Παράνομες οι ενδοκοινοτικές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες
Ασυμβίβαστη με το κοινοτικό δίκαιο η διαιτησία μεταξύ διασυνοριακών επενδυτών και κρατών-μελών της Ε.Ε.
ΗΕυρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτηρίζει παράνομες όλες τις ενδοκοινοτικές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, ενώ εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καλεί τους επενδυτές να επικαλούνται τα δικαιώματά τους ενώπιον των εθνικών διοικητικών υπηρεσιών και δικαστηρίων, βασιζόμενοι στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της Κομισιόν με στόχο να βοηθήσει τους επενδυτές της Ε.Ε., αλλά και να ενισχύσει το επιχειρηματικό περιβάλλον εντός της ενιαίας αγοράς.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι επενδυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορούν πλέον να στηρίζονται στις ενδοκοινοτικές διμερείς επενδυτικές συμφωνίες (ΔΕΣ) γιατί είναι παράνομες, καθώς αλληλεπικαλύπτονται με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε. και δημιουργούν διακρίσεις μεταξύ των επενδυτών. Μάλιστα, επικαλείται και πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο επιβεβαίωσε ότι η διαιτησία μεταξύ επενδυτών και κρατών που προβλέπεται στις ΔΕΣ είναι παράνομη. Κατόπιν της αποφάσεως αυτής, η Επιτροπή έχει εντείνει τον διάλογο με όλα τα κράτη-μέλη, ζητώντας τους να αναλάβουν δράση για να καταργήσουν τις εν λόγω συμφωνίες. Ειδικότερα, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διευκρινίζει ότι:
Η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, των υπηρεσιών, των εμπορευμάτων και των εργαζομένων στην ενιαία αγορά της Ε.Ε. αποτελούν θεμελιώδεις ελευθερίες για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρέχουν σε επιχειρήσεις και πολίτες το δικαίωμα να ιδρύουν μια επιχείρηση, να επενδύουν σε μια εταιρεία και να παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη. Οι επενδυτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση προστατεύονται επίσης από τις γενικές αρχές της απαγόρευσης των διακρίσεων, της αναλογικότητας, της ασφάλειας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Από την πλευρά του, το δίκαιο της Ε.Ε. αναγνωρίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην επιχειρηματική ελευθερία, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία και το δικαίωμα σε αποτελεσματική δικαστική προστασία. Τέλος, οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία των επενδυτών περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Ε.Ε., στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στις γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου και στην τομεακή νομοθεσία.
Η διαιτησία μεταξύ επενδυτών και κρατών στην περίπτωση κράτους-μέλους και επενδυτή από άλλο κράτος-μέλος είναι ασυμβίβαστη με το κοινοτικό δίκαιο, μεταξύ άλλων και μέσω ΔΕΣ, όπως έκρινε προσφάτως το Δικαστήριο (υπόθεση Achmea). Στην εν λόγω υπόθεση, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ρήτρες διαιτησίας μεταξύ επενδυτών και κράτους στις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι συμβατές με το δίκαιο της Ε.Ε. και ότι δεν έχουν νομική ισχύ. Η απόφαση στην υπόθεση Achmea είναι επίσης σημαντική όσον αφορά την εφαρμογή της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. Κατά την άποψη της Επιτροπής, η εν λόγω Συνθήκη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη διευθέτηση διαφορών μεταξύ των επενδυτών της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το δίκαιο της Ε.Ε. προσφέρει ήδη ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο, που περιλαμβάνει μέσα ένδικης προστασίας, στους ενδοκοινοτικούς επενδυτές όταν επενδύουν σε άλλο κράτος-μέλος.
Ταυτόχρονα, το δίκαιο της Ε.Ε. επιτρέπει τη ρύθμιση των αγορών για την επιδίωξη θεμιτών σκοπών δημόσιου συμφέροντος, όπως η δημόσια ασφάλεια, η δημόσια υγεία, τα κοινωνικά δικαιώματα, η προστασία των καταναλωτών ή η προστασία του περιβάλλοντος, που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για τους επενδυτές. Οι δημόσιες αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της έχουν καθήκον και ευθύνη τόσο για την προστασία των επενδύσεων όσο και για τη ρύθμιση των αγορών. Επομένως, η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη μπορούν να λαμβάνουν νόμιμα μέτρα για την προστασία αυτών των συμφερόντων, ωστόσο, μπορούν να το πράττουν μόνο υπό ορισμένες περιστάσεις και υπό ορισμένους όρους, και σύμφωνα με το δίκαιο της Ε.Ε., αναφέρει η Κομισιόν.
Η εν λόγω ανακοίνωση θα συμβάλει στην αποτροπή της θέσπισης από τα κράτη-μέλη μέτρων που παραβιάζουν τους κανόνες της Ε.Ε. και θα βοηθήσει τους επενδυτές να επικαλούνται τα δικαιώματά τους ενώπιον διοικητικών υπηρεσιών και εθνικών δικαστηρίων. Επίσης, θα βοηθήσει τους ασκούντες νομικά επαγγέλματα να εφαρμόσουν τους κανόνες της Ε.Ε.