Συμμαχία Ελλάδας, Ιαπωνίας και Νορβηγίας για μείωση ρύπων CO2
Πρόταση στον ΙΜΟ με βάση τον στόχο του Οργανισμού έως το 2030
Σε αγώνα δρόμου έχουν αποδυθεί στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό μεγάλες ναυτιλιακές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων του θερμοκηπίου από τα πλοία πριν η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρήσει στη λήψη περιφερειακών μέτρων όπως είναι η ένταξη της ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων. Ένα μεγάλο τμήμα της διεθνούς ναυτιλίας, μαζί και η Ελλάδα, επιδιώκουν να «περάσει» στον ΙΜΟ μια πρόταση που επιτυγχάνει μέχρι το 2030 μια μείωση των εκπομπών ανά τονομίλι μεταφερόμενου φορτίου κατά 49%, γεγονός που σημαίνει ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του ΙΜΟ για μείωση των ρύπων CO2 από τη ναυτιλία κατά 40% με βάση τα επίπεδα ρύπων του 2008.
Ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας
Από την άλλη πλευρά η ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας και παράλληλα χαρακτηρίζεται από τη ναυτιλιακή κοινότητα ως «ανειλικρινής» καθώς «στηρίζεται στην αρχή ότι όποιος πληρώνει μπορεί να συνεχίσει να ρυπαίνει», όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Θεόδωρος Βενιάμης. Καθώς το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η δημοσιοποίηση της σχετικής πρότασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κρίσιμη θεωρείται η προσεχής σύνοδος της Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος (Marine Environment Protection Committee-MEPC) του IMO που θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 30/03/2020 - 03/04/2020, όπου και θα συζητηθεί στο πλαίσιο της σχετικής Αρχικής Στρατηγικής του ΙΜΟ η πρόταση που υπεβλήθη από κοινού από Ιαπωνία, Ελλάδα, Νορβηγία, για τη μείωση των ρύπων κατά 40% μέχρι το 2030.
Στήριξη από χώρες και φορείς
Η πρόταση αυτή συγκεντρώνει την υποστήριξη πολλών ναυτι
λιακών χωρών, όπως ο Παναμάς, αλλά και ναυτιλιακών φορέων όπως είναι το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS), η Bimco, η Intertanko.
Η πρόταση προβλέπει σε γενικές γραμμές ότι μέσα από μέτρα τεχνικού χαρακτήρα τα υφιστάμενα πλοία θα έχουν στόχο να επιτύχουν τα πρότυπα εκπομπών ρύπων που θα ισχύουν για τα νέα πλοία που θα ναυπηγηθούν από το 2023. Επίσης, όσα πλοία δεν μπορούν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους εκπομπών θα μπορούν να μειώνουν ταχύτητα προκειμένου να το επιτυγχάνουν και με τη χρήση ενός « κόφτη » θα αποτρέπεται τυχόν αύξηση ταχύτητας.
Πρόκειται για μια πρόταση που συνδυάζει αυτό που και η
ελληνική πλευρά επεδίωκε από την αρχή, να αναλάβει δηλαδή ευθύνες και ο ναυλωτής για την επίτευξη των στόχων και όχι μόνο ο πλοιοκτήτης.
Ταυτόχρονα στη σύνοδο θα συζητηθεί και μία πρόταση που υποστηρίζεται κυρίως από Δανία και Γαλλία και προβλέπει ότι θα τεθεί ένας οριζόντιος στόχος μείωσης εκπομπών ίδιος για όλα τα πλοία. Είναι μια πρόταση που ταιριάζει περισσότερο σύμφωνα με τους ειδικούς στον κλάδο των containerships, όπου ναυλωτής και πλοιοκτήτης ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, η συγκεκριμένη πρόταση προβλέπει ότι πλοίο που δεν πιάνει τον στόχο θα βγαίνει εκτός αγοράς.
Τα σχέδια της Κομισιόν
Στον αντίποδα των διαβουλεύσεων στον ΙΜΟ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαίνεται να ετοιμάζει την πρότασή της για ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων, ενώ προς την κατεύθυνση αυτή πιέζει και μερίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με την επιτροπή Περιβάλλοντος να εισηγείται στο πλαίσιο της συζήτησης του νέου κανονισμού για την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από θαλάσσιες μεταφορές («κανονισμός ΠΥΕ της Ε.Ε.»), την ένταξη της ναυτιλίας στο σύ
στημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ) όπως είναι η επίσημη ονομασία του συστήματος εμπορίας ρύπων.
Η εισηγήτρια Γούτα Πάουλους, μια Γερμανίδα ευρωβουλευτής από την ομάδα των Πρασίνων αναφέρει στην εισήγησή της προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος ότι επικροτεί θερμά τη δέσμευση της Επιτροπής στην Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) για τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ) της Ε.Ε. ώστε να καλύπτει τη ναυτιλία.
Διαφωνεί η ναυτιλιακή κοινότητα
Μια τέτοια πρόταση την αντικρούει σύσσωμη η ναυτιλιακή κοινότητα ως μη προσήκουσα στη φύση της ναυτιλιακής δραστηριότητας, όπως σημείωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Θεόδωρος Βενιάμης. Επίσης δεν λαμβάνει υπόψη της τον πρωτεύοντα ρόλο του ΙΜΟ να ρυθμίζει τους διεθνείς κανόνες λειτουργίας της ναυτιλίας, χωρίς στρεβλώσεις και ανεδαφικές προσεγγίσεις που αποσκοπούν μόνο σε πολιτικές σκοπιμότητες.
Η ευρωβουλευτής απορεί γιατί έως τώρα ο κλάδος έμεινε εκτός του ΣΕΔΕ, όταν σύμφωνα με τα στοιχεία τα 10.800 πλοία που καλύπτονται από τον κανονισμό ΠΥΕ εξέπεμψαν, το 2018, πάνω από 130 εκατ. τό
νους CO2, δηλαδή πάνω από τις ετήσιες εκπομπές CO2 του Βελγίου. Η ίδια μεταφέροντας προφανώς κυρίαρχες απόψεις περιβαλλοντικών οργανώσεων υπογραμμίζει ότι τώρα είναι η στιγμή να συμπεριληφθεί η ναυτιλία στο ΣΕΔΕ, συμπληρώνοντας ότι δεν θα υπάρξει στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθώς όλα τα κράτη σημαίας και όλες οι εταιρείες θα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, όπως αναφέρει, περιλαμβάνονται όλοι οι πλόες εντός της Ένωσης, οι πλόες εισόδου από τον τελευταίο λιμένα εκτός Ένωσης προς τον πρώτο λιμένα κατάπλου στην Ένωση και οι πλόες εξόδου από λιμένα της Ένωσης προς τον επόμενο λιμένα κατάπλου εκτός Ένωσης.
Επίσης η εισηγήτρια προτείνει τη δημιουργία ταμείου για την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές, ώστε να προαχθεί η έρευνα και ανάπτυξη όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των πλοίων και να υποστηριχθούν οι επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες και υποδομές για να απαλλαγούν οι θαλάσσιες μεταφορές από τις ανθρακούχες εκπομπές, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων και των λιμένων, και για να αναπτυχθούν βιώσιμα καύσιμα. Το ταμείο θα συσταθεί για την περίοδο από το 2021 έως το 2030 και θα χρηματοδοτείται από έσοδα του ΣΕΔΕ.
Τέλος, η εισηγήτρια λαμβάνει υπόψη της τον στόχο που έθεσε ο IMO για τη μείωση των εκπομπών CO2 ανά μεταφορικό έργο κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030. Η Ε. Ε., όπως υπογραμμίζει, πρέπει να δώσει το παράδειγμα και να μεταφέρει αυτόν τον απολύτως αναγκαίο στόχο στην ενωσιακή νομοθεσία, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλα τα πλοία που καταπλέουν σε λιμένες της Ένωσης θα συνεισφέρουν όσο τους αναλογεί στην εκπλήρωση της αρχικής στρατηγικής του IMO, ενώ παράλληλα οι εταιρείες θα έχουν το περιθώριο να αποφασίζουν ποια επιχειρησιακά ή τεχνολογικά μέτρα επιθυμούν να εφαρμόσουν.
Η ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας και παράλληλα χαρακτηρίζεται από τη ναυτιλιακή κοινότητα ως «ανειλικρινής» καθώς «στηρίζεται στην αρχή ότι όποιος πληρώνει μπορεί να συνεχίσει να ρυπαίνει» όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Θεόδωρος Βενιάμης.