Ισορροπώντας το συναίσθημα με τεχνική και αισθητική
Το «Equilibre» του Α. Φωνιαδάκη και το «Cacti» του Α. Έκμαν από το Μπαλέτο της ΕΛΣ
Σε χορογραφία δύο διακεκριμένων χορογράφων της ευρωπαϊκής σκηνής, ένα ιδιαίτερο δίπτυχο χορού για τις ισορροπίες παρελθόντος και μέλλοντος, το «Equilibre» του Αντώνη Φωνιαδάκη και το «Cacti» του Σουηδού Αλεξάντερ Έκμαν, παρουσιάζονται από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ).
Το δίπτυχο αυτό θα παρουσιαστεί για τέσσερις παραστάσεις, στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ: Λεωφ. Συγγρού 364), από αύριο έως τις 6 Μαΐου, στις 8 το βράδυ.
Σιδηρά πειθαρχία
Μια χορογραφία για τη σιδηρά πειθαρχία και την ατσαλένια θέληση των χορευτών του κλασικού χορού, την αυστηρή του δομή και την ερμητική του ιεραρχία - στοιχεία που παραπέμπουν ευθέως στην αυλική του καταγωγή. Με συνεργό τους υποβλητικούς, νοσταλγικούς, καθαρτικούς σαν προσευχή ήχους του Φίλιπ Γκλας από το εμβληματικό του έργο «Koyaanisqatsi», ο διεθνώς καταξιωμένος Αντώνης Φωνιαδάκης, φιλοξενούμενος χορογράφος του Μπαλέτου της ΕΛΣ, προσκαλεί το κοινό σε ένα ταξίδι στον ανεξερεύνητο πυρήνα του χορού.
O ίδιος εξηγεί: «Ο τίτλος “Equilibre” (ισορροπία) απαντά στη δική μου ανάγκη και επιθυμία να κρατήσω μια γραμμική αίσθηση στο έργο, αλλά, ταυτόχρονα, να εμφυσήσω μέσα στους άξονες της κίνησης κάτι πολύ πιο ρευστό, πιο παιχνιδιάρικο από άποψη χώρου και χρόνου».
Για την επιλογή της μουσικής, σημειώνει: «Ο Φίλιπ Γκλας είναι ένας “χιλιοχορογραφημένος” συνθέτης, που έχει δουλέψει πολύ και για τον κινηματογράφο. Συναισθηματικά, η μουσική του “χτυπάει φλέβα” στο ευρύ κοινό. Είναι λυρική και επαναλαμβανόμενη, με αποτέλεσμα τα μουσικά της μοτίβα, θες δεν θες, να σε υπνωτίζουν και να σε συνεπαίρνουν. Το συγκεκριμένο μουσικό έργο είναι η μουσική επένδυση της γνωστής ταινίας “Koyaanisquatsi” του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Η μουσική έχει ένα εξαιρετικό “δέσιμο” με την ταινία και, ακούγοντάς την, μου δημιούργησε μια αίσθηση επιβλητικότητας και ευλάβειας. Θα έλεγα ότι έχει κάτι το θρησκευτικό. Είναι τόσο μεγάλη χαρά να πάλλομαι στις δονήσεις αυτής της μουσικής, που ό,τι δημιούργησα στο “Equilibre” βγήκε μέσα από ένα συναίσθημα πέραν της τεχνικής και της αισθητικής».
Η πρώτη εκδοχή της χορογραφίας, με τίτλο «Des/Equilibre/s», παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Summer Nostos Festival του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τον Ιούνιο του 2017. «Το έργο “Equilibre” χτίστηκε από την αρχή πάνω στην ιδέα του “Des/Equilibre/s” και εξυπηρετεί μια αισθητική και μια γραφή νεοκλασική. Η επεξεργασία του έργου γίνεται εκ νέου σε όλα τα επίπεδα, με στόχο να δημιουργηθεί ένα καινούριο έργο, ατόφιο και ισορροπημένο» αναφέρει ο Αντώνης Φωνιαδάκης.
Τέχνη και κριτική
Ο σπουδαίος Σουηδός χορογράφος Αλεξάντερ Έκμαν, ο οποίος είναι γνωστός για τον γρήγορο ρυθμό, το πνευματώδες χιούμορ και τις έξυπνες μεταμορφώσεις, συνεργάζεται για πρώτη φορά με το μπαλέτο της ΕΛΣ, με την πολυβραβευμένη του χορογραφία «Cacti» (2010), η οποία είναι ένα σχόλιο για τη σχέση τέχνης και κριτικής.
Με λεπτό χιούμορ, ο καλλιτέχνης σχολιάζει την επιτηδευμένη διανόηση κάποιων «δήθεν» ειδικών, οι οποίοι, εξασκώντας από ασφαλή θέση και με υπερβάλλοντα ζήλο
«Cacti»: την κριτική τους, οδηγούνται σε παράλογους προσδιορισμούς με μεγάλη δόση ναρκισσισμού. Στο συγκεκριμένο έργο, ένα έργο με υπαινικτικές αναφορές στον ντανταϊσμό, οι δώδεκα χορευτές, αόρατα παγιδευμένοι στις τετράγωνες λευκές πλατφόρμες τους, κινούνται με στρατιωτική ακρίβεια, δημιουργώντας κίνηση και ήχο με τα σώματά τους και τα σκηνικά αντικείμενα.
Για πρώτη φορά, ο Έκμαν συνεργάζεται με μουσικούς, επί σκηνής. Η μουσική των Χάυντν, Μπετόβεν και Σούμπερτ αποτελεί τον μουσικό καμβά, στον οποίο εισέρχονται εμβόλιμα - σε μορφή ηχογραφημένου κειμένου - οι επιτηδευμένες, γεμάτες αυτοπεποίθηση σκέψεις ενός κριτικού τέχνης. Οι δώδεκα χορευτές στέκονται παγιδευμένοι σε υπερμεγέθη κουτάκια του σκραμπλ. Με συνοδεία κουαρτέτου εγχόρδων και απαγγελιών κειμένων, τρέχουν, πέφτουν, σφαδάζουν, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τις αόρατες φυλακές τους.
Ο Έκμαν θεωρεί ότι η τέχνη είναι πολυδιάστατη και καθετί μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές ερμηνείες. Όπως και οι κάκτοι που «πρωταγωνιστούν» ως σκηνικά αντικείμενα στο «Cacti», δίνοντας τη δυνατότητα για πολλές διαφορετικές μεταφορικές ερμηνείες. «Είναι ένα αλλόκοτο, ένα παράξενο φυτό. Είναι τρομακτικό, αλλά ταυτόχρονα όμορφο. Υπάρχει ένα μυστήριο γύρω του» λέει ο Έκμαν, ο οποίος, όταν χορογραφεί, ενδιαφέρεται όχι τόσο για τον ρεαλισμό, όσο για τη δημιουργία των δικών του μαγικών κόσμων.