση πλαστικών αποβλήτων παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, ανεκμετάλλευτο. Περίπου 25,8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων δημιουργούνται στην Ευρώπη κάθε χρόνο. Λιγότερο από το 30% αυτών κατευθύνεται προς την ανακύκλωση. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η εν δυνάμει οικονομία σε ενέργεια, που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί από την ανακύκλωση του συνόλου των πλαστικών αποβλήτων, ισοδυναμεί με 3,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ανά έτος και την αντίστοιχη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.

Σύμφωνα με τον κ. Παπάζογλου, για τη βιομηχανία πλαστικών, η διαχείριση αστικών αποβλήτων είναι πρωτίστης σημασίας, διότι πάνω σε αυτήν κυρίως περιστρέφεται η νέα στρατηγική της Ε.Ε. για την κυκλική οικονομία. Στην Ελλάδα η χώρα μας έχει μείνει πίσω δύο δεκαετίες στον τομέα της ανακύκλωσης αλλά και η ποιότητα των λίγων απορριμμάτων που παράγονται είναι πολύ χαμηλότερη από τα ευρωπαϊκά δεδομένα. O κίνδυνος είναι μεγάλος για τις ελληνικές επιχειρήσεις πλαστικών και κινδυνεύουν να βρεθούν προ τετελεσμένου και να υποστούν αρνητικές συνέπειες, λόγω ελλείψεων σε τοπικές πρώτες ύλες ανακυκλωμένων προϊόντων.

Οικονομικά στοιχεία

Σύμφωνα με τη χρηματοοικονομική ανάλυση της Infobank Hellastat, ο συνολικός κύκλος εργασιών του δείγματος 62 εταιρειών πλαστικής συσκευασίας το 2016 συνέχισε την ανοδική πορεία των προηγούμενων ετών, σημειώνοντας άνοδο κατά 3,1%, στα 702,83 εκατ. ευρώ. Οι 6 στις 10 εταιρείες κατέγραψαν ενισχυμένα έσοδα συγκριτικά με το 2015, με αποτέλεσμα η μέση μεταβολή για το σύνολο του δείγματος να σχηματιστεί σε +4,2%. Τα κέρδη προ τόκων φόρων και αποσβέσεων αυξήθηκαν κατά 25% στα 117,37 εκατ. ευρώ, ενώ τα προ φόρων κέρδη κατά 50%, φτάνοντας τα 63,38 εκατ. ευρώ, μεταβολή η οποία προήλθε κυρίως από τις μεγάλες επιχειρήσεις της αγοράς. Οι 60 από τις 62 εταιρείες πλαστικής συσκευασίας το τελευταίο έτος είχαν λειτουργικά κέρδη, με 41 από αυτές να βελτιώνουν τα αποτελέσματα του 2015, άλλες 17 να σημειώνουν κάμψη και 2 να περνούν σε θετικό έδαφος από ζημιές. Επιπλέον, στον τομέα των κερδών προ φόρων οι 9 στις 10 επιχειρήσεις (συνολικά 54) ήταν κερδοφόρες, με 34 από αυτές να αυξάνουν τα κέρδη της προηγούμενης χρήσης, 11 να καταγράφουν μείωση και 9 να περνούν σε κέρδη από ζημιές.

Η μέση άνοδος προ φόρων κερδών ανήλθε στο 38,7% στο σύνολο του δείγματος. Αναφορικά με τη διάκριση της αγοράς στις κατηγορίες άκαμπτης, εύκαμπτης συσκευασίας και μετεπεξεργασμένων φιλμ, διαπιστώνεται μεγαλύτερη αύξηση εσόδων στα εύκαμπτα υλικά. Ο συνολικός κύκλος εργασιών 33 εταιρειών άκαμπτης συσκευασίας, το 2016 αυξήθηκε κατά 3,9%, στα 284,4 εκατ. ευρώ. Το αντίστοιχο μέγεθος 23 επιχειρήσεων εύκαμπτων ειδών κατέγραψε άνοδο 5,3%, στο ύψος των 237,3 εκατ. ευρώ. Οι 6 επιχειρήσεις μετεπεξεργασμένων φιλμ του δείγματος εμφάνισαν οριακή μείωση πωλήσεων 0,9%, στα 181,22 εκατ. ευρώ.