Μεγάλες αλλαγές στο σύστημα εμπορίας ρύπων
Έναρξη διαβούλευσης από την Ε.Ε.
Σε σημαντικές αλλαγές του ισχύοντος συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) αερίων θερμοκηπίου στην Ε.Ε. προχωρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου οι νέοι στόχοι να ευθυγραμμιστούν με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για μηδενικές εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε την έναρξη διαβούλευσης με όλους τους ενδιαφερόμενους για τροποποίηση των κατευθυντηρίων γραμμών, ενώ μεταξύ των αλλαγών που προωθεί είναι η δραστική μείωση των τομέων που θα επωφελούνται αντιστάθμισης (χορήγηση δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων), αλλά και η μείωση του ύψους της αντιστάθμισης.
Σήμερα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υπόκεινται σε ένα διπλό κόστος από την εφαρμογή του ΣΕΔΕ. Το πρώτο είναι άμεσο και αφορά τα δικαιώματα ρύπων που αγοράζουν οι επιχειρήσεις για τις εκπομπές τους. Το δεύτερο είναι έμμεσο και αφορά την επιβάρυνση που υπόκεινται οι επιχειρήσεις μέσω της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Κι αυτό γιατί οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας μετακυλίουν στις επιχειρήσεις το κόστος των δικαιωμάτων που αγοράζουν οι ίδιοι.
Διαρροή άνθρακα
Εφόσον πολλοί διεθνείς εταίροι δεν διαθέτουν την ίδια φιλοδοξία με την Ένωση, υπάρχει κίνδυνος διαρροής άνθρακα, είτε λόγω της μεταφοράς της παραγωγής από την Ευρώπη σε άλλες χώρες που έχουν μικρότερους στόχους μείωσης των εκπομπών, είτε επειδή τα κοινοτικά προϊόντα αντικαθίστανται από εισαγόμενα. Εάν αυτός ο κίνδυνος πραγματωθεί, οι παγκόσμιες εκπομπές δεν θα μειωθούν, με αποτέλεσμα να ματαιωθούν οι προσπάθειες της Ένωσης και των βιομηχανιών της για την εκπλήρωση των παγκόσμιων κλιματικών στόχων της συμφωνίας του Παρισιού.
Για τους παραπάνω λόγους, η κοινοτική οδηγία 2003/87/ΕΚ επιτρέπει στα κράτη-μέλη να προβλέπουν αντιστάθμιση των εγχώριων παραγωγών, η οποία έχει συνήθως τη μορφή της χορήγησης δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων. Σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία, η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται σε τομείς που εκτίθενται σε πραγματικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα, λόγω σημαντικού έμμεσου κόστους που προκύπτει από τη μετακύλιση του κόστους των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι ενισχύσεις δεν μπορούν να χορηγούνται σε προβληματικές επιχειρήσεις, ενώ για τις επιχειρήσεις που εκκρεμεί εντολή ανάκτησης για παράνομη κρατική ενίσχυση, η Κομισιόν θα λαμβάνει υπόψη το ποσό της ενίσχυσης που απομένει να ανακτηθεί.
Προωθούμενα μέτρα
Η πρώτη αλλαγή που σχεδιάζει να προωθήσει η Επιτροπή αφορά τη μείωση από 14 σε 8 των τομέων που θα συνεχίσουν να επωφελούνται αντιστάθμισης. Πρόκειται για τους εξής τομείς:
Κατασκευή δερμάτινων ενδυμάτων.
Παραγωγή αλουμινίου (αργιλίου).
Παραγωγή άλλων ανόργανων βασικών χημικών ουσιών.
Παραγωγή μολύβδου, ψευδαργύρου και κασσιτέρου. Παραγωγή χαρτοπολτού. Κατασκευή χαρτιού και χαρτονιού.
Παραγωγή βασικού σιδήρου, χάλυβα και σιδηροκραμάτων.
Παραγωγή προϊόντων διύλισης πετρελαίου.
Οι παραπάνω τομείς θεωρείται ότι εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα.
Εάν τα κράτη-μέλη αποφασίσουν να χορηγήσουν την ενίσχυση μόνο για ορισμένους από τους παραπάνω τομείς, η επιλογή πρέπει να γίνεται με βάση αντικειμενικά, αμερόληπτα και διαφανή κριτήρια. Η ενίσχυση μπορεί να χορηγηθεί υπό μορφή κατανομής δικαιωμάτων σε επιχειρήσεις μόνο σε περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται ότι έχει πραγματοποιηθεί μια επένδυση που επιλέχθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών.
Η δεύτερη αλλαγή προβλέπει τη μείωση της αντιστάθμισης, η οποία για την περίοδο από το 2013 μέχρι και το τέλος του 2020 ανερχόταν στο 85%, ενώ τώρα θα μειωθεί στο 75%. Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί στις 10 Μαρτίου 2020.