Πότε θα κλείσουν οι «τρύπες»;

Λετονία, Μάλτα, Εσθονία, τρεις χώρες που ανήκουν στην Ευρωζώνη αλλά δεν έχουν και μεγάλη σχέση με τους τραπεζικούς κανονισμούς για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και κατ’ επέκταση για την εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.

Χθες έγινε γνωστή η παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου της δανέζικης τράπεζας Danske Bank, Τόμας Μπόργκεν, έπειτα από έρευνα για σκάνδαλο μεγατόνων. Η εν λόγω τράπεζα έκανε πληρωμές ύψους 200 δισ. ευρώ μέσω θυγατρικής της στην Εσθονία, πολλές εκ των οποίων ήταν ύποπτες. Πέρα από την έρευνα των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών, η τράπεζα δημοσίευσε και τη δική της έρευνα, στην οποία αναφέρονται αστοχίες στη συμμόρφωση, στην επικοινωνία και στους ελέγχους. Το 2007, όταν έγιναν φανερές οι πρώτες αλλά ξεκάθαρες ενδείξεις για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, η Danske δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα, όπως ισχυρίζεται στην έκθεσή της, επειδή τα προβλήματα δεν κοινοποιήθηκαν στο διοικητικό συμβούλιο. Και ενώ έλαβε κάποια μέτρα το 2014 για να θέσει υπό έλεγχο τις δραστηριότητές της στην Εσθονία, αυτά αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Κατά συνέπεια, η θυγατρική της στην Εσθονία δεν υιοθέτησε τις διαδικασίες κατά του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Και τώρα αρχίζει το… παραμύθι «ποιος γνώριζε τι;», με την παραδοχή άγνοιας να αποτελεί την καλύτερη άμυνα. Και δεν είναι το μοναδικό περιστατικό εντός των συνόρων της Ευρωζώνης. Πριν από λίγους μήνες, η αστυνομία της Εσθονίας είχε προβεί στην εκτίμηση ότι οι εγχώριες τράπεζές της είναι πολύ πιθανόν να συμμετείχαν ενεργά σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος συνολικής αξίας άνω των 13 δισ. δολαρίων την περίοδο 2011-2016, καθώς μόνο από το 2012 είχαν μεταφερθεί στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα ρωσικά ομόλογα και μετοχές κατοίκων εκτός Εσθονίας αξίας άνω των 7 δισ. ευρώ.

Τον Φεβρουάριο, η Λετονία είχε κλείσει την τρίτη μεγαλύτερη τράπεζά της, την ABLV, εν μέσω κατηγοριών από τις αμερικανικές αρχές για συστηματικό ξέπλυμα μαύρου χρήματος, για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καθώς και για δωροδοκίες στελεχών της. Σε πάγωμα των δραστηριοτήτων της είχε προχωρήσει και η τράπεζα της Μάλτας Pilatus Bank, κατηγορούμενη από την Κομισιόν για συστηματικές ελλείψεις στους κανονισμούς για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Αντίστοιχα, οι ολλανδικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο ύψους 775 εκατ. ευρώ στην τράπεζα ING, με την κατηγορία ότι επέτρεπε το ξέπλυμα μαύρου χρήματος μέσω των λογαριασμών της.

Όλες αυτές οι περιπτώσεις δείχνουν τα κενά που υπάρχουν στο εποπτικό πλαίσιο της Ε.Ε., τις ελλείψεις στους κανόνες και στους ελέγχους για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος μέσω τραπεζών. Οι Βρυξέλλες αλλά και οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές έχουν επανειλημμένως κάνει λόγο για αυστηρότερους κανόνες, προτείνοντας τάχιστες νομοθετικές αλλαγές. Το σύστημα όμως εξακολουθεί να είναι γεμάτο τρύπες... Όταν δεν έχουν αντιμετωπιστεί τέτοιου είδους φαινόμενα, αλήθεια πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι μία τραπεζική ένωση στην Ευρωζώνη; Και ποιοι είναι τελικά οι αρμόδιοι για να κλείσουν αυτές τις τρύπες;