Γιάννης Μπασιάς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ΕΔΕΥ. Θεοδόσης Σταματέλλος, διευθυντής Ν. Ευρώπης Lloyd's Register.
Μεταφορά τεχνογνωσίας για την εξόρυξη υδρογονανθράκων
Βέλτιστες πρακτικές χωρών με μεγάλη εμπειρία στις θαλάσσιες δραστηριότητες υδρογονανθράκων «μεταφέρει» στη χώρα μας το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης σε Υπεράκτιες Εγκαταστάσεις Υδρογονανθράκων, το οποίο εκπόνησε η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) σε συνεργασία με το Lloyd’s Register. Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Μπασιά, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΔΕΥ, το σχέδιο βρίσκεται σε διαβούλευση μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων του Δημοσίου, ενώ περιλαμβάνει πρόνοιες για την αντιμετώπιση όλων των κινδύνων που είναι πιθανό να παρουσιαστούν. Όπως προσθέτει ο κ. Θεοδόσης Σταματέλλος, περιφερειακός διευθυντής Νότιας Ευρώπης του Lloyd’s Register, πρόκειται για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό ετοιμότητας και διαχείρισης κρίσεων, καθώς μεταξύ άλλων προβλέπει μεθόδους για την αξιολόγηση των κινδύνων και συνεπειών των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, αλλά και πλάνα απόκρισης από την πρώτη ειδοποίηση έως την επίλυση του προβλήματος.
Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΔΕΥ στην εποπτεία των θαλάσσιων δραστηριοτήτων έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων;
Γ.Μ.: «Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων κατέστη Αρμόδια Αρχή για την παρακολούθηση της ασφάλειας των υπεράκτιων εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με τον Νόμο 4409/2016 “Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/30/ΕΕ, τροποποίηση του π.δ. 148/2009 και άλλες διατάξεις”.
Στο πλαίσιο του ρυθμιστικού της αυτού ρόλου, η εταιρεία παρακολουθεί τις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων που πραγματοποιούνται εντός του χώρου δικαιοδοσίας της, διενεργώντας επιθεωρήσεις, αξιολογώντας εκθέσεις μεγάλων κινδύνων, κοινοποιήσεις εργασιών γεώτρησης και τις κοινοποιήσεις σχεδιασμού νέων εγκαταστάσεων που καταθέτουν οι διαχειριστές των εγκαταστάσεων. Η ΕΔΕΥ κατέστη εφικτό να φέρει σε πέρας αυτές τις αρμοδιότητες, κατόπιν της επιτυχούς συνεργασίας της με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) μέσω της διοργάνωσης διεθνούς διαγωνισμού, από τον οποίο επιλέχθηκε η εταιρεία DNV GL, με την οποία η ΕΔΕΥ συνεργάστηκε για την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Ασφάλεια των Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Από το 2018, μια σειρά από Κατευθυντήρια Έγγραφα Οδηγιών καθοδηγούν τους Διαχειριστές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ως προς τις υποχρεώσεις τους, όπως αυτές απορρέουν από τον σχετικό νόμο, με στόχο μια πιο ασφαλή λειτουργικά εγκατάσταση, τη μείωση της εκδήλωσης πιθανών κινδύνων και κατ’ επέκταση των συνεπειών τους».
Μία από τις αρμοδιότητες που ανέλαβε η ΕΔΕΥ ήταν και η κατάρτιση ενός σχεδίου για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης;
Γ.Μ.: «Ακριβώς. Μεταξύ άλλων, ο Ν. 4409/2016 έθεσε ως υποχρέωση και την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου, αλλά και επιμέρους τοπικών - εξωτερικών σχεδίων, για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών που τυχόν προκύψουν κατά τη λειτουργία των ως άνω εγκαταστάσεων, μεριμνώντας με τον τρόπο αυτό για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών κινδύνων που δύνανται να παρουσιαστούν. Η ΕΔΕΥ προχώρησε στη συγκρότηση μίας ομάδας εργασίας απαρτιζόμενης από όλους τους δημόσιους φορείς που εμπλέκονται με την αντιμετώπιση τέτοιου είδους περιστατικών (ενδεικτικά αναφέρονται η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος, Πυροσβεστική, ΕΛ.ΑΣ.) και έπειτα από περίπου έναν χρόνο εργασιών έχει πλέον στα χέρια της μια πρώτη έκδοση του εθνικού σχεδίου, το οποίο βρίσκεται αυτήν τη στιγμή σε διαβούλευση μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων του Δημοσίου».
Ποιος ήταν ο στόχος της συνεργασίας της ΕΔΕΥ με το Lloyd’s Register για την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου;
Γ.Μ.: «Η συνεργασία με το Lloyd’s Register προέκυψε κατά την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου και στόχο είχε την ενσωμάτωση σε αυτό των καλών πρακτικών που το Lloyd’s Register διαθέτει λόγω της μακράς του εμπειρίας στον κλάδο της ασφάλειας πλοίων αλλά και εγκαταστάσεων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων».
Θ.Σ.: «Η ασφάλεια για την ανθρώπινη ζωή και η προστασία του περιβάλλοντος είναι στοιχεία του DNA του Lloyd’s Register. Οι άνθρωποί μας σε περισσότερες από 75 χώρες καλούνται να προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες διαχείρισης κινδύνων και συμμόρφωσης με τους κανονισμούς ασφάλειας σε πολύπλοκα projects, για πάνω από 250 χρόνια. Ειδικότερα για υπεράκτια έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η διεθνής τεχνογνωσία του Lloyd’s Register σε θέματα ασφάλειας αναγνωρίστηκε από την ΕΔΕΥ και αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο για την ανάπτυξη εποικοδομητικής συνεργασίας με τα στελέχη της για την κατάρτιση του Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης».
Ποιο ρόλο ανέλαβε το Lloyd’s Register στη διαδικασία;
Θ.Σ.: «Αντικείμενο της συνεργασίας ήταν η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου προσχεδίου που στοχεύει στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων. Για τρεις μήνες η ΕΔΕΥ φιλοξένησε στα γραφεία της τους ανθρώπους μας, οι οποίοι σε στενή συνεργασία με τα στελέχη της εξέτασαν όλο το φάσμα ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού ετοιμότητας και διαχείρισης κρίσεων, όπως: αναγνώριση και κατανόηση των πιθανών αιτιών και αξιολόγηση των κινδύνων και συνεπειών των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, εντοπισμό και ενσωμάτωση διεθνών και εθνικών κανονισμών (όπως η Οδηγία 2013/30/ΕΕ και ο Ν. 4409/2016), ανάπτυξη των σωστών τεχνικών και διαδικασιών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων με επιμέρους επιχειρησιακές δράσεις και πλάνα απόκρισης από την πρώτη ειδοποίηση έως την επίλυση του προβλήματος, εντοπισμό, επικοινωνία, συντονισμό και διαλειτουργικότητα των εξωτερικών φορέων αντιμετώπισης καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης. Ο Lloyd’s Register έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα σε θέματα κατάρτισης και εκπαίδευσης των εμπλεκομένων, διενέργειας ασκήσεων, αναδεικνύοντας παραδείγματα και πρακτικές εφαρμογές από τη διεθνή εμπειρία».
Ποιες βέλτιστες πρακτικές χρησιμοποιήθηκαν για την κατάρτιση του σχεδίου;
Θ.Σ.: «Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2013/30, η οποία θέτει ένα ενιαίο πλαίσιο απαιτήσεων για τη θωράκιση της ασφάλειας και της προστασίας του περιβάλλοντος για τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (UK Safety Case regulation), στη διαμόρφωση της οποίας συνέβαλε το Lloyd’s Register, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές και επιτροπές. Ειδικότερα, το τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου διαθέτει μοντέλα ασφαλείας, εργαλεία ανάλυσης κινδύνων, επαλήθευσης και ελέγχου, τα οποία έχουν εφαρμοστεί σε παρόμοιες δραστηριότητες στη Βόρεια θάλασσα και διεθνώς. Η συγκεκριμένη γνώση μεταλαμπαδεύτηκε και προσαρμόστηκε στις ελληνικές απαιτήσεις του Εθνικού Σχεδίου. Παράλληλα, αξιοποιήθηκε η εμπειρία που έχει αναπτύξει το ελληνικό γραφείο για την αποτελεσματική εκτίμηση κινδύνων, επιχειρησιακή ετοιμότητα, την ενσωμάτωση και συμμόρφωση απαιτήσεων ασφάλειας σε δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και το περιβάλλον, όπως ο ανεφοδιασμός πλοίων με φυσικό αέριο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια γενική σκέψη. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης είναι η πρόληψη. Είναι απαραίτητο να τεθεί στο επίκεντρο η ανάπτυξη στρατηγικής πρόληψης και προστασίας του περιβάλλοντος, με τη λήψη απαραίτητων μέτρων, κατάρτιση σχεδίων και εφαρμογή ελεγκτικών μηχανισμών, καθώς και την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού και των εμπλεκομένων, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια κουλτούρας ασφάλειας, που μπορεί να αποβεί πολυτιμότερη από κάθε άλλη παρέμβαση σε κατάσταση κρίσης».
Σε ποια πρότυπα βασιστήκατε;
Γ.Μ.: «Βασικός στόχος της ομάδας εργασίας, αλλά και της ΕΔΕΥ ειδικότερα, λόγω του ρόλου της ως Αρμόδιας Αρχής, ήταν να υιοθετηθούν καλές πρακτικές τρίτων χωρών με μεγαλύτερη εμπειρία στις θαλάσσιες δραστηριότητες υδρογονανθράκων κατά την κατάρτιση του σχεδίου αυτού. Στραφήκαμε, λοιπόν, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έχει ιδιαίτερα έντονη δραστηριότητα στον εν λόγω τομέα, στην Ολλανδία, την Ιταλία, τη Νορβηγία, την Ιρλανδία και την Κροατία».
Ποιο είναι τα επόμενα βήματα μετά την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου;
Γ.Μ.: «Σειρά έχουν τα τοπικά - εξωτερικά σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, που θα καταρτιστούν για την κάθε εγκατάσταση και θα λάβουν υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες συνθήκες των επιμέρους περιοχών».