Η προσφυγική κρίση ρίχνει σκιά στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής
Κοντά σε συμφωνία για τις αλλαγές στην Ευρωζώνη - Συνάντηση σήμερα στο Βερολίνο Μέρκελ-Μακρόν-Γιούνκερ
Βερολίνο και Παρίσι βρίσκονται πολύ κοντά σε μια συμφωνία για τις αλλαγές στην Ευρωζώνη, εν όψει της συνάντησης των Ευρωπαίων ηγετών στις 28-29 Ιουνίου. Στο πλαίσιο αυτό σημαντική θεωρείται η σημερινή συνάντηση της Άγκελα Μέρκελ, του Εμανουέλ Μακρόν και του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στο Βερολίνο, όπου εκτός από το ζήτημα αυτό θα συζητηθεί επίσης το προσφυγικό, που έχει «φουντώσει» σε πολλές χώρες απειλώντας την ομαλή έκβαση της συνόδου κορυφής.
Σε σχέση με τις αλλαγές στην Ευρωζώνη, τις τελευταίες μέρες άρχισε να διαμορφώνεται το περίγραμμα της συμφωνίας, το οποίο αρχικά αναμένεται να συμφωνηθεί σε επίπεδο γαλλογερμανικού άξονα και στη συνέχεια να οριστικοποιηθεί με ενδεχόμενες προσαρμογές στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Σύμφωνα σε όλες τις ενδείξεις, το Βερολίνο υποχωρεί σε σχέση με τις αρχικές του θέσεις στο θέμα του προϋπολογισμού της Ευρωζώνης, έστω λιγότερο από όσο θα ήθελε ο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ετοιμάζεται να υποχωρήσει, αλλά ακόμη δεν έχει διαμορφωθεί το εύρος, στο θέμα της Τραπεζικής Ένωσης και της εγγύησης των καταθέσεων.
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος κάνει πίσω στο θέμα της μετατροπής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε κοινοτικό όργανο, καθώς επίσης και σε σχέση με την πρότασή του για θέσπιση θέσης Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών.
Ειδικότερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να αποφασίσουν επί της αρχής την πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία των δύο νέων χρηματοδοτικών μέσων. Το πρώτο με προικοδότηση 30 δισ. ευρώ θα διασφαλίζει με άτοκα δάνεια τη χρηματοδότηση δημόσιων επενδύσεων σε χώρες που πλήττονται από «ασύμμετρο σοκ» και το δεύτερο με 25 δισ. ευρώ θα πριμοδοτεί τα κράτη-μέλη για την πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ο κ. Μακρόν ζητούσε περισσότερα χρήματα για το ταμείο στήριξης των επενδύσεων σε περιόδους κρίσης και είναι πολύ πιθανό το τελικό ποσό να αυξηθεί.
Σε σχέση με τον ESM, όλα δείχνουν ότι θα παραμείνει διακυβερνητικό όργανο, γιατί επιμένει το Βερολίνο, ενώ το Παρίσι και η Κομισιόν ζητούσαν να ενσωματωθεί στη συνθήκη. Επιπλέον, για πολιτικούς λόγους μάλλον δεν θα μετονομαστεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Ωστόσο, αναμένεται να διευρυνθεί η λειτουργία και αυτό είναι σημαντικό, πιθανότατα προς δύο κατευθύνσεις:
πέρα από τις διασώσεις έναντι μνημονίου χωρών που κινδυνεύουν με χρεοκοπία, σχεδιάζεται να χορηγεί και δάνεια σε περίπτωση απρόβλεπτων εξωτερικών κινδύνων που απειλούν την οικονομία κράτους-μέλους,
την προσωρινή ταμειακή διευκόλυνση του ευρωπαϊκού ταμείου εξυγίανσης και εκκαθάρισης τραπεζών.
Αναφορικά με την Τραπεζική Ένωση, το ζητούμενο είναι υπό ποιους όρους και πότε η Άγκελα Μέρκελ θα δεχθεί την πανευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων. Τις τελευταίες μέρες το Βερολίνο έχει σκληρύνει εκ νέου τη στάση του, ζητώντας πρώτα να μειωθούν οι κίνδυνοι για τις τράπεζες του Νότου της Ευρωζώνης και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και μετά να προχωρήσει η εγγύηση των καταθέσεων.
Ωστόσο, για το Παρίσι και τις χώρες του Νότου η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης με την εγγύηση των καταθέσεων είναι μείζον θέμα, ενώ παρόμοια θέση έχουν η Κομισιόν και η ΕΚΤ. Το πιθανότερο είναι ότι οι Γερμανοί θα κάνουν υποχωρήσεις, το ζητούμενο είναι το πόσο μεγάλες θα είναι αυτές.
Από εκεί και πέρα, το προσφυγικό ζήτημα έχει λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις τις τελευταίες ημέρες, απειλώντας ακόμη και τη διάλυση της γερμανικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητηθεί το θέμα της αναθεώρησης του λεγόμενου κανονισμού του Δουβλίνου, ο οποίος με τη σημερινή του μορφή δεν λειτουργεί γιατί η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών δεν είναι θεσμοθετημένη με αποτέλεσμα να δέχονται όλο το βάρος οι λεγόμενες χώρες της πρώτης γραμμής, κυρίως η Ελλάδα και η Ιταλία. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης απορρίπτουν όλες τις συμβιβαστικές προτάσεις για πρόβλεψη μετεγκαταστάσεων προσφύγων όταν οι χώρες της πρώτης γραμμής δέχονται μεγάλες πιέσεις.
Από την άλλη η νέα ιταλική κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά να δεχθεί νέους αιτούντες άσυλο στην επικράτειά της, θεωρώντας ότι θα πρέπει να υπάρξει προηγουμένως συμφωνία για τον καταμερισμό των βαρών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Υπέρ της ευρωπαϊκής λύσης τάσσεται και η κ. Μέρκελ, η οποία έχει έρθει σε ευθεία σύγκρουση για το θέμα αυτό με τους εταίρους της στην κυβέρνηση, τους Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας.
Το βέβαιο είναι πως με τα σημερινά δεδομένα δεν πρόκειται να υπάρξει απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την αναθεώρηση του κανονισμού του Δουβλίνου. Ωστόσο, πρέπει να βρεθεί μια προσωρινή φόρμουλα που θα αποτρέψει μια ανοικτή κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα μπορούσε να έχει ανυπολόγιστες πολιτικές συνέπειες για την Ε.Ε.
Το σενάριο που προωθείται από τον γαλλογερμανικό άξονα είναι να ληφθεί μια απόφαση σε επίπεδο Ευρώπης για τη δραστική ενίσχυση της υπηρεσίας φύλαξης των εξωτερικών συνόρων (FRONTEX) και να δημιουργηθούν κατάλληλες υποδομές σε μη κοινοτικές χώρες, στις οποίες θα εξετάζονται τα αιτήματα ασύλου, δηλαδή αυτό να γίνει εκτός επικράτειας Ε.Ε. Μια τέτοια απόφαση θα μπορούσε να εκτονώσει τη σημερινή κρίση έως ότου υπάρξει οριστική συμφωνία για την αναθεώρηση του Δουβλίνου.
Χθες στις Βρυξέλλες η Κομισιόν τάχθηκε κατά μονομερών ενεργειών στο προσφυγικό ζητώντας ευρωπαϊκή λύση, ενώ τη θέση αυτή προτάσσουν τόσο η Άγκελα Μέρκελ όσο και ο Εμανουέλ Μακρόν.