«Συνταγή» ανάπτυξης από τα e-φαρμακεία

Καταγράφουν διψήφια άνοδο τζίρου τα τελευταία χρόνια, με τον κύκλο εργασιών για το 2018 να εκτιμάται στα 128 εκατ. ευρώ

Με ρυθμό ανόδου της τάξης του 16% κινείται ο τζίρος των ηλεκτρονικών φαρμακείων, ο οποίος χωρίς το ΦΠΑ αναμένεται το 2018 να φθάσει σε επίπεδα της τάξης των 128 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας συμβούλων ηλεκτρονικού επιχειρείν Convert Group, η αγορά παρουσιάζει σταθερή άνοδο με διψήφιο ρυθμό τα τελευταία χρόνια και το 2017 εκτιμάται ότι έκλεισε στα 110 εκατ. ευρώ, έναντι 90 εκατ. ευρώ το 2016 και περίπου 69 εκατ. ευρώ το 2015. Την ίδια στιγμή σημαντική αύξηση παρουσιάζει και ο αριθμός των ηλεκτρονικών φαρμακείων που με βάση τα στοιχεία του Ιουνίου που συγκέντρωσε η εταιρεία φτάνουν στα περίπου 305 από 250 έναν χρόνο πριν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Convert Group, τα οποία παρουσιάστηκαν στο 3ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο για το Ηλεκτρονικό Φαρμακείο με τίτλο «Η Επόμενη Μέρα του Ηλεκτρονικού Φαρμακείου», ο ρυθμός ανόδου της τάξης του 16% αν και θεωρείται ικανοποιητικός δεν θα έλεγε κανείς ότι αντιπροσωπεύει τη ραγδαία ανάπτυξη την οποία «αξίζει» ο κλάδος των ηλεκτρονικών φαρμακείων. Σε αυτήν την παράμετρο διαπιστώνεται και σημαντική αναπτυξιακή διάσταση στον κλάδο, ο οποίος όμως εμφανίζει σημαντική συγκέντρωση και επίσης αποτελεί ένα πολύ μικρό ποσοστό από τη συνολική φαρμακευτική αγορά. Εξάλλου τα ηλεκτρονικά φαρμακεία δεν μπορούν να αποσπάσουν κανένα μερίδιο από την αγορά φαρμάκου που αποτελεί τον βασικό κορμό των πωλήσεων των φαρμακείων γενικά, παρά μόνο ένα μικρό μερίδιο από την αγορά των ΜΗΣΥΦΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, από το σύνολο των ηλεκτρονικών φαρμακείων τα δύο τρίτα έχουν σημαντική κίνηση με πάνω από 5 χιλιάδες επισκέψεις τον μήνα, όμως το 10%, ήτοι τα 30 μεγαλύτερα, πραγματοποιεί το 80% του συνολικού τζίρου. Επίσης διαπιστώνεται ότι μόλις ένας μικρός αριθμός φαρμακείων προσελκύει τη μισή επισκεψιμότητα των καταναλωτών στο σύνολο των φαρμακείων. Ειδικότερα, στο 7% των «παιχτών» για το 2017 αντιστοιχούσε το 51% της συνολικής επισκεψιμότητας. Σε αυτήν την ομάδα ανήκουν οι «πολλοί μεγάλοι παίκτες». Ακολουθεί η ομάδα των «μεγάλων παικτών» οι οποίοι αποτελούν το 8% της αγοράς και στους οποίους κατευθύνεται ένα 15% της επισκεψιμότητας.

Σημειώνεται βέβαια ότι η επισκεψιμότητα δεν συνδέεται 100% με τον τζίρο, αλλά, όπως ανέφερε κατά τη σχετική παρουσίαση η κ. Έλενα Χαϊλαζοπούλου, Head of eRetail Audit της Convert Group, είναι «βασικό στοιχείο της εξίσωσης από την οποία προσδιορίζεται ο τζίρος». Για τον δε ρυθμό ανάπτυξης στο 16% σημείωσε ότι είναι χαμηλότερος των προηγούμενων δύο ετών, αλλά αυτό είναι αναμενόμενο από τη στιγμή που η αγορά ωριμάζει.

Σχετικά με τις κατηγορίες προϊόντων που διακινούνται μέσα από τα ηλεκτρονικά φαρμακεία, η μεγαλύτερη, η οποία έχει μερίδιο 51%, είναι τα προϊόντα ομορφιάς και προσωπικής περιποίησης. Ακολουθεί με μερίδιο 28% η κατηγορία των βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής, με 14% η βρεφική και παιδική φροντίδα, στην οποία περιλαμβάνονται από τροφές και πάνες έως παιδικά δερμοκαλλυντικά. Στο υπόλοιπο 7% περιλαμβάνονται διάφορες κατηγορίες, όπως κάποια σκευάσματα αυτοφροντίδας, για παράδειγμα τα σιρόπια.

Με βάση λοιπόν τις προηγούμενες μετρήσεις ο κλάδος των προϊόντων ομορφιάς και προσωπικής περιποίησης στα online φαρμακεία έχει τζίρο περί τα 55 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό εκτιμάται ως το 16,5% του συνολικού τζίρου της κατηγορίας στο σύνολο του δικτύου των φαρμακείων, δηλαδή online και φυσικά καταστήματα.

Η ανάλυση της Convert προχωρά και σε λεπτομερή παρουσίαση για το ποια προϊόντα της συγκεκριμένης κατηγορίας έχουν μεγάλη βαρύτητα αλλά και ανάπτυξη. Το 22% λοιπόν αφορά προϊόντα περιποίησης προσώπου, μια κατηγορία η οποία το πρώτο τρίμηνο του 2018 σημείωσε άνοδο 12,6%, με τα μισά από αυτά τα προϊόντα να αφορούν σκευάσματα αντιγήρανσης και τα οποία σημείωσαν άνοδο 17,5%. Ακολουθούν τα προϊόντα σώματος με 7,6% και τα αντηλιακά με μερίδιο 7,5%.

Λόγω των προτιμήσεων των καταναλωτών διαπιστώνουμε ότι και οι δημοφιλείς εταιρείες ανήκουν στις συγκεκριμένες κατηγορίες. Συγκεκριμένα υψηλά μερίδια έχουν οι Frezyderm, Κορρές, Vichy, Apivita, La Roche Posay, Pampers, Solgar, Avene, Intermed, Power Health κ.ά.

Η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών πωλήσεων αποτελεί μια σημαντική διέξοδο για τα ελληνικά φαρμακεία, τα οποία διαπιστώνουν σταθερά μείωση πωλήσεων από τη βασική κατηγορία των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Μάλιστα η τελευταία ρύθμιση προκειμένου να δοθούν κίνητρα για τη διείσδυση των γενοσήμων, θα φέρει ένα επιπρόσθετο μέσο κόστος, σχετικά χαμηλό για την ώρα, κατά 500 ευρώ ανά φαρμακείο. Αυτό προκύπτει από το πρόσθετο rebate της τάξης του 0,8% επί των πωλήσεων των off patent πρωτοτύπων φαρμάκων, το οποία θα πρέπει να πληρώνουν οι φαρμακοποιοί.

Υπενθυμίζεται ότι με βάση την τελευταία υπουργική απόφαση σχετικά με την αποζημίωση φαρμάκου, «επιστρατεύονται» κίνητρα και αντικίνητρα από το υπουργείο Υγείας ώστε να επιτύχει τον στόχο της αύξησης της διείσδυσης των γενοσήμων.

Έτσι, μετά την έκπτωση που εισήγαγε για όσους φαρμακοποιούς χορηγούν γενόσημα σε ποσοστό που υπερβαίνει το 25% του όγκου των συνταγογραφούμενων φαρμάκων που εκτελούν (3% για κάθε 10 ποσοστιαίες μονάδες επιπλέον), ακολούθησε το κίνητρο της μηδένισης της συμμετοχής των ασθενών για όσα γενόσημα έχουν ποσοστό συμμετοχής 10%, αλλά και το αντικίνητρο του νέου rebate 0,8% επί της λιανικής τιμής σε όλα τα off patent.

Στην υπουργική απόφαση επίσης αναφέρεται ότι «στις περιπτώσεις που επιλέγεται φάρμακο με λιανική τιμή υψηλότερη από την τιμή αποζημίωσης, ο ασθενή καλύπτει εκτός από την προβλεπόμενη θεσμοθετημένη συμμετοχή, το σύνολο της διαφοράς μεταξύ της τιμής αποζημίωσης και της λιανικής τιμής του φαρμάκου».

Όμως στις «περιπτώσεις που η τιμή αποζημίωσης των γενοσήμων φαρμάκων είναι μικρότερη από τη λιανική τιμή, τότε η τιμή αποζημίωσης αυξάνεται στο επίπεδο της λιανικής τιμής».

Εν ολίγοις, ο ασθενής που θα επιλέξει γενόσημο δεν θα επιβαρυνθεί το κόστος της διαφοράς αν η τιμή της λιανικής είναι υψηλότερη της τιμής αποζημίωσης, αλλά μόνο το προβλεπόμενο ποσοστό συμμετοχής, που μετά τις πρόσφατες αλλαγές αφορά έτσι και αλλιώς μόνο τα γενόσημα με 25% συμμετοχή.

Υπολογίζεται λοιπόν ότι οι φαρμακοποιοί «χάνουν» ένα ποσό της τάξης των 36 εκατ. ευρώ τα οποία πλήρωνε στο ταμείο άμεσα ο ασφαλισμένος ως συμμετοχή. Αυτό το ποσό βέβαια οι φαρμακοποιοί θα το εισπράξουν κάποια στιγμή από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά φυσικά θα πρέπει να το αναμένουν για περίπου 2 μήνες, γεγονός που περιορίζει την άμεση ρευστότητα σε έναν ήδη πιεσμένο κλάδο.