Ασφαλιστική μεταρρύθμιση: Μένουν ακόμη πολλά
Ηασφαλιστική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να αποσιωπά την αξιοποίηση και των τριών πυλώνων που στηρίζουν το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα. O πρόσφατος νόμος 4670/ 2020 για το ασφαλιστικό προβλέπει τα αρχικά βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού του ΕΦΚΑ - μένει, όμως, να δούμε την εφαρμογή και ολοκλήρωσή τους και τη συμμόρφωση με πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ σχετικά με τον προηγούμενο νόμο 4387/ 2016. Το τελευταίο δε ειδικά ως προς τις εισφορές των αυτοτελώς απασχολουμένων και των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς και τον επανυπολογισμό κύριων και επικουρικών συντάξεων.
Οι θετικές διατάξεις του νέου νόμου
Στον νόμο περιέχονται σαφώς θετικές διατάξεις προς την κατεύθυνση της κοινωνικά δίκαιης και ανταποδοτικής ασφάλισης, όπως ενδεικτικά:
η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών πλήρους απασχόλησης κατά 0,90% από 1.6.2020,
η αποδέσμευση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών ( 6.500 ευρώ) από τις μεταβολές του κατώτατου μισθού έως 31.12.2022,
η βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης για όσους έχουν παραπάνω από 30 χρόνια ασφάλισης,
ο προσδιορισμός ημερών ασφάλισης επί των ασφαλιστικών εισφορών μελών Δ.Σ. Α.Ε. που λαμβάνουν αμοιβή,
η μείωση της σύνταξης κατά 30% (αντί 60%) των συνταξιούχων που εργάζονται.
Τι λείπει από τον νέο νόμο
Περιέχονται, όμως, και πολλές διατάξεις οι οποίες θα έπρεπε να έχουν τύχει περαιτέρω επεξεργασίας και αναθεώρησης, προς όφελος τόσο των εργαζομένων αλλά και της παραγωγικής οικονομίας, όπως:
Η ευρύτερη και ταχύτερη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 2% από 1.6.2020 (αντί 0,90%) και κατά 3% από 1.1.2021. Ειδική μνεία επιβάλλεται να δοθεί στην υφιστάμενη ανορθολογική ρύθμιση, όπου το 30% των συνεισπραττόμενων πόρων για ΕΛΕΚΠ ( πρώην ΛΑΕΚ) που πληρώνουν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις για εκπαίδευση και κατάρτιση χρησιμοποιείται για την πληρωμή συντάξεων.
Η περαιτέρω μείωση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέων μηνιαίων αποδοχών ( 6.500 ευρώ).
Η δυνατότητα ελεύθερης υπαγωγής του ασφα
λισμένου με δελτίο παροχής σε παραπάνω του ενός εργοδότη και η απαλλαγή των εισφορών του εργοδότη σε εργαζομένους που αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών. Η διάταξη αυτή εισάγει άνιση μεταχείριση σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ.
Η εφαρμογή των ευεργετικών διατάξεων της δυνατότητας ελεύθερης επιλογής της ασφαλιστικής κατηγορίας σε όλες τις περιπτώσεις των μισθωτών που είναι και αυτοαπασχολούμενοι/ελεύθεροι επαγγελματίες, ώστε να αρθεί η μεροληψία σε βάρος των παραγωγικών μισθωτών εργαζομένων που απασχολούνται σε μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων.
Η απαλλαγή του μερίσματος κερδών που διανέμεται σε εργαζόμενους από ασφαλιστικές εισφορές, ώστε να μην αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο χορήγησής του.
Η απαλλαγή των μερισμάτων που εισπράττουν τα μέλη του Δ.Σ., οι οποίοι είναι μέτοχοι σε ποσοστό άνω του 3% του μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης, από ασφαλιστικές εισφορές, καθώς αφορούν σε πηγή εισοδήματος, όπου η βάση της είναι το κεφάλαιο και όχι η εργασία.
Ευκαιρία να αξιοποιήσουμε και τους τρεις πυλώνες
Όλα τα παραπάνω αφορούν τη σχέση του 1ου πυλώνα με τον ρόλο του στη μακροοικονομική ευστάθεια και την κοινωνική πολιτική, αλλά και το πώς μια ορθά σχεδιασμένη και κοστολογημένη πολιτική συντάξεων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας χώρας, τη διαγενεακή δικαιοσύνη και το δημογραφικό πρόβλημα.
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, όμως, δεν μπορεί να αποσιωπά την αξιοποίηση και των τριών πυλώνων που στηρίζουν το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα. Η κρατική εγγύηση του 1ου πυλώνα δεν αρκεί πλέον μόνη της να υποστηρίξει τη βιωσιμότητα, την ανταποδοτικότητα και την επάρκεια του ασφαλιστικού συστήματος που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Είναι αναγκαία η δημιουργία προϋποθέσεων ευρείας διάδοσης για τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του 2ου πυλώνα. Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν ήδη προβλέψει στην ΕΓΣΣΕ 2018, την οποία παρέτειναν και για το 2020, τη δημιουργία ενός Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου το οποίο θα έρθει να ενισχύσει τον πρώτο πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης. Σημαντική είναι επίσης και η προώθηση της κάλυψης και της αποτελεσματικότητας του κόστους των συμπληρωματικών συστημάτων ιδιωτικής ασφάλισης του 3ου πυλώνα.
Η κρατική εγγύηση του 1ου πυλώνα δεν αρκεί πλέον μόνη της... Είναι αναγκαία η δημιουργία προϋποθέσεων ευρείας διάδοσης για τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του 2ου πυλώνα... Σημαντική και η κάλυψη του κόστους των συμπληρωματικών συστημάτων ιδιωτικής ασφάλισης του 3ου πυλώνα.