Πώς η Ελλάδα θα μετατρέψει το brain drain σε brain gain
Στις 3 Ιουλίου 2018 η Stanton Chase στήριξε την πρωτοβουλία δημιουργίας του 1ου FORUM 2018 «InvestGR - ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», μέσω της συμμετοχής της κας Ανδριάνας Θεοδωρακοπούλου, Partner. Το πάνελ στο οποίο υπήρξε η εν λόγω συνεισφορά αφορούσε το «Ανθρώπινο κεφάλαιο: Citius, Altius, Fortius». Στόχος αποτέλεσε η ανάπτυξη ενός εποικοδομητικού διαλόγου για τον ρόλο που έχει το Ανθρώπινο Δυναμικό ώστε η Ελλάδα να καταστεί ελκυστικός προορισμός για τις ξένες επενδύσεις. Ακολουθεί η εν λόγω αναφορά με τίτλο «Brain Gain vs Brain Drain».
Σημαντικό πλεονέκτημα
Από τα πιο σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας μας ήταν ανέκαθεν το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει, το οποίο ξεχωρίζει για το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, την οξυδέρκεια, την εξειδίκευση και την τεχνογνωσία του, προσόντα που το κάνουν ιδιαίτερα ελκυστικό για χώρες και εταιρείες του εξωτερικού. Άλλωστε αυτό αποτέλεσε και έναν από τους παράγοντες που συνέβαλαν στο brain drain. Και τι εννοώ με αυτό; Ότι διευκόλυνε την έξοδο του επιστημονικού κεφαλαίου, έτσι ώστε σήμερα να μιλάμε για μια δεκαετία εντατικής διαρροής υψηλόβαθμων στελεχών, η οποία οδήγησε στον άκρως υψηλό αριθμό των 450 χιλιάδων επιστημόνων που εγκατέλειψαν τη χώρα από το 2008 και έπειτα. Η μεταφορά προς ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και προς άλλες ηπείρους πραγματοποιήθηκε κατά κόρον μέσω των πολυεθνικών εταιρειών που έσπευσαν να προσφέρουν διέξοδο στα ταλέντα τους αλλά και μέσω μιας προσωπικής αναζήτησης και έρευνας των ίδιων των στελεχών.
Το τραγούδι του θρυλικού βρετανικού συγκροτήματος «The Beatles’» μου έδωσε και την έμπνευση για το forum και την αντίστοιχη θεματολογία, κυρίως λόγω του μουσικού του τίτλου!!! «Get back, Get Back, to once you were belonged!!!» By Beatles.
Το φαινόμενο του brain drain μπορεί και πρέπει να το δούμε και από μια άλλη οπτική γωνία.
Όντως βραχυπρόθεσμα έχει όλες αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις στη χώρα μας που έχουν πολλάκις συζητηθεί, αλλά μακροπρόθεσμα και πιο στρατηγικά ξεκινά να δημιουργείται μια πηγή στελέχωσης του ελληνικού επιχειρείν με νέες ή και ακόμα πιο αναβαθμισμένες ικανότητες στελεχών, που θα μπορέσουν να φέρουν πίσω την προστιθέμενη αξία της εμπειρίας που εισέπραξαν σε προηγμένες αγορές και συστήματα, οι οποίες υποστηρίζουν τη διαφάνεια, την ανταγωνιστικότητα, την εκπαίδευση και ανάπτυξη.
Τάση επαναπατρισμού
Επίσης πολλές είναι οι έρευνες που έχουν δημοσιευθεί σχετικά. Όμως μέσω της πρακτικής μας εμπειρίας από τα ποικίλα έργα που διαχειριζόμαστε, καθώς η Stanton Chase αποτελεί ένα πολυεθνικό δίκτυο εταιρειών με παρουσία σε 45 χώρες, παρατηρούμε ότι η τάση επαναπατρισμού υπάρχει και είναι εξαιρετικά έντονη. Αναλόγως το ηλικιακό κοινό, των ετών εργασίας, της οικογενειακής κατάστασης, του τομέα που δραστηριοποιείται το κάθε στέλεχος, το ποσοστό διάθεσης επιστροφής στην Ελλάδα κινείται σε ένα εύρος από 30% ως και 60%. Βεβαίως, από την επιθυμία έως την πραγμάτωση αυτής απαιτούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Η βαρύτητα της οικογενείας, η ανάγκη του να βρεθούν κοντά στους φίλους και στα μέλη της οικογενείας τους, οι καιρικές συνθήκες και το υψηλό πατριωτικό φρόνημα παίζουν καταλυτικό ρόλο, όμως δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο το συναίσθημα σε αυτή τη μεγάλη απόφαση ζωής. Αντιθέτως χρειάζεται να υπάρξουν και κάποιες σταθερές, όπως:
Το να βρεθεί η σωστή ευκαιρία. Ως ευκαιρία της σημερινής εποχής ορίζεται η δυνατότητα προοπτικών και δημιουργίας, σε έναν οργανισμό με ιστορία, φήμη, μέγεθος ο οποίος μπορεί να Το φαινόμενο του brain drain βραχυπρόθεσμα έχει όντως όλες αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν πολλάκις συζητηθεί, αλλά μακροπρόθεσμα και πιο στρατηγικά ξεκινά να δημιουργείται μια πηγή στελέχωσης του ελληνικού επιχειρείν με νέες και πιο αναβαθμισμένες ικανότητες στελεχών, που θα μπορέσουν να φέρουν πίσω την προστιθέμενη αξία της εμπειρίας που εισέπραξαν σε προηγμένες αγορές και συστήματα. προσφέρει μια σχετική σταθερότητα και σιγουριά. Οργανισμοί που υποστηρίζουν την καινοτομία και επιτρέπουν την επίτευξη μιας καθ’ όλου βατής και συμβατικής καριέρας, επιτρέποντας ακόμα περισσότερο το να αφήσει κάποιος το προσωπικό του στίγμα και πιθανότατα να καταλάβει σημαντικές θέσεις π.χ. σε νεότερες ηλικίες.
Ρόλοι με προκλήσεις και ενδιαφέρον περιεχόμενο, που δίνουν τη δυνατότητα επαγγελματικής βάσης στην Ελλάδα αλλά διατηρούν εξωστρέφεια και διεθνή χαρακτήρα.
Η σχετική σταθερότητα του πολιτικού περιβάλλοντος και τα όποια σημάδια επανεκκίνησης και ανάπτυξης της οικονομίας με νέα επιχειρηματικά σχήματα, το στήσιμο νέων μοντέλων επιχειρηματικότητας, ο εκσυγχρονισμός τμημάτων / εταιρειών, θα δημιουργήσουν τις προοπτικές αυτές αλλά και την ανάγκη για προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού από τις χώρες του εξωτερικού στις οποίες έχουν μεταφερθεί. Η εισροή άμεσων επενδύσεων από το εξωτερικό, μιλώντας για την ερχόμενη 3ετία, αλληλεπίδραση με Funds / Venture Capitals είναι η νέα παγκόσμια πραγματικότητα στην οποία επιβάλλεται να εντάσσεται η Ελλάδα, καθώς στο τοπικό επίπεδο συνήθως είναι Έλληνες οι εκπρόσωποι των διεθνών αυτών σχημάτων.
Και γιατί να μη μιλήσουμε για τη δυνατότητα φορολογικών κινήτρων (ελαφρύνσεις / απαλλαγές ) τα πρώτα χρόνια επανένταξης συγκεκριμένου επαγγελματικού πληθυσμού στην Ελλάδα. Αυτό άλλωστε θα συνεισφέρει στο να αντισταθμιστούν όποιες μισθολογικές διαφορές, όπως π.χ. γίνεται στην Ολλανδία. Ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει το Ανθρώπινο Δυναμικό στο να καταστεί η Ελλάδα ελκυστικός προορισμός για ξένες επενδύσεις συζητήθηκε διεξοδικά στο πάνελ με τίτλο «Ανθρώπινο κεφάλαιο: Citius, Altius, Fortius», στις εργασίες του 1ου Forum 2018 «InvestGR - Ξένες Επενδύσεις στην Ελλάδα».
Ελκυστικοί κλάδοι και ρόλοι
Συγκεκριμένα τα τελευταία χρόνια έχουμε διαχειριστεί σημαντικά έργα προσέλκυσης και τοποθέτησης στελεχών (Board/Executive επιπέδου) τοποθετώντας Έλληνες του εξωτερικού στις εν λόγω θέσεις. Παρατηρούμε ότι από τις αρχές του 2017 έχει δημιουργηθεί ένα σχετικό κλίμα μείωσης της αρνητικής ψυχολογίας και ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων οι οποίοι μόνοι τους επιδιώκουν να έρθουν σε επαφή με εμάς με στόχο την επανένταξή τους στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Αυτοί που έχουν ήδη επιστρέψει, βλέποντας τα όποια σημάδια αλλαγής, επικοινωνούν και σε άλλους φίλους και γνωστούς του εξωτερικού το θετικό κλίμα, δημιουργώντας ένα μεγαλύτερο ακόμα pull εξαιρετικά ικανών υποψηφίων για μελλοντικά εργασιακά ανοίγματα.
1. Κλάδοι που κερδίζουν τα στελέχη αυτά είναι οι νέες Τεχνολογίες και ό,τι έχει να κάνει με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ο Τουρισμός, η Ενέργεια και η Βιομηχανία καθώς και οι Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες.
2. Πόλοι άντλησης στελεχών αποτελούν κυρίως η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τα Αραβικά Εμιράτα και η Αμερική.
3. Ρόλοι που προσελκύουν και διατηρούν το ενδιαφέρον Ελλήνων του εξωτερικού είναι αυτοί που έχουν κυρίως διεθνή και εξωστρεφή χαρακτήρα και προσφέρουν τη δυνατότητα κεφαλαιοποίησης των εμπειριών που αποκόμισαν αναλαμβάνοντας θέσεις σε ανώτερο / ανώτατο διοικητικό επίπεδο και διατηρώντας μια ανταγωνιστική ανταμοιβή.
Κλείνοντας, ο καθένας από το σημερινό ακροατήριο, μπορεί να επηρεάσει από τη θέση ευθύνης που κατέχει και να δημιουργήσουμε όλοι μαζί τη βάση αλλά και τη γέφυρα που θα δώσει τις ευκαιρίες στους Έλληνες που έχουν τη διάθεση να προσφέρουν πραγματικά στη χώρα τους.
Τέλος, είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε να διακρίνουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται μέσα στα προβλήματα που βιώνουμε και βλέποντας τη θετική πλευρά του νομίσματος να ξεκινήσουμε να κάνουμε πράξη την αλλαγή. Όλοι μας μπορούμε να γίνουμε αρωγοί στο να γυρίσει η σελίδα και το brain drain να γίνει brain gain.