Νέα εργαλεία αγροτικής χρηματοδότησης
Κινητικότητα από τράπεζες και funds για τον ανασχεδιασμό των πακέτων με βάση τη νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική
Μολονότι η Ελλάδα θα πρέπει να θεωρείται ως μία από τις κερδισμένες χώρες σε ό,τι αφορά τα κονδύλια της κοινής γεωργικής πολιτικής της περιόδου 2021-2027 σε σχέση με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκή Επιτροπής, εντούτοις ο τρόπος που θα σχεδιάσει η χώρα μας τη χρηματοδότηση των αγροτών της θα εξελιχθεί σε σημείο κομβικό για την εξέλιξη του κλάδου. Η Ε.Ε. «πετάει» το μπαλάκι στις χώρες-μέλη, προβλέποντας αυτή τη φορά αύξηση των εθνικών ποσοστών συγχρηματοδότησης.
Άμεση λοιπόν θα πρέπει να θεωρείται η ανάγκη του ανασχεδιασμού των πακέτων χρηματοδότησης που προσφέρουν οι τράπεζες στον γεωργικό τομέα με βάση τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. στο διάστημα 20212027, ενώ διατηρείται η εκτίμηση πως κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν και ειδικά funds που θα δημιουργηθούν από μονάδες του χώρου να αναπτύξουν δραστηριότητα για να καλύψουν τις ανάγκες αυτές. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ήδη διεξάγονται σχετικές συζητήσεις ανάμεσα σε κεφαλαιούχους με εμπειρία στον χώρο αυτόν, Έλληνες αλλά και διεθνείς παίκτες.
Η εκσυγχρονισμένη Κοινή Γεωργική Πολιτική θα εστιάσει περισσότερο στο περιβάλλον και το κλίμα, θα στηρίξει τη μετάβαση προς έναν πιο βιώσιμο γεωργικό τομέα, θα στηρίξει την ανάπτυξη δυναμικών αγροτικών περιοχών. Η εκσυγχρονισμένη αυτή πολιτική θα διαθέτει έναν προϋπολογισμό 365 δισ. ευρώ και θα εξακολουθήσει να οικοδομείται γύρω από δύο πυλώνες: 1. άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς και 2. στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο αυτό σκέλος, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση των εθνικών ποσοστών συγχρηματοδότησης. Επιπλέον λοιπόν ποσό ύψους 10 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» θα υποστηρίξει την έρευνα και την καινοτομία στους τομείς τροφίμων, γεωργίας, αγροτικής ανάπτυξης και βιοοικονομίας.
Η Επιτροπή προτείνει μείωση των ενισχύσεων άνω των 60.000 ευρώ και την υποχρεωτική επιβολή ανώτατου ορίου για ενισχύσεις άνω των 100.000 ευρώ ανά γεωργική εκμετάλλευση. Το κόστος της εργασίας θα λαμβάνεται πλήρως υπόψη. Σκοπός αυτού του μέτρου είναι να διασφαλιστεί δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων.
Οι μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα λάβουν υψηλότερο επίπεδο στήριξης ανά εκτάριο, ενώ οι χώρες θα πρέπει να αφιερώνουν τουλάχιστον το 2% της κατανομής των άμεσων πληρωμών τους για να βοηθήσουν τους νέους γεωργούς να εγκατασταθούν. Αυτό θα συμπληρωθεί με χρηματοδοτική στήριξη για την αγροτική ανάπτυξη και με διάφορα μέτρα που θα διευκολύνουν τις μεταβιβάσεις γαιών.
Τα κράτη-μέλη θα αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά το πώς χρησιμοποιούν τα χρηματοδοτικά κονδύλια που τους αναλογούν, αφού θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να μεταφέρουν μεταξύ άμεσων ενισχύσεων και αγροτικής ανάπτυξης, και το αντίστροφο, έως και το 15% των κονδυλίων της ΚΓΠ που τους αναλογούν, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα χρηματοδότησης των προτεραιοτήτων και των μέτρων τους.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο ρόλος του σχεδιασμού της χρηματοδότησης εμφανίζεται κομβικός.
Τι αλλάζει στη Συμβολαιακή
Οι τράπεζες, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, έχουν αναπτύξει την έννοια της Συμβολαιακής Γεωργίας.
Τι καλύπτει μέχρι στιγμής η Συμβολαιακή Γεωργία:
Την ανάγκη των παραγωγών να διασφαλίζουν ένα εγγυημένο εισόδημα.
Την επιθυμία των αγροτικών βιομηχανιών να έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε προϊόντα διασφαλισμένης ποιότητας και ποσότητας.
Η φιλοσοφία της Συμβολαιακής Γεωργίας δεν αλλάζει. Ωστόσο, σε αυτήν θα πρέπει να συμπεριληφθούν και άλλα αντικείμενα, αφού οι άμεσοι πόροι χρηματοδότησης φαίνεται πως θα περιοριστούν σε κάποιες περιπτώσεις και όπως δείχνουν τα πράγματα αυτό θα αγγίξει κυρίως τους μεγαλύτερους αγρότες.
Μπορεί η περίοδος 20212027 να φαίνεται εξαιρετικά μακρινή, όμως ούτε κατά την έναρξή της ούτε κατά τη λήξη της η χώρα μας αναμένεται να έχει φύγει από την κρίση. Τα δε 18,3 δισ. ευρώ που προτείνεται να χρηματοδοτήσουν τις γεωργικές δράσεις της χώρας μας φαντάζουν αρκετά μέσα από συγκεκριμένες προϋποθέσεις που θα πρέπει να αναζητηθούν στο πλαίσιο αναδιαμόρφωσης του τρόπου λειτουργίας της Συμβολαιακής Γεωργίας.
Οι νέες προτάσεις της Κομμισιόν, καθώς φανερά προωθούν αναδιανομή πόρων βοηθούν αν όχι προτρέπουν σε συνεταιριστικές δράσεις και στη δημιουργία αντίστοιχων προϊόντων. Η ύπαρξη συνεταιρισμών που χρηματοδοτούνται είναι ένας από τους τρόπους που έχουν στη διάθεσή τους οι αγρότες να μοιράσουν πόρους στο πλαίσιο των αναγκών τους και με βάση τα όσα θα προβλέπει η νέα ΚΑΠ.
Οι νέες δράσεις της Ε.Ε. ζητούν να είναι ευκολότερη η μεταβίβαση γαιών και να προβλεφθούν σχετικές εθνικές πολιτικές. Αυτό κατατείνει στη μελέτη και τελικώς τη διαμόρφωση ενός ευέλικτου συστήματος ενεχύρων αποδεκτού από τα πιστωτικά ιδρύματα ή τα funds που θα οργανώνουν τις χρηματοδοτήσεις. Τα ενέχυρα αυτά δεν θα πρέπει να κατευθύνονται από τις τράπεζες ή τα funds εκτός γεωργικού κλάδου σε περίπτωση που καταπίπτουν, αλλά να επανέρχονται σε άλλους αγρότες.
Η καθετοποίηση της χρηματοδότησης από την πρωτογενή παραγωγή στη μεταποίηση γίνεται ακόμη επιτακτικότερη.
Τα κίνητρα που θα δοθούν μέσω κοινοτικών πόρων για να ενταχθούν νέοι αγρότες στην παραγωγή θα πρέπει να μετατραπούν σε ευέλικτα χρηματοδοτικά προϊόντα από τις τράπεζες, που να εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό.
Ο σχεδιασμός μικτών προϊόντων που να χρηματοδοτούν τον γεωργικό τομέα και την προστασία του κλίματος σύντομα θα αποτελέσει αίτημα των αγροτών.
Η Συμβολαιακή Γεωργία εξελίχθηκε μέχρι τώρα σε μία σημαντική και ανακουφιστική λύση για τους αγρότες της χώρας μας. Στην παρούσα φάση καλείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Οι προτάσεις της Κομισιόν για τη νέα ΚΓΠ δίνουν στα κράτη-μέλη μεγαλύτερη ευελιξία και αρμοδιότητες για να επιλέγουν πώς και πού να επενδύουν τη χρηματοδότηση της ΚΓΠ η οποία τους αναλογεί, με σκοπό την επίτευξη φιλόδοξων στόχων που τίθενται σε επίπεδο Ε.Ε. για έναν έξυπνο, ανθεκτικό, βιώσιμο και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα.
Ο σχεδιασμός όμως της χρηματοδότησης και μόνον είναι αυτός που μπορεί να δημιουργήσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Οι ελληνικές τράπεζες που έχουν εν πολλοίς πρωτοπορήσει στο θέμα αυτό έχουν μπροστά τους ικανό αλλά όχι ατελείωτο διάστημα ανασχεδιασμού αυτών των πολιτικών. Μέσα δε στον ανασχεδιασμό θα πρέπει να συνυπολογίσουν και την απελευθέρωση των capital controls, η οποία κάτω και από τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις θα έχει συντελεστεί μέχρι το 2021.