Τρέφοντας 10 δισ. ανθρώπους

Oι σημερινές δίαιτες είναι κακές για την υγεία μας και βλάπτουν τον πλανήτη. Δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι πλέον υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Η κακή διατροφή είναι η μεγαλύτερη αιτία για τις μη μεταδοτικές ασθένειες στον κόσμο, γεγονός που ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο νοσημάτων και θνησιμότητας σε σχέση με το σεξ χωρίς ασφάλεια, το αλκοόλ, το κάπνισμα και τα ναρκωτικά.

Ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε αυτές τις τροφές, εν τω μεταξύ, βλάπτει το οικοσύστημα της Γης. Αποτελεί περίπου το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη μεγαλύτερη αιτία της αλλαγής χρήσης της γης, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της εξόρυξης νερού που στεγνώνει τα ποτάμια. Ο τεράστιος όγκος βιβλίων σχετικά με την υγιεινή διατροφή και την απώλεια βάρους υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι θέλουν να προχωρήσουν σε πιο υγιεινή διατροφή. Όμως λίγες χώρες αναλαμβάνουν δράση για τη βελτίωσή της και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν μπορούμε να προσφέρουμε με βιώσιμο τρόπο υγιεινή διατροφή στον πληθυσμό παγκοσμίως, ο οποίος προβλέπεται να ανέλθει στα 10 δισ. μέχρι το 2050. Πριν από δύο χρόνια, η Επιτροπή EAT-Lancet, η οποία απαρτίζεται από 37 επιστήμονες από 16 χώρες -συμπεριλαμβανομένου και εμού- προσπάθησε να δώσει μία απάντηση. Ξεκινήσαμε καθορίζοντας τι πρέπει να περιέχει μια καλή διατροφή για μια υγιή ζωή. Στη συνέχεια διερευνήσαμε τις συνέπειες μιας τέτοιας δίαιτας για την παγκόσμια βιωσιμότητα της παραγωγής τροφίμων στο μέλλον. Η Επιτροπή δημοσίευσε τα συμπεράσματά της τον Ιανουάριο στην ιατρική εφημερίδα «The Lancet». Η έκθεσή μας προσδιορίζει, για πρώτη φορά, τους επιστημονικούς στόχους για τη δίαιτα και το παγκόσμιο σύστημα παραγωγής τροφίμων. Με περισσότερα από 5.000 δημοσιεύματα σχετικά με την έκθεση ήδη στα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης, η δημοσίευσή της έχει σαφώς προκαλέσει αίσθηση. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι τα συμπεράσματά της έχουν επιπτώσεις για τις εταιρείες τροφίμων, τους αγρότες και τους καταναλωτές. Το κύριο συμπέρασμά μας, το οποίο υποστηρίζεται από αξιόπιστες αποδείξεις, είναι ότι μπορούν να τρέφονται 10 δισ. άνθρωποι σε έναν βιώσιμο πλανήτη. Όμως με τον τρόπο αυτό θα απαιτηθεί μετασχηματισμός της διατροφικής αλυσίδας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, τη βελτίωση της υγείας, την απώλεια των δασών, τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία των ωκεανών.

Ο κόσμος πρέπει να κάνει τρία μεγάλα βήματα ειδικότερα. Πρέπει να μειώσει κατά το ήμισυ το ποσό των αποβλήτων τροφίμων έως το 2050. Πρέπει να προχωρήσει σε πιο αποδοτικά και βιώσιμα συστήματα παραγωγής και να επενδύσει περισσότερο σε υγιέστερες καλλιέργειες. Και οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε περισσότερα φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και όσπρια και να μειώσουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και κόκκινου κρέατος. Η ανάλυσή μας δείχνει ότι η μετάβαση σε μια τέτοια ισορροπημένη διατροφή θα μπορούσε να αποτρέψει 11 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως. Για να επιτευχθεί αυτό, η Επιτροπή προτείνει μια «δίαιτα για την υγεία του πλανήτη» των 2.500 θερμίδων ημερησίως για τον μέσο πολίτη.

Η διατροφή παρέχει ημερήσια κατανάλωση για διάφορες κατηγορίες τροφίμων (όπως 200-600 γραμμάρια λαχανικών την ημέρα). Συνιστούμε στους ανθρώπους να καταναλώνουν σημαντικά λιγότερα κόκκινα κρέατα σε πολλά μέρη του κόσμου. Ένα τυπικό εβδομαδιαίο πρόγραμμα γεύματος σύμφωνα με την πρότασή μας μπορεί να περιλαμβάνει ένα χάμπουργκερ, δύο πιάτα κοτόπουλου και ένα ή δύο ψάρια, ενώ οι υπόλοιπες είναι φυτικές τροφές. Οι χορτοφαγικές δίαιτες περιλαμβάνονται επίσης στις προτάσεις μας. Εναλλακτικά, οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν τις ζωικές τροφές ως συμπληρώματα και όχι ως κύριο μέρος ενός γεύματος.

Διανύσαμε πολύ δρόμο για να τονίσουμε ότι αυτή η διατροφή είναι ευέλικτη και μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικούς πολιτισμούς και διαφορετικά προϊόντα, ασιατικά, ευρωπαϊκά, αφρικανικά ή αμερικανικά. Η κοινή μεσογειακή διατροφή μίας γενιάς πριν, με άφθονα φρέσκα λαχανικά και φρούτα, έχει πολλά κοινά με τη δική μας πρόταση. Ομοίως, κι εμείς στις σκανδιναβικές χώρες καταναλώναμε λιγότερα κρέατα και λιγότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, σύμφωνα με τη σύσταση της Επιτροπής. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η μετάβαση στην υγιεινή δίαιτα δεν θα οδηγήσει σε βιώσιμη παραγωγή. Πρέπει επίσης να βελτιώσουμε τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε αυτό που τρώμε. Δεν υπάρχει ενιαία πορεία προς την αειφόρο παραγωγή. Αν οι παραγωγοί τροφίμων έχουν μεγάλες επιχειρήσεις, μεγάλα αγροκτήματα, μικροκαλλιέργειες ή βιολογικές φάρμες, όλοι μπορούν να υποστηρίξουν τη μετάβαση αυτή. Από τη δημοσίευση της έκθεσης η Επιτροπή έχει δεχθεί μεγάλη υποστήριξη για τα συμπεράσματά της. Ταυτόχρονα, αρκετοί κλάδοι και εμπειρογνώμονες ισχυρίστηκαν ότι το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν σημαντικό μέρος μιας θρεπτικής διατροφής. Αν και συμφωνώ ότι μπορούν να αποτελέσουν μέρος μιας υγιεινής διατροφής, το ποσοστό αυτό θα πρέπει να είναι πολύ μικρότερο από το σημερινό. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι απλά δεν είναι εφικτό στους μεγάλους πληθυσμούς να υιοθετηθούν υγιείς και βιώσιμες δίαιτες.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο, μπορούμε να εντοπίσουμε τον τρόπο που οι δίαιτες έχουν αλλάξει δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Τώρα, θέλουμε η έκθεση να ξεκινήσει μια συζήτηση μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων -από τους αγρότες έως τους καταναλωτέςγια το τι θα τρώμε και πώς θα το παράξουμε σε 10, 20 και 30 χρόνια από τώρα. Εάν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, το σύστημα διατροφής μας μπορεί να ωφελήσει, αντί να βλάψει, την υγεία μας και αυτή του πλανήτη.

Copyright: Project Syndicate, 2019

www.project-syndicate.org