Σημεία σύγκλισης και «αγκάθια» για τη μεταρρύθμιση της Ευρώπης
Τι απαντά η Γερμανίδα καγκελάριος στις προτάσεις του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν
Απάντηση εφ’ όλης της ύλης έσπευσε να δώσει η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ στις ιδέες του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για μεταρρύθμιση της Ευρώπης, σε μια προσπάθεια να αποφύγει μια καταστροφική ρήξη με το Παρίσι, σε μια περίοδο μάλιστα που ένας ισχυρός γαλλογερμανικός άξονας αποκτά βαρύνουσα σημασία. Με τον χρόνο να μετρά πλέον αντίστροφα έως τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στα τέλη Ιουνίου, οπότε οι δύο ηγέτες έχουν δεσμευθεί να παρουσιάσουν τις κοινές προτάσεις τους για τη μεταρρύθμιση της Ε.Ε., η κα Μέρκελ δέχεται έντονες πιέσεις, αλλά και επικρίσεις, ότι δεν έχει καταφέρει να τα βρει με τον Γάλλο πρόεδρο, την ώρα που η Ευρώπη καλείται να επιδείξει ενιαίο μέτωπο απέναντι στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και επιβάλλει δασμούς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. «Αγκάθι» παραμένει το θέμα της αμοιβαιοποίησης του χρέους, ενώ διαφωνίες σε επιμέρους ζητήματα εντοπίζονται και στην υιοθέτηση ενός νέου κοινοτικού προϋπολογισμού, κάτι που δείχνει ότι χρειάζεται ακόμη μεγάλη προσπάθεια και από τις δύο πλευρές για να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στο Παρίσι και στο Βερολίνο.
Στη συνέντευξή της στην κυριακάτικη έκδοση της «Frankfurter Allgemeine» (FAS), η Γερμανίδα καγκελάριος δεν φαίνεται να συγκλίνει προς τις απόψεις του κ. Μακρόν και ειδικά στο κορυφαίο θέμα του χρέους, κάτι που πιθανόν να οδηγήσει σε σύγκρουση με το Παρίσι. Αποκλείοντας το ενδεχόμενο ελάφρυνσης χρέους της Ιταλίας, η κα Μέρκελ άδραξε την ευκαιρία να επαναλάβει τη σαφή θέση του Βερολίνου ότι η αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε. δεν σημαίνει και μετατροπή της ζώνης του ευρώ σε ένωση χρέους. «Η αλληλεγγύη μεταξύ των εταίρων του ευρώ δεν θα πρέπει ποτέ να οδηγήσει σε ένωση χρέους, αντιθέτως θα πρέπει να βοηθήσει κάποιες χώρες έτσι ώστε να βοηθηθούν οι ίδιες» είπε χαρακτηριστικά.
Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο
Η Γερμανίδα καγκελάριος ρωτήθηκε πόσο αποφασισμένη είναι να βοηθήσει τον Εμανουέλ Μακρόν να υλοποιήσει το όραμά του για περισσότερη αλληλεγγύη στην Ευρωζώνη. Ο κ. Μακρόν ζητεί τη μετατροπή του υπάρχοντος Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ΕΜΣ) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ), το οποίο να λειτουργεί ως προστατευτική ασπίδα σε οιαδήποτε μελλοντική χρηματοοικονομική κρίση στην Ευρωζώνη, η οποία «γονάτισε» από την κρίση χρέους το 2009. Η κα Μέρκελ συμφωνεί με τη μετεξέλιξη του ΕΜΣ σε ένα ΕΝΤ, στα πρότυπα του ΔΝΤ. Πέρα από τα μακροπρόθεσμα δάνεια διάρκειας 30 ετών που θα δίδονται υπό τον όρο εκτεταμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, πρότεινε ακόμη οι χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξαιτίας εξωτερικών περιστάσεων, να βοηθιούνται με βραχυπρόθεσμα δάνεια, για παράδειγμα με διάρκεια πέντε ετών. Σε αντίθεση, όμως, με τις προτάσεις Μακρόν, η καγκελάριος τονίζει ότι θα πρέπει να υπάρχουν και εδώ σαφείς προϋποθέσεις: «Πάντα υπό τον όρο, φυσικά, ότι θα είναι περιορισμένου ύψους και θα αποπληρώνονται πλήρως».
Σύμφωνα με την καγκελάριο, το ΕΝΤ θα πρέπει να αξιολογεί την οικονομική κατάσταση σε όλα τα κράτη-μέλη με δική του αρμοδιότητα, να αξιολογεί τη βιωσιμότητα του χρέους των κρατών-μελών και «να διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία, τα οποία εν ανάγκη θα την αποκαθιστούν. Θα πρέπει να είναι οργανωμένο διακρατικά και από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τους δύο πυλώνες σταθερότητας της ζώνης του ευρώ». Υπενθυμίζεται ότι αρκετοί βουλευτές από τους Χριστιανοδημοκράτες δεν βλέπουν με καλό μάτι τις προτάσεις Μακρόν, εκδηλώνοντας ανησυχίες ότι η έκκλησή του για μεγαλύτερη αλληλεγγύη θα μπορούσε να σημάνει χρήση δημοσίου χρήματος της Γερμανίας για τη χρηματοδότηση προβληματικών χωρών-μελών.
Ο προϋπολογισμός
Επίσης, η κα Μέρκελ τάχθηκε υπέρ της σταδιακής εισαγωγής ένας επενδυτικού προϋπολογισμού στη ζώνη του ευρώ, έτσι ώστε να επισπευσθεί η οικονομική σύγκλιση των χωρών της Ευρωζώνης. Το ύψος του θα πρέπει να κυμαίνεται «σε μικρό διψήφιο νούμερο δισεκατομμυρίων ευρώ». Δεν διευκρινίζει ωστόσο εάν αυτός ο προϋπολογισμός θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του τακτικού προϋπολογισμού της Ε.Ε. ή -σύμφωνα με τις ιδέες Μακρόν- εάν θα πρέπει να βρίσκεται στην αρμοδιότητα των υπουργών Οικονομικών της ζώνης του ευρώ. Η Γερμανίδα καγκελάριος τάχθηκε υπέρ της εξισορρόπησης των οικονομικών διαφορών στην Ευρωζώνη μέσω ενός τέτοιου προϋπολογισμού. Ένας τέτοιος επενδυτικός προϋπολογισμός είχε ήδη συμπεριληφθεί στη συμφωνία συνασπισμού μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU/CSU) και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας (SPD). Η καγκελάριος τάχθηκε υπέρ της ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027 πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019. «Στους σημερινούς αβέβαιους καιρούς, η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να δράσει ανά πάσα στιγμή» είπε. «Αν αναβάλουμε τις συζητήσεις, θα μπορούσε να συμβεί να μην μπορούν να χορηγούνται για έναν ολόκληρο χρόνο υποτροφίες Erasmus ή να καθυστερήσει η αναδιοργάνωση της Frontex ή η υλοποίηση σημαντικών σχεδίων για την καταπολέμηση των λόγων της φυγής (των προσφύγων), για να μην αναφέρουμε τα διαρθρωτικά ταμεία και τα σημαντικά ερευνητικά προγράμματα» προσέθεσε. Με τα χρήματα αυτά, είπε, θα πρέπει να στηρίζονται κυρίως οι χώρες με αδύναμες υποδομές, να επιβραβεύονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να δίδεται ώθηση σε επενδύσεις του μέλλοντος.
Επιπλέον, η κα Μέρκελ συμφωνεί με τον πρόεδρο Μακρόν για μια στενότερη ευρωπαϊκή συνεργασία στην αμυντική πολιτική: «Διάκειμαι θετικά στην πρόταση του προέδρου Mακρόν για μια πρωτοβουλία επέμβασης» είπε. Ωστόσο, μια τέτοια δύναμη επέμβασης με μια κοινή στρατιωτική και στρατηγική κουλτούρα θα πρέπει να ενταχθεί στη δομή της αμυντικής συνεργασίας, τόνισε, εν όψει της συμφωνηθείσας στενότερης συνεργασίας των κρατών-μελών της Ε.Ε. (Pesco). Ωστόσο, η καγκελάριος έθεσε τον περιορισμό ότι ο γερμανικός στρατός πρέπει να παραμείνει ένας «κοινοβουλευτικός στρατός», όπως αποκαλείται, έτσι ώστε κάθε στρατιωτική αποστολή στο εξωτερικό θα πρέπει πάντα να εγκρίνεται από το γερμανικό κοινοβούλιο εκ των προτέρων. Μια τέτοια πρωτοβουλία παρέμβασης δεν σημαίνει επίσης «ότι θα συμμετέχουμε σε κάθε στρατιωτική αποστολή» εξήγησε. Ακόμη, ζήτησε να υπάρξουν κοινά στάνταρντ για το άσυλο, μία ευρωπαϊκή δύναμη αστυνόμευσης των συνόρων και μία πανευρωπαϊκή υπηρεσία μετανάστευσης, ικανή να αξιολογεί τις αιτήσεις για άσυλο.
Η γαλλική πλευρά
Πηγές από τη γαλλική κυβέρνηση, σχολιάζοντας τις δηλώσεις Μέρκελ, ανέφεραν ότι οι τελευταίες της προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης δείχνουν πρόοδο και αποτελούν ένα σαφέστατο βήμα προς τις γαλλικές θέσεις. Υπογράμμισαν, όμως, ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά για να υπάρξει μία φιλόδοξη συμφωνία για τη νομισματική ένωση.