Ο ευρωπαϊκός Νότος δοκιμάζεται
Το 2012, οι PIGS -Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία- είχαν παρασυρθεί στη δίνη της κρίσης χρέους, που είχε οδηγήσει την Ευρωζώνη στο χείλος της κατάρρευσης. Έξι χρόνια αργότερα και η Ευρώπη φαίνεται πως είναι αντιμέτωπη με μια νέα υπαρξιακή κρίση. Αυτή τη φορά η εστία εντοπίζεται στις PHIGS Πολωνία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία. Και μπορεί οι προκλήσεις να είναι περισσότερο περίπλοκες, καθώς δεν περιορίζονται μόνο σε ζητήματα οικονομικής φύσεως, καταλήγουν όμως σε κοινό παρονομαστή: την εντεινόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια με το πολιτικό κατεστημένο. Δυσαρέσκεια που ενισχύει τη φωνή του λαϊκισμού, των ευρωσκεπτικιστών και των ευρύτερων αντισυστημικών δυνάμεων. Το πολιτικό δράμα της Ιταλίας ήταν ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αγορές υποδέχθηκαν με ανακούφιση τον σχηματισμό κυβέρνησης, προβληματίζονται όμως για την ατζέντα του συνασπισμού ΛέγκαΠέντε Αστέρων. Οι υποσχέσεις για φοροελαφρύνσεις και αυξήσεις κρατικών δαπανών συνιστούν ριψοκίνδυνη στρατηγική για μια χώρα με χρέος που ήδη υπερβαίνει τα δύο τρισ. ευρώ.
Πολιτικό δράμα έχουμε και στην Ισπανία, με την απομάκρυνση Ραχόι εξαιτίας του σκανδάλου διαφθοράς και την αντικατάστασή του από τον Σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ. Το κόμμα του όμως διατηρεί μόλις 84 από τις 850 έδρες του ισπανικού κοινοβουλίου. Ο ευρωπαϊκός Νότος δοκιμάζεται, σε μια εποχή που η Ελλάδα προετοιμάζεται να εξέλθει του μνημονίου. Η έξοδός της θα μπορούσε να γίνει μετ’ εμποδίων, εάν Ρώμη και Μαδρίτη κλονίσουν την εμπιστοσύνη των αγορών. Πολωνία και Ουγγαρία είναι τα υπόλοιπα μέλη του κλαμπ PHIGS. Και μπορεί οικονομικά ή δημοσιονομικά να μην εμπνέουν ανησυχίες, βρίσκονται όμως σε πόλεμο με τις Βρυξέλλες και σε διάφορα μέτωπα: μεταναστευτικό, ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ελευθερία του Τύπου και δημοκρατικές αξίες γενικότερα. Ο Πολωνός πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα, έχει παρομοιάσει τη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε. με «κατοχή». Στην Ουγγαρία, ο ακροδεξιός πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν, ο οποίος εξασφάλισε πρόσφατα τρίτη θητεία, έχει χαρακτηρισθεί από πολλούς ως ο «Τραμπ της Ευρώπης». Η ενότητα της Ευρώπης ήταν το όνειρο λίγων, σύμφωνα με τον Κόνραντ Αντενάουερ, εκ των ιδρυτών της Ε.Ε. Η διάλυσή της προς το συμφέρον πολλών. Μόνο με αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση της στενότερης Ένωσης θα κάνει τις φωνές της αμφισβήτησης να σιωπήσουν.