«Πράσινη» Ευρώπη με επενδύσεις 3 τρισ.
«Οδικός χάρτης» από την Κομισιόν για επίτευξη μηδενικών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050 Ενώπιον των ηγετών οι πόροι 2021-2027
Με στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη ήπειρος στον πλανήτη που θα πετύχει μέχρι το 2050 την κλιματική ουδετερότητα με μηδενικές εκπομπές άνθρακα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε χθες έναν οδικό χάρτη με τη διαδρομή, ενώ στις αρχές του 2020 θα υποβληθούν οι πρώτες συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις. Για την προσαρμογή θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους περίπου 3 τρισ. ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια.
Με τη χθεσινή ανακοίνωση η Κομισιόν θέτει τις βάσεις για τη μεγάλη στροφή της οικονομίας σε μια διαφορετική ανάπτυξη, ενώ, όπως υπογράμμισε η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι επιχειρήσεις θα συνδράμουν αυτήν την προσπάθεια με ανάλογες επενδύσεις, αλλά αυτό που ζητούν είναι ένα σταθερό χάρτη πορείας ώστε να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν.
Η ονομαζόμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καλύπτει ιδίως τις μεταφορές, την ενέργεια, τη γεωργία, τα κτήρια και βιομηχανίες, όπως τη βιομηχανία χάλυβα, σκυροδέματος, ΤΠΕ, την κλωστοϋφαντουργία και τη χημική βιομηχανία. Όλοι οι παραπάνω κλάδοι θα συνεισφέρουν στην επίτευξη του στόχου, ενώ θα υπάρξει μια περίοδος μετάβασης με κοινοτική και δημόσια στήριξη για ορισμένες περιοχές της Ένωσης, αλλά και κλάδους.
Για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα απαιτηθούν μέχρι το 2030 ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις αρχές του 2020 ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών. Τουλάχιστον το 25% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε., δηλαδή περίπου 250 δισ. ευρώ, θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, ενώ περαιτέρω στήριξη, με τη βοήθεια και μόχλευσης στις αγορές, θα παράσχουν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για το κλίμα.
Η πρώτη νομική πρόταση της Κομισιόν που θα περιλαμβάνει τον βασικό στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 θα υποβληθεί τον Μάρτιο, ενώ ταυτόχρονα θα δρομολογηθεί ένα «σύμφωνο για το κλίμα» προκειμένου να δοθεί στους πολίτες η δυνατότητα να εκφράσουν τη γνώμη τους και να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό νέων δράσεων.
Το καλοκαίρι του 2020 θα ακολουθήσει η πρόταση με το γενικό πλαίσιο που θα περιλαμβάνει και τον ενδιάμεσο στόχο μείωσης. Για να φτάσει η Ευρώπη στην κλιματική ουδετερότητα το 2050 θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο ενδιάμεσος στόχος, από το 40% μείωσης
των εκπομπών που είναι σήμερα μέχρι το 2030 και σε σχέση με το 1990 να αυξηθεί στο 50%-55%.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν προτάσεις ανά κλάδο, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τους ποσοτικούς στόχους μείωσης των εκπομπών.
Ποιοι αντιδρούν
Οι αντιδράσεις είναι μεγάλες κυρίως από την πλευρά των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία, χώρες οι οποίες εξαρτώνται πολύ από τον άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Στο ερώτημα αν θα υπάρξει στήριξη των χωρών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες η απάντηση είναι καταφατική, ωστόσο οι ανατολικές χώρες ζητούν τεράστια ποσά για να συναινέσουν. Ενδεικτικό είναι πως η Πολωνία εκτιμά το κόστος της προσαρμογής της στα 500 δισ. ευρώ.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, αφού επισήμανε ότι θα υπάρξει κοινοτική και δημόσια στήριξη, έδωσε το παράδειγμα της ΕΤΕπ, η οποία μέσω μόχλευσης θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις άνω των 100 δισ. ευρώ, όχι μό
νο στις περιοχές μετάβασης και τις βιομηχανίας, αλλά και στους αγρότες που επιστρέφουν σε παραδοσιακούς φιλο-κλιματικούς τρόπους παραγωγής ή ακόμη στην καινοτομία.
Ποιοι στηρίζουν
Παρουσιάζοντας τη χθεσινή ανακοίνωση στην ολομέλεια της Ευρωβουλής, η κ. Φον ντερ Λάιεν, αφού ανέφερε ότι τήρησε την υπόσχεση που είχε δώσει τον Ιούλιο στους ευρωβουλευτές ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα αποτελέσει την πρώτη προτεραιότητα, μίλησε για έναν οδικό χάρτη με 50 βήματα μέχρι το 2050. Πρόκειται για μια μακρά διαδικασία, όπως είπε, ωστόσο υποστηρίζεται από τους πολίτες αλλά και τις επιχειρήσεις. Μάλιστα, αποκάλυψε ότι την περασμένη εβδομάδα 44 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν ετήσιο κύκλο εργασιών 6 τρισ. ευρώ, της κατέστησαν σαφές ότι στηρίζουν το εγχείρημα, αλλά θέλουν ένα ξεκάθαρο νομοθετικό περιβάλλουν, ώστε να γνωρίζουν έγκαιρα τι πρέπει να κάνουν και σε ποιες προθεσμίες.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), δηλαδή ο καθορισμός του κοινοτικού προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027 και η στροφή της Ε.Ε. στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, με στόχο τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα το αργότερο το 2050, είναι τα δύο βασικά θέματα της διήμερης συνόδου κορυφής, σήμερα και αύριο, στις Βρυξέλλες.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν επίσης τις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ αναμένεται να εγκρίνουν οδικό χάρτη για την περαιτέρω εμβάθυνση της ΟΝΕ.
Στο βασικό ζήτημα που ενδιαφέρει άμεσα τη χώρα μας, αυτό του ΠΔΠ, στη σύνοδο δεν αναμένονται αποφάσεις, ωστόσο ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, θέλει να επιταχύνει τις εργασίες, ώστε να υπάρξει απόφαση μέχρι τον Μάρτιο. Στο πλαίσιο αυτό θέλει να αποσπάσει αύριο δέσμευση από τους ηγέτες για επίτευξη συμφωνίας μέσα στην άνοιξη, ενώ στη συνέχεια να ξεκινήσει έναν κύκλο διμερών διαπραγματεύσεων με όλες τις χώρες για να ετοιμάσει ένα πλαίσιο συμβιβασμού.
Η συμβιβαστική πρόταση που υπέβαλε η φινλανδική προεδρία, η οποία κινείται 47 δισ. ευρώ χαμηλότερα από την αρχική πρόταση της Κομισιόν, μπορεί να ευνοεί τις πλούσιες χώρες με καθαρή συνεισφορά στους ίδιους πόρους της Ε.Ε., αλλά απορρίπτεται από όλες τις χώρες της συνοχής και την Ελλάδα.
Με βάση την πρόταση της Κομισιόν, στη χώρα μας αναλογούν 35,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 σε τιμές 2018, εκ των οποίων περίπου 19,229 δισ. ευρώ αφορούν τη συνοχή και 16,239 δισ. ευρώ τη γεωργία (προγράμματα ανάπτυξης υπαίθρου, εισοδηματικές ενισχύσεις στους παραγωγούς).
Ο νέος πρόεδρος θέλει συμφωνία για το ΠΔΠ γιατί θα απελευθερώσει τη συζήτηση για άλλα μεγάλα θέματα, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Εάν δεν γίνει γνωστός ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027, δεν μπορούν να καθοριστούν και οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις στις προσπάθειες επίτευξης του στόχου των μηδενικών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050.
Μάλιστα, ορισμένες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, που έχουν μεγάλη εξάρτηση από τον άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ζητούν στήριξη από την Ε.Ε., προκειμένου να συναινέσουν στην υιοθέτηση του στόχου του 2050. Μεταξύ των κρατών-μελών που θα λάβουν στήριξη αναμένεται να είναι και η Ελλάδα, μετά την απόφαση της κυβέρνησης για απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028.
Αναφορικά με την ΟΝΕ, η συζήτηση θα γίνει την Παρασκευή το πρωί, ενώ τα θέματα είναι η άρση των τελευταίων εμποδίων για τη μεταρρύθμιση της λειτουργίας του ΕSM και η τραπεζική ένωση και ειδικότερα ο λεγόμενος τρίτος πυλώνας που είναι η ευρωπαϊκή συνασφάλιση των καταθέσεων. Στο θέμα αυτό, μετά τα τελευταία ανοίγματα του Βερολίνου, οι ηγέτες αναμένεται να δώσουν εντολή στο Εurogroup να ξεκινήσει πολιτικές συζητήσεις με στόχο την εξεύρεση συμφωνίας. Στη συζήτηση για την εμβάθυνση της ΟΝΕ θα συμμετάσχουν οι πρόεδροι του Εurogroup Mάριο Σεντένο και της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ.