Σε ισχύ ο κανονισμός προστασίας ευρωπαϊκών εταιρειών στο Ιράν
Τι προβλέπεται για τις επιχειρήσεις που έρχονται αντιμέτωπες με τις αμερικανικές κυρώσεις
ΗΕυρωπαϊκή Επιτροπή θέτει από σήμερα σε ισχύ τον κοινοτικό κανονισμό για την προστασία των ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο Ιράν και κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπες με τις αμερικανικές κυρώσεις.
Ο κανονισμός για την προστασία από τις συνέπειες της εξωεδαφικής εφαρμογής ορισμένων νόμων που θεσπίστηκαν από μια τρίτη χώρα, και των μέτρων που απορρέουν από αυτούς, υιοθετήθηκε το 1996, σε μια κόντρα Ευρωπαίων και Αμερικανών για το εμπάργκο στην Κούβα, αλλά δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί.
Το 1996 μπορεί να ήταν χρήσιμος και να προστάτευε τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, σήμερα είναι πολύ λιγότερο, γιατί σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όπου οι επιχειρήσεις βρίσκονται παντού, η προστασία από την εφαρμογή των αποφάσεων των αμερικανικών δικαστηρίων εντός της κοινοτικής επικράτειας δεν παρέχει επαρκή κάλυψη στις επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες και τράπεζες έσπευσαν να καταστήσουν σαφές ότι θα σταματήσουν τις δραστηριότητές τους στο Ιράν, προφανώς γιατί διαπιστώνουν ότι τα συμφέροντά τους είναι πολύ μεγαλύτερα στις ΗΠΑ. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που είναι κοινοτικό όργανο, αναγκάσθηκε να διακόψει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων στο Ιράν γιατί θα ήταν δύσκολο να αντλήσει τα ποσά που απαιτούνται από τις διεθνείς χρηματαγορές λόγω των αμερικανικών κυρώσεων.
Αναφορικά με τη χθεσινή απόφαση, η λεγόμενη νομοθεσία θωράκισης επιτρέπει στις κοινοτικές επιχειρήσεις να αποζημιώνονται για ζημίες που προκαλούν φυσικά ή νομικά πρόσωπα λόγω της εφαρμογής των εξωεδαφικών κυρώσεων των ΗΠΑ και ακυρώνει τα αποτελέσματα στην Ε.Ε. των αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων που βασίζονται σε αυτές τις κυρώσεις.
Ειδικότερα, ουδεμία απόφαση δικαστηρίου ή διοικητικής αρχής ευρισκομένης εκτός της Κοινότητας αναγνωρίζεται και κηρύσσεται εκτελεστή καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται μεταξύ άλλων σε: 1) κάθε φυσικό πρόσωπο που έχει την κατοικία του εντός της Κοινότητας και είναι υπήκοος κράτους-μέλους, 2) κάθε νομικό πρόσωπο συσταθέν εντός της Κοινότητας, 3) κάθε άλλο φυσικό πρόσωπο που ευρίσκεται στην Κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων και του εναερίου χώρου της, και σε οποιοδήποτε αεροσκάφος ή σκάφος που υπόκειται στη δικαιοδοσία ή τον έλεγχο κράτουςμέλους, εφόσον το πρόσωπο αυτό ενεργεί με την επαγγελματική του ιδιότητα.
Κανένα από τα παραπάνω πρόσωπα δεν πρέπει να συμμορφώνεται, είτε άμεσα είτε μέσω αντιπροσώπου ή ενδιαμέσου προσώπου, με πράξη ή εκούσια παράλειψη, προς απαιτήσεις ή απαγορεύσεις, συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων αλλοδαπών δικαστηρίων, που βασίζονται ή απορρέουν, αμέσως ή εμμέσως, από τις αμερικανικές κυρώσεις. Πάντως, εάν μια επιχείρηση αποδείξει ότι η εφαρμογή του παραπάνω κανονισμού θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τα συμφέροντά της ή τα συμφέροντα της Ε.Ε. θα μπορούσε να ζητήσει και λάβει άδεια εξαίρεσης από την Κομισιόν. Οι άδειες αυτές θα χορηγούνται σύμφωνα με τα κριτήρια που θα δημοσιοποιηθούν με την έναρξη ισχύος των αμερικανικών κυρώσεων.
Στη χθεσινή απόφαση η Επιτροπή σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί απολύτως για τη σταθερή, πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της συμφωνίας με το Ιράν, υπό την προϋπόθεση ότι και η Τεχεράνη θα τηρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει σε σχέση με τα πυρηνικά.
Εκτός από το χθεσινό μέτρο, η Κομισιόν εργάζεται, όπως τονίζει, σε στενή συνεργασία με τα κράτημέλη και τους λοιπούς εταίρους, για συγκεκριμένα μέτρα που αποσκοπούν στη διατήρηση της συνεργασίας με το Ιράν σε σημαντικούς οικονομικούς τομείς, ιδίως στον τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό τομέα, στο εμπόριο και τις επενδύσεις, το πετρέλαιο και τις μεταφορές. Υπενθυμίζεται ότι στις 8 Μαΐου ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε την αποχώρηση των ΗΠΑ από το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ) και την επαναφορά όλων των κυρώσεων που είχαν προηγουμένως αρθεί στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας. Η εκ νέου επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ θα αρχίσει να ισχύει ύστερα από μεταβατική περίοδο 90 ημερών (6 Αυγούστου 2018) για ορισμένες κυρώσεις και 180 ημερών (μέχρι τις 4 Νοεμβρίου 2018) για άλλες.
Λύπη για την αποχώρηση
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι χθες σε κοινή δήλωσή τους οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών ευρωπαϊκών χωρών που υπέγραψαν τη συμφωνία με το Ιράν, δηλαδή της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, εξέφρασαν τη βαθιά λύπη τους για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία και την απόφαση της Ουάσιγκτον να επαναφέρει τις κυρώσεις. Οι τρεις χώρες εκφράζουν την αποφασιστικότητά τους να προστατεύσουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που πραγματοποιούν νόμιμες συναλλαγές με το Ιράν. Τη συμφωνία των τριών υπουργών συνυπέγραψε και η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Ασφάλεια και Άμυνα Φεντερίκα Μογκερίνι.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ σε χθεσινή του δήλωση τόνισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι σύμμαχοί του στη Μέση Ανατολή έχουν απομονωθεί όσον αφορά την εχθρική τους πολιτική απέναντι στην Τεχεράνη.