H ηθοποιός Λένα Παπαληγούρα μας μιλά για την Υπερμνήστρα
Ένας χαρακτήρας γεμάτος αντιφάσεις
« Οι ήρωες στο έργο αυτό παλεύουν για την ελευθερία τους, μπλεγμένοι ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον τους…», αναφέρει η ηθοποιός Λένα Παπαληγούρα μιλώντας μας για το ποιητικό κείμενο του Ανδρέα Κάλβου «Οι Δαναΐδες».
Γραμμένο το 1813, το κείμενο σπάει για πρώτη φορά τη «σιωπή» του και παρουσιάζεται στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, απόψε και αύριο το βράδυ στις 9:30.
Τι πραγματεύεται στον πυρήνα της η υπόθεση του έργου;
«Τον Κάλβο, εκτός από το θέμα της εθνικής ελευθερίας, τον απασχόλησε εξίσου, αν όχι περισσότερο, το ζήτημα της υπαρξιακής ελευθερίας, θεματική που αποτελεί και τον βασικό δραματουργικό άξονα της τραγωδίας του. Οι ήρωες στο έργο αυτό παλεύουν για την ελευθερία τους, μπλεγμένοι ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον τους. Αγωνίζονται να παραμερίσουν ένα “πέπλο” που τους σκεπάζει για να βγουν στο φως, για να δουν καθαρά. Όντας δέσμιοι και εξαρτημένοι από το παρελθόν τους, θέλουν να προχωρήσουν μπροστά, όμως βασανίζονται από το δίλημμα: παρελθόν ή μέλλον; Πώς προχωράει κάποιος; Πώς αφήνει πίσω το παρελθόν του;».
Μια περιγραφή σας για την Υπερμνήστρα,
«Η Υπερμνήστρα έχει εμφανή στοιχεία ηρωίδων αρχαίας τραγωδίας αλλά και αναφορές από τις γυναίκες του Σαίξπηρ. Στο έργο αυτό, η Υπερμνήστρα είναι ψυχικά διχασμένη, είναι ερωτευμένη με τον Λυγκέα, όμως δεν θέλει να εγκαταλείψει τον πατέρα της, κυριεύεται από ενοχές κι αρνείται να αφήσει πίσω την παιδική της ηλικία, είναι ονειροπόλα, με πίστη στους θεούς και την αγάπη. Σπαρακτική και συμπονετική. Όπως και στον μύθο, έτσι και στις Δαναΐδες του Κάλβου, ο Δαναός θα δώσει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους κατά τη διάρκεια της γαμήλιας νύχτας. Εκείνες θα υπακούσουν, εκτός από την Υπερμνήστρα, η οποία αγαπά τον άντρα της. Αυτό το στοιχείο της ανυπακοής στην εξουσία του πατέρα εξαιτίας της μεγάλης αγάπης για τον Λυγκέα, είναι αυτό που με συγκινεί στο έργο. Πράξη η οποία, μάλιστα, δεν γίνεται με καμία ευκολία. Η Υπερμνήστρα εδώ βασανίζεται αφόρητα ώσπου να καταφέρει να σταθεί απέναντι στον πατέρα της. Και κάνει μέσα της μια πολύ μεγάλη διαδρομή. Μια επανάσταση».
Είστε η πρώτη που ερμηνεύει τον συγκεκριμένο ρόλο. Ένα σχόλιό σας γι’ αυτό;
«Για μένα το γεγονός ότι το έργο αυτό δεν έχει ξαναπαιχτεί είναι πολύ συγκινητικό. […] Όσο για την Υπερμνήστρα, νιώθω χαρά και συγκίνηση που είμαι η πρώτη που καλούμαι να την αποκρυπτογραφήσω. Είναι αρκετά μυστικός, εύθραυστος αλλά ταυτόχρονα και δυναμικός χαρακτήρας. Είναι γεμάτη αντιφάσεις και αυτό την καθιστά πολύ γοητευτική. Ελπίζω, λοιπόν, να καταφέρω να βγουν στο φως όσο περισσότερες πτυχές της μπορώ».
Και ένα ακόμα, για τη σκηνοθετική προσέγγιση της Νατάσας Τριανταφύλλη;
«Η ποιητική του Κάλβου στις “Δαναΐδες” για τη Νατάσα κρύβεται στην αμφιβολία. Στην αμφιβολία για το ποια επιλογή θα κάνεις, για το ποιον δρόμο θα ακολουθήσεις. Βρίσκεται σε αυτή την, τόσο ανθρώπινη, κατάσταση παλινδρόμησης, όπου ενώ αγαπάς, θεριεύουν μέσα σου στιγμές μίσους, ενώ θέλεις να μετακινηθείς προς τα κάπου, διατηρείς τη θέση σου πεισματικά. Στόχος της παράστασης είναι να αναδείξει το ευάλωτο των ηρώων, την κρίσιμη αυτή στιγμή που η ψυχή τους παλεύει να πάρει μια απόφαση. Να φωτίσει τις εσωτερικές τους συγκρούσεις αλλά και τις δυναμικές που προκύπτουν, όταν οι προσωπικότητές τους αναμετριούνται. Αισθητικά, στόχος είναι να αναδειχθεί το μεγαλείο των μυθικών αυτών προσώπων. Καθώς και το απόκοσμο και το μαγικό του θεάτρου της Μικρής Επιδαύρου».
Σκέψεις και συναισθήματα για την ερμηνευτική εμπειρία στον χώρο της αρχαίας Επιδαύρου;
«Είναι μαγική η αίσθηση όταν παίζεις σε ένα αρχαίο θέατρο, αλλά νομίζω ότι όταν μαθαίνεις και την ιστορία του η σχέση σου με τον χώρο αποκτά άλλο νόημα. Η Επίδαυρος, μάλιστα, φέρει και μια ενέργεια πολύ δυνατή και ξεχωριστή. Είναι ένας τόπος ευλογημένος. Η ατμόσφαιρα αυτού του χώρου είναι πολύ έντονη και μαγική και οι δυναμικές του είναι πολύ ισχυρές. Η παράστασή μας είναι φτιαγμένη για τον συγκεκριμένο χώρο και φυσικά και λαμβάνει υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες, την ενέργεια, την ατμόσφαιρα αλλά και την ιστορία του. Όλα αυτά λειτουργούν για εμάς ως φορείς έμπνευσης αλλά και συγκεκριμένα και κυριολεκτικά ως το σκηνικό που θα μας φιλοξενήσει. Νιώθω πολύ τυχερή που οι “Δαναΐδες” μας θα παρουσιαστούν σε αυτό το πανέμορφο θέατρο».