Οι ηγέτες τη δεκαετία του ’80

Η ιδέα των «πρωταθλητών» έρχεται από το παρελθόν. Αρχικά είχαμε συνένωση δυνάμεων εντός των εθνικών συνόρων. Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 έως και το 2002 πολλά μικρά πιστωτικά ιδρύματα ένωναν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν τους λεγόμενους «εθνικούς πρωταθλητές» τότε. Η τάση αυτή ήταν πολύ πιο έντονη στον πυρήνα της Ευρωζώνης, με τους μεγαλύτερους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να εντοπίζονται στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο. Στη συνέχεια ακολούθησε μια περίοδος διασυνοριακής επέκτασης, βασισμένης στο μοντέλο του universal banking (παραδοσιακή τραπεζική και επενδυτική τραπεζική κάτω από την ίδια στέγη), που κατέστησε το ευρωπαϊκό σύστημα ευάλωτο στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει στο βιβλίο του «Unfinished Business» ο Ταμίμ Μπαγιούμι, αναπληρωτής διευθυντής στο Τμήμα Στρατηγικής, Πολιτικής και Αναθεώρησης του ΔΝΤ, μέσα σε αυτό το διάστημα το ενεργητικό του ευρωπαϊκού τομέα διπλασιάστηκε ως ποσοστό της οικονομίας, στο 280% του ΑΕΠ. Το 2002 μόλις 12 τράπεζες είχαν στα χέρια τους περισσότερο από το 25% του συνόλου του ενεργητικού.

Όπως εξηγεί ο Μπαγιούμι, τρεις παράγοντες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην τάση: α) Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη το 1986, η οποία απελευθέρωσε την κίνηση κεφαλαίων στους κόλπους της ευρωπαϊκής κοινότητας και «συγχρόνισε» τα τραπεζικά μοντέλα ανά το μπλοκ. β) Η Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, με την οποία έγιναν περαιτέρω σημαντικά βήματα για την άρση των εθνικών εμποδίων. γ) Η αναθεώρηση των κανόνων της Βασιλείας το 1996, με τους οποίους επετράπη η υιοθέτηση εσωτερικών μοντέλων υπολογισμού ρίσκου από τις ίδιες τις τράπεζες. Οι μεγάλες τράπεζες του Βορρά συνέχισαν να γιγαντώνονται και μετά το 2002 και να απλώνουν τις δραστηριότητές τους ανά τη νομισματική ένωση, αλλά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, δίνοντας τροφή στις «φούσκες» στις αγορές ακινήτων. Μετά το 2004 το ενεργητικό των τραπεζών της Ευρωζώνης εκτινάχθηκε κοντά στο 350% του ΑΕΠ.

M