Πολιτική σταθερότητα με πολιτειακή ισότητα
Ο Γιώργος Χρυσοστόμου μιλάει για τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη
ίναι ένα έργο για τη θέση -και τις θέσεις- των γυναι«Εκών,
για τη διεκδίκηση της προσωπικής ταυτότητας, για το δικαίωμα στην πολιτειακή ισότητα, ένα έργο για την κρίση των αξιών, τη φύση και τον νόμο», αναφέρει ο Γιώργος Χρυσοστόμου μιλώντας μας για τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη. Η παράσταση -σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, μετάφραση Παντελή Μπουκάλα και με μια στρατιά σπουδαίων ηθοποιών στη διανομήσυνεχίζει τον Σεπτέμβριο την περιοδεία της στην Αττική, που θα ολοκληρωθεί στις 19 του μήνα, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
Τι πραγματεύεται ο Αριστοφάνης σε αυτή την κωμωδία;
«Στις “Θεσμοφοριάζουσες”, ένα από τα τρία “γυναικεία” έργα του Αριστοφάνη, γραμμένο την εποχή της κατάλυσης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας ''το 411 π.Χ., που θεωρείται χρόνος γραφής του, επιβλήθηκε ολιγαρχία'', μια ομάδα στο περιθώριο της Πολιτείας, οι γυναίκες, κρούουν τον κώδωνα για την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας. Μπορεί σήμερα οι γυναίκες να μην είναι σε τέτοια δεινή θέση, ώστε να οραματίζονται τους θεσμούς αντί να συμμετέχουν σε αυτούς, όμως υπάρχουν πάντα ομάδες πολιτών που δεν δικαιούνται ίσο μερίδιο στη λειτουργία της Πολιτείας. Ένα έργο για τη θέση -και τις θέσεις- των γυναικών, για τη διεκδίκηση της προσωπικής ταυτότητας, για το δικαίωμα στην πολιτειακή ισότητα, ένα έργο για την κρίση των αξιών, τη φύση και τον νόμο. Και πάνω απ’ όλα, ένα έργο που, με όπλο το θέατρο και το χιούμορ, δίνει άπειρες δυνατότητες στον ηθοποιό να πρωταγωνιστήσει ως πολιτικό ον στη σκηνή της κωμωδίας».
Πώς ξετυλίγεται η ιστορία της; «Ο Ευριπίδης είναι ταραγμένος, γιατί οι γυναίκες, που σήμερα τελούν τη μεγάλη τους γιορτή, τα Θεσμοφόρια, είναι αποφασισμένες να τον τιμωρήσουν, επειδή τις δυσφημίζει στα έργα του. Μοναδικός τρόπος για να αποτρέψει τον κίνδυνο, είναι να στείλει στα Θεσμοφόρια έναν δικό του άνθρωπο, ντυμένο γυναικεία, για να τον υπερασπιστεί. Τη δύσκολη αποστολή αναλαμβάνει ο Μνησίλοχος. Πράγματι, οι Θεσμοφοριάζουσες ''που αποτελούν τον Χορό της κωμωδίας'' αρχίζουν να κατηγορούν τον Ευριπίδη. Όταν πάρει τον λόγο, ο μεταμφιεσμένος Μνησίλοχος επιτίθεται κι αυτός προσχηματικά στον Ευριπίδη, έπειτα όμως προσπαθεί να τον υποστηρίξει, λέγοντας ότι οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για πολλά περισσότερα από αυτά που τούς προσάπτει ο τραγικός ποιητής. Και ενώ ο Χορός αγανακτεί με αυτά που ακούει, εμφανίζεται ο Κλεισθένης, γνωστός Αθηναίος της εποχής με θηλυπρεπή εμφάνιση, και τους λέει ότι κυκλοφορεί μια φήμη πως κάποιος άνδρας ντυμένος γυναικεία βρίσκεται ανάμεσά τους. Πολύ γρήγορα, ο Μνησίλοχος αποκαλύπτεται και κατηγορείται για παραβίαση των ιερών τελετουργικών κανόνων, ενώ προσπαθεί να ειδοποιήσει τον Ευριπίδη, που παραφυλάει, ότι το σχέδιό τους έχει αποκαλυφθεί. Ο Ευριπίδης, στην προσπάθειά του να σώσει τον υπερασπιστή του, εμφανίζεται στη γιορτή των Θεσμοφορίων πολλές φορές με διαφορετική κάθε φορά εμφάνιση, και κάνει τελικά στις γυναίκες μια πρόταση: θα σταματήσει να τις κακολογεί στα έργα του, αν τον αφήσουν να απελευθερώσει τον Μνησίλοχο. Οι γυναίκες δέχονται και οι δύο άντρες φεύγουν. Η κωμωδία τελειώνει με τους πανηγυρισμούς του Χορού». Πώς προσεγγίζει το έργο ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος;
«Ο Βαγγέλης προσέγγισε το έργο με τιμιότητα, δεν έκανε σκηνοθετίλες, ούτε φουτουριστικές προτάσεις πολιτικού επίπεδου. Αντιμετώπισε το έργο με αλήθεια και σε μια ίσια γραμμή, σχεδόν, όπως τότε. Αυτό, σε συνδυασμό με την εξαιρετική μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα και τα υπέροχα κοστούμια του Μέντη, παρέχουν μια τίμια ανάγνωση του έργου». Ποια στοιχεία χαρακτηρίζουν τον ήρωα που υποδύεστε; «Υποδύομαι δύο ήρωες εκ διαμέτρου αντίθετους. Ο Αγάθονας είναι ένας μορφωμένος, ελαφρύς ποιητής, ένα υπαρκτό διάσημο πρόσωπο, γνωστό για την αγάπη του για το γυναικείο φύλο, που του αρέσει να ντύνεται και να παίζει ρόλους. Από την άλλη ο Σκύθης είναι ένας -όχι ιδιαίτερα έξυπνοςβάρβαρος, αμόρφωτος Ούνος που φυλάει τον Μνησίλοχο».
Ποιους συμβολισμούς κρύβουν οι «Θεσμοφοριάζουσες» για τη σύγχρονη εποχή μας;
«Οι ευπαθείς ομάδες είναι πάντα στο περιθώριο. Τότε ήταν οι γυναίκες. Σήμερα όταν λέμε ευπαθείς ομάδες, εννοούμε φτωχούς, παραπληγικούς, μετανάστες, οτιδήποτε ξεφεύγει από το mainstream».
Αν αφουγκραστούμε τα μηνύματα που μας δίνουν τα σημεία των καιρών, τι θα ακούσουμε; Βλέπετε κάτι ελπιδοφόρο στον ορίζοντα;
«Ο κόσμος δε θα χαλάσει, ο κόσμος να χαλάσει!»
Στάσεις περιοδείας Αττικής: (12/9 - Πειραιάς «Βεάκειο Θέατρο», 13 και 14/9 - Χαλάνδρι «Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς», 17/9 - Πετρούπολη «Θέατρο Πέτρας»).