Ρύθμιση της αγοράς, έλεγχος των βραχυχρόνιων μισθώσεων
Oλοένα και περισσότεροι προορισμοί ανά τον κόσμο πετυχαίνουν συμφωνίες με πλατφόρμες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της οικονομίας του διαμοιρασμού, για την απευθείας απόδοση φόρων, την παροχή ενημερώσεων και για διασταυρώσεις στοιχείων των βραχυχρόνιων μισθώσεων από τις φορολογικές αρχές. Σύμφωνα με ασφαλείς εκτιμήσεις, τα ακίνητα που προσφέρονται για βραχυχρόνιες μισθώσεις στην Ελλάδα έχουν υπερκαλύψει τον αριθμό των αδειοδοτημένων τουριστικών καταλυμάτων.
Το πρόβλημα της άνισης φορολογικής μεταχείρισης, ανάμεσα στα ακίνητα που διατίθενται για βραχυχρόνιες μισθώσεις και στα αδειοδοτημένα τουριστικά καταλύματα, είναι ιδιαίτερα μεγάλο.
Ενώ τα αδειοδοτημένα καταλύματα λειτουργούν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον υπερφορολόγησης, τα ακίνητα με χρήση βραχυχρόνιων μισθώσεων παραμένουν σε χαμηλές κλίμακες φορολογίας, χωρίς κανονιστικό πλαίσιο και ουσιαστικό ελεγκτικό μηχανισμό.
O ΣΕΤΕ παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο για το συγκεκριμένο θέμα, παρεμβαίνοντας σε κάθε ευκαιρία στα αρμόδια όργανα για την υιοθέτηση και στη χώρα μας επιτυχημένων πρακτικών ελέγχου.
Με αφορμή τη λειτουργία του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, κατατέθηκε υπόμνημα στις αρμόδιες αρχές, αναφορικά με τις πρακτικές που έχει υιοθετήσει η Δανία. Εκεί η κυβέρνηση ήρθε σε συμφωνία με μεγάλη ηλεκτρονική πλατφόρμα προκειμένου να ενημερώνεται αυτόματα το υπουργείο Οικονομικών για τα εισοδήματα που προκύπτουν σε ιδιοκτήτες ακινήτων μέσω ενοικίασης από την εν λόγω πλατφόρμα.
Παρεμφερή παραδείγματα συναντώνται και σε άλλους μεγάλους προορισμούς. Από τον Ιούλιο, πλατφόρμα στη Γαλλία συμφώνησε να συλλέγει και να διαβιβάζει -απευθείας στις αρμόδιες αρχές της χώραςτον τουριστικό φόρο για λογαριασ μό και των 23.000 ακινήτων που λειτουργεί.
Η Ισπανία ήδη εξετάζει τη δημιουργία ενιαίου μητρώου και επιβολής κριτηρίων με στόχο αφενός τη διασφάλιση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος και αφετέρου την αποφυγή / αναστροφή του οικιστικού προβλήματος που δημιουργείται. Ταυτόχρονα, από τις αρχές του 2019, πλατφόρμες τύπου Airbnb θα παρέχουν στο αρμόδιο ΥΠΟΙΚ, ανά τρίμηνο, πληροφορίες για όλες τις συναλλαγές της περιόδου, δίνοντας στοιχεία και για τους ιδιοκτήτες και για τους ενοικιαστές.
Την ίδια στιγμή και οι τοπικές αρχές συμβάλλουν στον ελεγκτικό μηχανισμό, όπως η Βαρκελώνη όπου ο δήμος ήρθε σε απευθείας συμφωνία με την AirBnB για παροχή στοιχείων σχετικά με δηλωθέντα
&καταλύματα και εφεξής δημοτικοί υπάλληλοι προχωρούν σε τακτικούς ελέγχους νομιμότητας των ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων. Παρομοίως στη Λισαβόνα επισκέπτες καταβάλλουν με την κράτηση τουριστικό φόρο 1 ευρώ ανά άτομο ανά διανυκτέρευση, με ανώτατο πλαφόν ημερών διαμονής, ενώ στο Πόρτο ο αντίστοιχος φόρος είναι 2 ευρώ.
Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση της Ιταλίας, όπου στην Μπολόνια ο τουριστικός φόρος ανέρχεται στο 5% της τιμής καταχώρησης, με μέγιστο ποσό τα 5 ευρώ ανά άτομο ανά διανυκτέρευση, για κρατήσεις έως και 5 διανυκτερεύσεις, ενώ στη Νάπολι καταβάλλεται τουριστικός φόρος 3 ευρώ ανά άτομο ανά διανυκτέρευση, για έως και 14 διανυκτερεύσεις. Στην ίδια κατεύθυνση υπάρχουν περισσότερες από 150 περιπτώσεις περιοχών και πόλεων στις ΗΠΑ οι οποίες έχουν επιβάλει διαφόρων ειδών τουριστικούς φόρους στις κρατήσεις που γίνονται μέσω πλατφορμών βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Ενδεικτικά, στη Νέα Υόρκη είναι υποχρεωτική η ενημέρωση για τα στοιχεία οικοδεσποτών, προκειμένου να γίνονται έλεγχοι για τυχόν παράνομη λειτουργία ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Ακόμα και στην Ινδία, σε έναν σημαντικό αριθμό πόλεων, η πλατφόρμα διαβιβάζει απευθείας στις φορολογικές αρχές τον φόρο που εισπράττεται από τον επισκέπτη, εφόσον τα ετήσια έσοδα φθάνουν ένα συγκεκριμένο ανώτατο όριο.
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα αποδεικνύουν ότι η οικονομία του διαμοιρασμού είναι μια διεθνής τάση που θα συνεχίσει να μεγαλώνει, διεκδικώντας κομμάτι από την τουριστική αγορά.
Στην Ελλάδα το φαινόμενο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μια δραστηριότητα που χρειάζεται ρύθμιση, δεδομένου ότι -υπό προϋποθέσειςμπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στη διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος και να αποφέρει έσοδα στο κράτος. Παράλληλα, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψιν τα σημάδια τόνωσης στον κατασκευαστικό κλάδο από την ανέγερση κατοικιών σε τουριστικούς προορισμούς. Το κρίσιμο ζητούμενο όμως είναι να μην ασκείται με τρόπο που συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό για τις επιχειρήσεις, οι οποίες λειτουργούν νόμιμα και φυσικά να μη δημιουργεί παράπλευρα αλλά σημαντικά προβλήματα στην εξεύρεση κατοικίας, στις τιμές των ενοικίων, στην εύρυθμη λειτουργία των πολυκατοικιών, των γειτονιών, αλλά και των πόλεων.
Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα χρειάζεται η ενεργοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Κυβέρνηση, Δήμοι, Περιφέρειες και φυσικά ο τουριστικός τομέας. Να κατατεθούν απόψεις, να ληφθούν αποφάσεις πριν το φαινόμενο πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η διεθνής πρακτική δείχνει τον δρόμο. Τώρα χρειάζεται η βούληση. Ενώ τα αδειοδοτημένα καταλύματα λειτουργούν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον υπερφορολόγησης, τα ακίνητα με χρήση βραχυχρόνιων μισθώσεων παραμένουν σε χαμηλές κλίμακες φορολογίας, χωρίς κανονιστικό πλαίσιο και ουσιαστικό ελεγκτικό μηχανισμό.