Ο ρόλος της ΕΚΤ
Νέοι μηχανισμοί πρόληψης και αντιμετώπισης υφιστάμενων και μελλοντικών προκλήσεων
Καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης είχε και η ΕΚΤ, η οποία πολλές φορές έδρασε με μεγαλύτερο πολιτικό ένστικτο απ’ ό,τι οι κυβερνήσεις. Επικροτήθηκε και επικρίθηκε στον ίδιο βαθμό για την επιλογή αυτή. Όλοι όμως αναγνωρίζουν ότι χωρίς το «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» του Ντράγκι και τα νέα όπλα, που έβγαλε από τη φαρέτρα της η ΕΚΤ, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά. Οι πρώτες πρωτοβουλίες ελήφθησαν βεβαίως επί Ζαν Κλοντ Τρισέ. Τον Μάιο του 2010, την ώρα που τα κράτη-μέλη έθεταν σε εφαρμογή το ελληνικό πρόγραμμα στήριξης και δημιουργούσαν τους πρώτους προσωρινούς μηχανισμούς, η ΕΚΤ αποφάσιζε την ενεργοποίηση του Securities
MMarkets Programme. Αυτό προέβλεπε την αγορά κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Παρεμβαίνοντας αποκλειστικά στη δευτερογενή αγορά μπορούσε να παρακάμψει τα νομικά εμπόδια για απευθείας χρηματοδότηση κρατών - αν και δεν έλειψαν οι αντιδράσεις.
Τον Σεπτέμβριο του 2012 ο Μάριο Ντράγκι προχώρησε σε αποφασιστική επέκταση του προγράμματος αγοράς ομολόγων με τις λεγόμενες Απευθείας Νομισματικές Συναλλαγές (OMT). Αυτές έδιναν τη δυνατότητα αγοράς των ομολόγων των πλέον ευάλωτων οικονομιών, αν και υπό αυστηρότατους όρους και περιορισμούς. Το πρόγραμμα OMT -κατά του οποίου προσέφυγαν οι Γερμανοί-, η μείωση του βασικού επιτοκίου δανεισμού στο μηδέν και οι συνεχείς ενέσεις ρευστότητας με τις δημοπρασίες φθηνών δανείων αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Τον Ιούνιο του 2014 η ΕΚΤ γίνεται η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που οδηγεί το καταθετικό επιτόκιο σε αρνητικό έδαφος. Πρόκειται για ένα αντικίνητρο, με στόχο να αποθαρρυνθούν οι τράπεζες να «παρκάρουν» τα χρήματά τους στην ΕΚΤ αντί να τα διοχετεύουν στην πραγματική οικονομία. Τον Ιανουάριο του 2015 κάνει την εμφάνισή του το «μπαζούκας» της ποσοτικής χαλάρωσης. Ενεργοποιείται δύο μήνες αργότερα. Σχεδιάζεται να τερματιστεί έως τα τέλη του έτους, ενώ τα επιτόκια θα μείνουν στα σημερινά επίπεδα τουλάχιστον έως το καλοκαίρι του 2019.