Στα «μαλακά» αγρότες και φτωχές χώρες
Προτείνει λελογισμένες μειώσεις δαπανών για ΚΑΠ - πολιτική συνοχής και νέο «καλάθι» ιδίων πόρων στον προϋπολογισμό 2021-2027
Στα «μαλακά» πέφτουν οι Έλληνες αγρότες αλλά και τα φτωχότερα κράτη-μέλη, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε χθες λελογισμένες μειώσεις των κοινοτικών δαπανών για την ΚΑΠ και την πολιτική συνοχής, 5% και 7% αντίστοιχα, για την επταετία 20212027. Για την Ευρωζώνη, η Κομισιόν πρότεινε χθες την πρόβλεψη δύο χρηματοδοτικών μέσων ύψους 55 δισ. ευρώ για παροχή βοήθειας στις χώρες που κάνουν μεταρρυθμίσεις, αλλά και τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων σε περιόδους κρίσης. Προτείνει επίσης την αύξηση των δαπανών για τη φύλαξη των συνόρων, μέσω, μεταξύ άλλων, της αύξησης της δύναμης της Frontex (αστυνομική και λιμενική δύναμη φύλαξης των συνόρων) από 1.200 σε 10.000 άτομα. Τα παραπάνω βρίσκονται υπό την αίρεση της στάσης που θα κρατήσουν στην τελική διαπραγμάτευση τα κράτη-μέλη, καθώς τα οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τεράστια και διαμετρικά αντίθετα. Η συμφωνία απαιτεί ομοφωνία, κάτι που κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη διαπραγμάτευση, ενώ στόχος είναι η ολοκλήρωσή της πριν από τη λήξη της θητείας της σημερινής Ευρωβουλής, τον Μάιο του 2019.
Η Επιτροπή προτείνει έναν προϋπολογισμό ύψους 1,135 τρισ. ευρώ σε αναλήψεις υποχρεώσεων (σε τιμές του 2018) για την περίοδο 2021-2027, που ισοδυναμεί με το 1,11% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της Ε.Ε. των 27. Αυτό το επίπεδο αναλήψεων υποχρεώσεων μεταφράζεται σε πληρωμές ύψους 1,105 τρισ. ευρώ (ήτοι 1,08% του ΑΕΕ). Λαμβανομένου υπ’ όψιν του πληθωρισμού, ο προτεινόμενος προϋπολογισμός είναι περίπου ίδιου μεγέθους με εκείνον της περιόδου 2014-2020. Η Κομισιόν καλύπτει την «τρύπα» της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και τη χρηματοδότηση των νέων πολιτικών (φύλαξη συνόρων, μετανάστευση, εσωτερική ασφάλεια, ευρωπαϊκή άμυνα) μέσω της μείωσης των δαπανών για την ΚΑΠ και τη συνοχή, κατά 5% και 7%, και μέσω της εξεύρεσης νέων πόρων.
Η Επιτροπή προτείνει τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού μέσω ενός συνδυασμού νέων κονδυλίων (περίπου 80%), ανακατανομών και εξοικονομήσεων (περίπου 20%). Ειδικότερα, προτείνεται να απλουστευθεί ο ισχύων ίδιος πόρος που βασίζεται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και να καθιερωθεί ένα «καλάθι» νέων ιδίων πόρων.
Το προτεινόμενο καλάθι νέων ιδίων πόρων περιλαμβάνει:
το 20% των εσόδων από το σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων θερμοκηπίου,
έναν συντελεστή καταβολής 3% που θα εφαρμόζεται στη νέα κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών,
μια εθνική εισφορά επί της ποσότητας των μη ανακυκλούμενων απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών σε κάθε κράτος-μέλος (0,80 ευρώ ανά κιλό).
Οι παραπάνω ίδιοι πόροι θα αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 12% του συνολικού προϋπολογισμού της Ε.Ε. και θα μπορούσαν να συνεισφέρουν έως και 22 δισ. ευρώ.
Χρηματοδότηση ΟΝΕ
Η πρόταση για την Ευρωζώνη δεν είναι αυτή που ζητάει ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος θέλει έναν ξεχωριστό προϋπολογισμό, ενώ η Κομισιόν μιλάει για «δύο νέα χρηματοδοτικά μέσα», εντός του υπάρχοντος προϋπολογισμού. Ωστόσο, στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η Επιτροπή θα πρέπει να κρατήσει ισορροπίες, γιατί από την άλλη πλευρά οι βόρειες χώρες απορρίπτουν την πρόταση Μακρόν. Η Κομισιόν προτείνει για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο δύο νέα μέσα:
Ένα νέο Πρόγραμμα Στήριξης Μεταρρυθμίσεων, το οποίο με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 25 δισ. ευρώ θα παρέχει χρηματοδοτική και τεχνική στήριξη σε όλα τα κράτη-μέλη για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων προτεραιότητας.
Μια Ευρωπαϊκή Λειτουργία Σταθεροποίησης Επενδύσεων, η οποία θα συμβάλλει στη διατήρηση των επιπέδων των επενδύσεων σε περιπτώσεις μεγάλων ασύμμετρων κλυδωνισμών. Θα λάβει αρχικά τη μορφή δανείων αντιστήριξης εγγυημένων από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., ύψους έως και 30 δισ. ευρώ.
Μια σημαντική καινοτομία στον προτεινόμενο προϋπολογισμό είναι ο ενισχυμένος δεσμός μεταξύ της χρηματοδότησης της Ε.Ε. και του κράτους δικαίου. Εδώ η Κομισόν «φωτογραφίζει» χωρίς φυσικά να κατονομάζει τις ανατολικές χώρες, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία. Η Επιτροπή προτείνει έναν ειδικό μηχανισμό για την προστασία του προϋπολογισμού της Ε.Ε. από χρηματοοικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη-μέλη.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα υποβάλει, τις επόμενες εβδομάδες, λεπτομερείς προτάσεις για τα μελλοντικά χρηματοδοτικά προγράμματα ανά τομέα, ενώ στη συνέχεια το Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα και με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν υπάρχει περιθώριο για καθυστερήσεις, ενώ υπενθυμίζει ότι οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τον τρέχοντα προϋπολογισμό (2014-2020) της Ε.Ε. διήρκεσαν πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν βασικά χρηματοδοτικά προγράμματα και να αναβληθούν έργα με ουσιαστικές δυνατότητες προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης. Συνεπώς, πρέπει να δοθεί ύψιστη προτεραιότητα στις διαπραγματεύσεις και στην επίτευξη συμφωνίας πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (23-26 Μαΐου 2019) και τη διάσκεψη κορυφής της Ε.Ε., στο Σιμπίου (Ρουμανία), στις 9 Μαΐου 2019, τονίζει. Πάντως, σε σχέση με την προτεινόμενη μείωση των δαπανών της ΚΑΠ, εντονότατη ήταν η αντίδραση της γαλλικής κυβέρνησης, η οποία την χαρακτηρίζει «τυφλή» και συνεπώς απαράδεκτη.