Άγος - και πάλιν καθοδηγήσεις
Άγος. Πολύ δύσκολη στη διαχείρισή της λέξη. Ξεκινάει από την αυγή της ιστορίας, για να καλύψει την αίσθηση των κοινωνιών που έβγαιναν από τα σκοτάδια ότι, όταν επέρχονται συμπεριφορές προσβλητικές μεγάλων αξιών, τότε πληρώνουν όχι μόνον οι υπεύθυνοι, αλλά όλοι όσοι ανέχθηκαν - η ομάδα, η πολιτεία.
Εκείνο που ξετυλίχθηκε με τη φρικτή πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής, με το Μάτι στην αιχμή, φέρνει κάτι το αντίστοιχο. Η άρνηση της ευθύνης, η προσπάθεια απώθησης κι ακόμη περισσότερο μετάθεσής της, η χειριστικότητα και η επικοινωνία μπροστά στον μαζικό θάνατο παραπέμπουν στο σύγχρονο του άγους. Αυτά από την κυβέρνηση. Από την αξιωματική αντιπολίτευση -πάντως σε επίπεδο ηγεσίας- αρχικά αποφεύχθηκαν τα εύκολα παραστρατήματα: θα αποφευχθεί όμως η προσφυγή στις κατάρες και την τυμβωρυχία (από τον άμβωνα μέχρι τα αδιανόητα μέσα κοινωνικής δικτύωσης); Ίσως θα άξιζε να υπάρξει ευθυγράμμιση πίσω από του Α. Δρακόπουλου (του Νιάρχειου, μαζί με τη δωρεά των 25 εκατ. ευρώ για την Πυροσβεστική) τη διατύπωση: «Η προσπάθεια αυτή βασίζεται στην πολιτική και κοινωνική συναίνεση [διότι] οι καταστροφές θεριεύουν στην πόλωση». Σταματούμε εδώ.
Διότι, εν τω μεταξύ, σήμερα η γερμανική Βουλή (αναμένεται να) βάλει την πινελιά του τέλους στην εποχή των μνημονίων. Όμως… είναι τέλος, αυτό; Κρατήστε το ερωτηματικό.
Τελικά, το ΔΝΤ στην επίσημα δημοσιοποιημένη εκδοχή της έκθεσής του βάσει του άρθρου 4 (μαζί με DSA/αξιολόγηση βιωσιμότητας του χρέους) υπήρξε ακόμη πιο «πολιτικό» από τις διαδοχικές τοποθετήσεις και διαρροές. Καλά λόγια για την ανάπτυξη που επιστρέφει επιτέλους στην Ελλάδα (αυτό είναι το περσινό 1,4% με προσδοκία 2% για φέτος και 2,4% για του χρόνου) και μάλιστα με απορρόφηση της ανεργίας όσο η επανεκκίνηση θα κλείνει το παραγωγικό κενό. Πέρα από τους επαίνους για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις και την εξάλειψη των δημοσιονομικών ανισορροπιών (αυτό προς «τις ελληνικές αρχές») και την καλοδεχούμενη ελάφρυνση του χρέους και τη δέσμευση να συνεχισθεί η στήριξη (αυτό προς τους «Ευρωπαίους εταίρους»), το Ταμείο έκανε μια διπλή παραδοχή που θα έπρεπε να κάνει την κυβέρνηση ευτυχή. «Η Ελλάδα δεν χρειάζεται περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση». Και μάλιστα με την παρατήρηση ότι η επίτευξη υψηλών στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα «συνεπάγεται κόστος για την ανάπτυξη», λόγω των υψηλών φόρων και του περιορισμού κοινωνικών και επενδυτικών δαπανών. (Εδώ κάπου, ας ευτυχεί και η αξιωματική αντιπολίτευση).
Κάπου εκεί, όμως, αρχίζει η λατρεμένη πρακτική του «μια στο καρφί και μια στο πέταλο»: στηρίζεται η μετάβαση σε περισσότερο συνεκτικό και φιλικό προς την ανάπτυξη μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά καλωσορίζεται η «δέσμευση των ελληνικών αρχών» για την προνομοθετημένη περικοπή των συντάξεων (2019) και την αύξηση των φόρων διά της μειώσεως του αφορολογήτου (2020). Α, ναι - ενώ κάποια από τα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου θεώρησαν ότι τα μέτρα του Eurogroup «μειώνουν σημαντικά τις μακροπρόθεσμες ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης», άλλα μέλη προειδοποίησαν ότι «η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα παραμένει αβέβαιη». Καθώς δε το ΔΝΤ δεν κάνει χωρίς ακριβείς υπολογισμούς, η γραμμή προβληματικότητας χαράχτηκε στο 2038 (δηλαδή στην 20ετία: ποιος πάει για 20ετή ομόλογα;). Καθώς επιπλέον το Ταμείο δεν μπορεί να κάνει προβλήματα στους Ευρωπαίους, η αμφισβήτηση των πρωτογενών πλεονασμάτων δεν αφορά το 3,5% του ΑΕΠ επί 5ετία, αλλά το 2,2% μετά το 2022 και μέχρι το 2060… Υπέροχα!
Τη δική του κατάθεση -διεξοδικήάφησε στο τραπέζι και ο Γιάννης Στουρνάρας (μιλώντας στους «F.T.»). Εδώ η πολιτική διάσταση είναι άμεσα ορατή, όσο κι αν η προσέγγιση γίνεται με τα μάτια των αγορών: «Η ελάχιστη προσδοκία είναι ότι το πολιτικό σύστημα έχει διδαχθεί από τα λάθη του και δεν θα τα επαναλάβει». Για τον Στουρνάρα «οι αγορές αναμένουν με μεγάλη προσοχή να δουν» αν θα τηρηθούν οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα για τη μετα-μνημονιακή περίοδο. Οι ίδιοι οι «F.T.» συμπλέουν στην άποψη ότι η συμφωνία στο Eurogroup για τη ρύθμιση του χρέους δεν αρκεί για να καθησυχάσει τους επενδυτές. Τυχόν υπαναχώρηση, θα τους απομακρύνει, ενώ «άμα δείξουμε πως τιμάμε τις δεσμεύσεις μας, θα μας δώσουν μια ευκαιρία».
Να κλείσουμε με ένα περιγραφικό αλλά και αξιολογικό συνάμα σχόλιο, προερχόμενο από… συμβούλους της σημερινής κυβέρνησης, που αναφέρονταν στην τοποθέτηση Στουρνάρα: «Une main de fer dans un gant de velours»/Σιδερένιο χέρι σε βελούδινο γάντι. Πήγαμε να το θεωρήσουμε υπερβολικό. Μας αντιγυρίστηκε: «Δείτε την πορεία των αποδόσεων του 10ετούς. Δεν περιμέναμε κάτι καλύτερο;».